§T DE BOU
WERELD. 211
jjE
5 Oorspronkelijk waren de ramen, welke thans van ijzer zijn,
van natuursteenen traceeringen voorzien, in één der abcisramen
zijn de sporen daarvan nog te vinden. Misschien zijn ook deze
"traceeringen bij de herstelling in 1859 verloren gegaan.
Het' inwendige vormt in hoofdzaak één ruimte. De abcis
evenwel is ingericht als „kerkekamer" waarboven een galerij
met-zitplaatsen
Als reeds gezegd, ging wat er aan betimmering mocht over
geweest zijn bij het restauréëren in het jaar 1859 verloren. Een
viertal koperen kaarsenkronen, een elftal kaarsenluchters en
eenige blakers bleven van de vroegere inrichting over.
Het mag gelukkig worden geacht, dat het aardige kerkje
"thans in veilige handen is. C. V.
,'De gemeentelijke, commissie voor de bewaring van geschied
kundige gedenkstukken te Maastricht heeft in haar verslag
over 1^ vastgesteld, dat de belangstelling van het publiek
inzake de ontbloating, restauratie en opknapping van antieke
en 1 merkwaardige huisgevels hare verwachting verre overtrof.
Vari verschillende zijden worden aanvragen of subsidie ont
vangen, terwijl menig huiseigenaar uit eigen beurs alle kosten
bestreed.
De commissie verzocht aan B. W. om de gewenschte en
'door de uitbreiding van haar werkkring noodzakelijk geworden
wijziging der verordening en statuten ter hand-te nemen. Zij
dringt voorts aan op verhooging der haar verleende toelage
van f300.De uitbreiding der gemeente verruimt den werk
kring der commissie. Tal van monumentale gebouwen en
geschiedkundige gedenkstukken vroeger buiten de gemeente
gelegen" en thans ingelijfd, moeten in beeld worden gebracht.
Zoomede zullen moeten worden verricht onderzoekingen, na
sporingen en opgravingen in het nieuwe stadsgebied.
- Dé commissie is voortgegaan met de uitbreiding van haar
verzameling foto's. Met het oog op het gestadig verdwijnen
der overblijfselen van de oude vesting is een reeks foto's ge
maakt van alle nog aanwezige resten der vormalige fortificaties.
In verband hiermede ontleenen wij aan het verslag dat de
commissie aandrong bij B. W. op aankoop van het huis
;„De, drie liters" bij de oude Tweebergerpoort. Na slooping
van dit pand kan de aangrenzende oude poorttoren vrijgelegd
en gerestaureerd worden. Ook werd gewezen op de wenschelijk-
hëid tot bespoediging van de restauratie van het oude „Ding-
huis", in het bijzonder van het bordes dat, alhoewel eerst in
'den jongsten tijd aangebracht, niet voldoet en een ander meer
strookend met het oorspronkelijke dient vervangen te worden.
Het verslag bevat uitvoerige mededeelingen over twee op
gravingen die door het lid der commissie Dr. Goossens zijn
geleid en gedeeltelijk door de commissie bekostigd worden.
Zij" betroffen het onderzoek van de grafkamer van de H.H.
Monulphus en GoudulphuS in de St. Servaaskerk en de over
blijfselen van de overoude, kapel van O. L. Vrouw ten Oeveren,
in de voormalige Augustijnerkerk
Het denkbeeld en voorstel der commissie om het marktplein
in een square-aanleg te herscheppen kan ons in beginsel
minder behagen. Dat leidt blijkens de ervaring allicht tot lieve
plantsoentjes die inderdaad nietzouden bijdragen „totopluistering
van het monumentale stadhuisgebouw, tot verfraaiing van het
plein en zijne omgeving."
MEDEMBLIK. De Waag moet gerestaureerd worden. Volgens
de Noord-Hollandsche Oudh." heeft het gebouw een een
voudige trapgevel van gebakken en gehouwen steen uit de
'17de eeuw. In den gevel is een steen met jaartal 1778, waarop
zijn afgebeeld en relief het wapen der stad en drie personen
die kaas wegen.
Vereeniging tot instandhouding van oude gebouwen te
Middelburg. In de 27 Mei gehouden vergadering werd door
den secretaris, den heer Dr. W. S. Unger, het verslag over
1919 uitgebracht. In het bijzonder vermeldt dit het overdoen
van de „Steenrots" aan „Hendrick de Keyser". Hulde wordt
gebracht aan de nagedachtenis van de heeren H. P. den Bouw
meester en L. van Krimpen, die zooveel voor het behoud
van dit huis hebben gedaan. Nu dus een der programmapunten
van de vereeniging op de gelukkigste wijze en vrij onverwacht
is opgelost, zal met kracht worden voortgewerkt aan het tweede:
het samenstellen van een werk over de oude gebouwen te
Middelburg. Door de vereeniging werd steun verleend aan het
plaatsen van een ijzeren hek in het voor enkele jaren ge
restaureerde poortje aan de Nieuwe Haven.
