objecten. Veel daarvan is een erfenis uit de tweede helft van de achttiende eeuw, toen het eiland het belangrijkste handelscentrum van het Caribisch gebied was.

een raampartij van een achttiende-eeuwse boerderij er uit moet zien. De voorbereidingstijd voor een miniatuur is vier tot acht weken. En af en toe neem ik wat afstand om fris te blijven.'

De keuken- en W.C.aanbouwen zijn geheel nieuw, wat door materiaal en vorm is aangeduid. In de keuken treft men een achttiende-eeuwsche glazenkast en aanrecht aan met gesneden deurtjes. Deze zijn uit ... zwaar waren, bood dit geen bezwaar. De zwart en wit marmeren vloer in de gang was aanwezig en afkomstig van de verbouwing uit-de achttiende eeuw, toen denkelijk ook de houten afdeklijst op den gevel

: bekroond door een uurwerk; onder het wapen is een spreuk daar aan gebracht naar aanleiding van blikseminslag in de achttiende eeuw, waar door het kasteel ernstig beschadigd werd den Heer smeekende het ... lijnen niet verstoren, getuigt van de pracht waarmede men in de zeventiende en achttiende eeuw wist te bouwen. Een breede dubbele trap met gebeeldhouwde leuningen voert naar de bovenverdieping, twee groote

die tijd algemeen verbreid was, voor ons onherroe pelijk verloren is. Onze huidige oude steden bewa ren in hoofdzaak de achttiende-eeuwse sfeer, waar in een enkel ouder brokstuk is opgenomen. ... grote huis is een gevel in Dordtse trant geweest, met brede ontlastingsbogen waaronder driepassen („klaverbladen")alleen de boog in de top is daarvan overgebleven, de rest is in de achttiende eeuw veran

herenbanken uit de achttiende eeuw, o.a. de „Van Swinderen- bank", en grafzerken, o.a. voor leden van het geslacht Hardeweer.

verschillende ge leerden en belangstellenden meer wordt beoefend dan tevoren en ook de achttiende-eeuwsche kunst de aan dacht heeft en niet meer alleen de gouden eeuw, ko men in tijdschriftopstellen en boeken

deel van hun leven doorbrengen. Dit loopt het sterkst in 't oog bij de laat-achttiende eeuwsche huizen die veelal een voudige vlakke gevels hebben, vrijwel zonder sieraden, achter welke gevels veelal

snijramen zijn niet zoo oud als men zou vermoeden. In het Grachtenboek dat van ongeveer 1770 is, vindt men slechts een matig aantal afgebeeld. De snijramen zijn gemaakt van de helft der achttiende eeuw tot

metselmortel volgestre- ken, soms met een kras erin op het midden, dagvoeg genaamd. Daarna werd het ge woonte afzonderlijk te voegen, keurig netjes, geheeten geknipt voegwerk. Vooral aan laat achttiende eeuwsche

De meeste snijramen zijn uit het eind der achttiende eeuw. De eerst gemaakte zijn sierlijk en vernuftig vervaardigd, de latere meer eenvoudig. Dan wordt het sieraad meer gevormd door het achter het

De schuiframen bleven in de mode tot het einde der achttiende eeuw. Toen, en in de eerste jaren der 19de eeuw, maakte men aan deftige huizen naar binnen draaiende ramen, hoog van model en laag op den

zijn aan de zijde van de Paleisstraat, bij den voorgevel, in de vroegere wisselkamer, twee echte oude ven sters met glas in lood bewaard gebleven, merkwaardige ambachtelijke werkstukken. In de achttiende

In de achttiende eeuw bestond er te Uden

tijd past als in de achttiende eeuw, toen im mers ook reeds niemand meer met pijl en boog schoot dan naar den papegaai. Natuurlijk vindt men het meest den boer af gebeeld, steeds ploegend met een of meer

In de achttiende eeuw vond ook een verbur gerlijking plaats, die den klaren aard der volkskunst schaadde. Inplaats dat de naald kunstig gehanteerd werd, werd er met de naald geschilderd. De poes op

niet te niet kunnen doen. Bij het zien van dit tafereel gaan onze ge dachten onwillekeurig terug naar de koper gravures uit de zeventiende en achttiende eeuw van verschrikkelijke overstroomingen, waar

DE ACHTTIENDE EEUW

De achttiende eeuw werd de eeuw van verdraagzaam heid ook de niet Calvinisten kregen, althans in de prak tijk, vrijheid van godsdienst. In 1743 kregen de Luther- schen, die tot nu toe in een

deel uit de achttiende eeuw dateeren, staan met hun langsgevels naar de straat. Oude gravures toonen een minder uitgesproken voorkeur voor deze bouwwijze. Daar zien we topgevels, die alle ouder zijn

een wezenlijk onderscheiden ge bouwentype voor dorp en boerenplaats is hel nooit gekomen. De kleine dorpshuizen, waarvan de meeste oude, nog bestaande exemplaren, uit de achttiende eeuw dateeren

DE ACHTTIENDE EEUW

buiten de kom „Huize Grol" met een statig hek uit het derde kwart der achttiende eeuw, een overblijfsel van de reeks buitenplaatsen, die de Zierikseesche re-

bijvoorbeeld de pottenbakkerij „de Gulden Braedt- pan" te hebben gelegen. Waren de gegevens be treffende de middeleeuwen reeds schaarsch, voor de zeventiende en achttiende eeuw vloeien onze bronnen al niet veel

Een grote groep van wandtegels die in de achttiende eeuw gemaakt werden in Holland en Friesland, zijn de tegels met bijbelse voorstellingen.

zij nu hebben. Ik vermeld dit speciaal, omdat het vrijwel zeker is, dat zij nooit iets anders dan zeer een voudige open bekroningen hadden, zooals wij die op zeventiende- en achttiende

wezen, alsof het Binnenhof, waarop van de dertiende eeuw af tot het eind van de achttiende eeuw toe steeds in den stijl van den tijd gebouwd is, een anderen stijl zou hebben dan die van den kunstenaar

-Stadhouder, voorts aan een nieuwe ople ving in het derde kwart van de achttiende eeuw; men denke tenslotte aan wat wij aan het zij het ook langzaam inzettende herstel van de moeilijk-

Rechtvaardigheid en de Voorzichtigheid voorstel lende. Zij werden in de achttiende eeuw verwij derd, een brand heeft het dak en de toppen ver nield en het huis ziet er nu onder zijn rechte goot

vensterbekroningen, de achttiende eeuw in her innering brengen (Afb. 22, 23 en 16). Uit het tijdperk Lodewijk XIV hebben wij reeds enkele zeer belangrijke genoemd; hun stijl heeft zich be trekkelijk lang hier

vervaardigde trappenhuis in het Duitsche Gezantschap, dat ook overigens in zijn binnenarchitectuur nog vrijwel ongeschonden is en dat ongetwijfeld tot de meest belangwekkende behoort van de ons gebleven vroeg-achttiende

ons helpt om het werkelijke leven in de oude stad te leeren kennen en dat ons ervan overtuigt anderzijds, dat wij onze vaderlandsche historie der zeventiende en achttiende eeuw beter begrijpen zullen

zij als geheel toch ongetwijfeld steeds een indruk van achttiende-eeuwsche deftigheid. Het is echter niet omdat de historie er met de acht tiende eeuw is afgesloten. Ook in de negentiende zijn er