Tot bestuurslid werd herkozen de heer H. van Gelderen.
Het Raadhuis te Ransdorp (N.-H.) zal worden hersteld in
den toestand van het midden der 17de eeuw. B W. worden
gemachtigd om een leening van f45.000 aan te gaan en
regeeringssubsidie aan te vragen.
De pastorie te Schelluinen is ter elfder ure gered. Als goede
landlieden betaamt, hebben de kerkelijke autoriteiten, den
laatsten cent uit de regeering geperst. Zij speculeerden er
blijkbaar op dat de wensch het fraaie bouwwerk, dat door
een ongelukkig toeval rechteloos zich in hun bezit bevond, te
behouden, het toch wel winnen zou van den weerzin tegen
hun schraperig'^ptreden. De regeering heeft echter hen ver
strekkende concessies gedaan om ten slotte gedaan te krijgen
dat de schatrijke diaconie te Schelluinen een bedrag van
f20 000 renteloos mocht beschikbaar stellen. Een partikulier
heeft dit dan gegeven en het scheelde een haar of de kerkelijke
autoriteiten hadden zoo weinig eergevoel getoond, dat zij niets
bijdroegen voor het herstel van hun verwaarloosd eigendom.
Het Rijk heeft zelfs een subsidie toegezegd voor een deel der
inrichting en meubileering.
Het is wel hoogst merkwaardig en bedroevend dat op kunst
gebied de dragers der overlevering zoo weinig piëteit en
historischen zin toonen, vooral omdat hun veelal zoo groote
waarden op dit gebied zijn toevertrouwd.
Nehalennia in 1919. Het verslag maakt melding van de instelling
der provinciale schoonheidscommissie die in meenig opzicht de
taak van „Nehalennia" kan overnemen. Herinnerd wordt aan de
restauratie van het huis „de Vrijman" in de Lange Giststraat
te Middelburg en met instemming wordt vermeld dat de actie
der Vereeniging tegen het verven en bepleisteren van oude
gevels succes begint te hebben. Verscheidene gevels zijn van
verf en cement ontdaan, waarbij vaak een te waardeeren steun
van gemeentewege werd ondervonden. Ook bij nieuwbouw was
dit het geval.
Dat door het gemeentebestuur niet de bouw werd belet van
eenige wanstaltige winkelpuien bijv. in de Lange Delft, wordt
in het verslag betreurd en gelaakt, omdat de gemeente een
verordening bezit die het had kunnen beletten. Besloten werd
om het gemeentebestuur te verzoeken voortaan geen vergunning
meer te verleenen voor den bouw van zulke in hooge mate
ontsierende bouwsels.
In verband met een opmerking zullen pogingen worden gedaan
om den bouw tegen te gaan van vrij staande huizen in de
duinen te Zoutelande.
Provinciale Zuid-Hollandsche archaeologische Commissie.
Het verslag over 1919 vermeldt bemoeiingen te Boskoop, Brielle,
Dordrecht, Gorinchem, Gouda, Couderak, IJsselmonde, Katwijk
aan den Rijn, Koudekerk, Leerdam, Mijnsheerenland, Oostvoorne,
Oudehoorn, Oudshoorn, Rotterdam, Schelluinen, Schipluiden,
Woerden en Zuidland.
In den Brielle werd aan het Wellerondom eene onbewoonbaar
verklaarde woning met eenvoudigen 17de-eeuwschen trapgevel
hersteld, die nu aan het aardige pleintje zeer tot verfraaiing
der stad strekt.
In Dordrecht is het gevaar voor „De Gulden Os" nog niet
bezworen omdat de onderhandelingen van de vereeniging
„Hendrick de Keyser" met den eigenaar over de vestiging van
een servituut op het huis niet tot een gunstig gevolg leidden.
Te Rotterdam werd op verzoek der commissie de slooping
van den molen aan het Oostwestplein gestaakt en werden de
wieken opnieuw aangebracht.
Het verslag vermeldt sloopingen te Gorinchem (een 17de-
eeuwsche gevel in de Dalemstraat), Gouderak (eenige 17de-