Kneuterdijk nog een zeer prettigen indruk maakt. Zijn kruiskozijnen en luiken en hoog dak met dakvensters en een fraaie schoorsteenbekro ning was het in de achttiende eeuw al kwijt. Het zou herstel

verschijnsel, dat zich overal heeft voor gedaan. Hoe daar aardige, goed-geconstrueerde gevels uit de zestiende, zeventiende en vooral achttiende eeuw vallen moesten om voor onoog lijke winkelkasten plaats te

vierhonderd jaar oude wandtapijten met af beeldingen van de strijd tussen de Zeeuwen en Spanjaarden, het achttiende-eeuwse curiositeiten kabinet, de schitterende Zeeuwse klederdrachten, het middeleeuws

zeventiende en achttiende eeuw

achttiende eeuw. In 1742 werd mr. Jacob Boreel Janszoon eigenaar. Onder hem werd het hoofdgebouw uitgebreid en ontston den er enkele bijgebouwen. Als tuinarchtect trok hij J.G. Michaël aan, die ruim dertig

Deze aanwinsten zijn nog meer bijzonder, omdat archivalia bewaard zijn gebleven die het van sommige objecten mogelijk maakt 'de oorspronkelijke achttiende-eeuwse en latere negentiende

achttiende eeuw ontstonden vervolgens initiatieven om iets aan de situatie te doen, de buitenbegraafplaats kwam op. Er zijn twee buitenbegraafplaatsen die de naam Ter Navolging' dragen, één in Seheveningen en

In de zeventiende eeuw wordt het wat rustiger; de belangrijkste havezathen worden dan, of in de achttiende eeuw verbouwd, de minder welvarende bleven hun Middeleeuws karakter bewaren, maar verdwenen ... alle in de economisch moeilijke jaren van de achttiende eeuw, of in de negentiende eeuw, toen de heerlijke rechten dusdanig in bete kenis achteruitgingen, dat wederom een aantal huizen onderging. Die

De achttiende eeuw werd voor Broek die van het geld uitgeven. En nooit verbreidde de roem van Broek zich sneller. Een roem, die nog steeds vreem delingen naar Broek voert(economie!). De negentiende ... is hij ook in de achttiende-eeuwse grafzerken. Lezen wij daar niet van Jan Rijser, wiens aardse be staan in 1637 werd afgesloten, dat het Oosten hem

In dezen gevel is veel meer geknoeid dan in dien van No. 11. Er zal wel een houten onderpui zijn geweest, misschien is deze reeds in de achttiende eeuw verwijderd, de ingang heeft althans wel een ... achttiende-eeuwsch cachet. Dat de raamkozijnen van de eerste en de zolderverdieping naar beneden zijn verlengd is wel zeker, of de bovendorpels nog hun oorspronkelijke plaats hebben behouden kan eerst blijken

dertiende eeuw (van de oorspronkelijke kap is nog tweederde intact). Voorts handhaving van het in de achttiende eeuw ingrijpend ver bouw de rechter gedeelte. Tenslotte her bouw van de in 1908 gesloopte ... middelste trapgevel. Het linker deel van het oor spronkelijke gebouw wordt ongemoeid gelaten, omdat het al in de achttiende eeuw onderdeel is geworden van een an der pand.

vóór 1747 van de Grote Markt maakte, en constateren dat de meeste gevels welke daarop voorkomen, zijn veranderd of verdwenen. We herinneren ons de fraaie tekening van een achttiende eeuwse gevel op de

Dit wat betreft de indeling zoals de achttiende eeuw die nog heeft gekend en we deze thans nog herkennen kun nen. Maar wat weten we van de bouwgeschiedenis. Eigenlijk niet veel. De gebruikte

Een achttiende-eeuws verbouwingsplan

doet dit niet, het grijpt verder terug en gist naar de zeventiende-eeu wse vormen, waarvoor enkele, vermoedelijk achttiende-eeuwse wijzigingen, die op- zichzelf niet onaardig zijn, zouden moe ten

Een beroemd voorbeeld ten onzent is de oude abdijkerk van Thorn, welke in 't laatst van de achttiende eeuw een barok-interieur verkreeg, dat ons doet vergeten in een Gothische kerk te toeven

Een der woonhuizen, gelegen in de Rode Helden straat, is onlangs gerestaureerd, onder leiding van de architect C. W Royaards. Het is een eenvou dig, aantrekkelijk geval, beneden laat achttiende