HEEMSCHUT SI
Wie kent Marken niet..
Bedreiging van Rolduc
actief
NOORD-HOLLAND
Marken - Zowel nationaal en internationaal is
Marken een geweldige publiekstrekker. Men
komt erop af, omdat het een zeer karakteris
tieke bebouwing heeft. Marken is nog steeds
als eiland herkenbaar en het is voelbaar dat
wind en water een rol spelen. Ondanks het feit
dat de Zuiderzee het IJsselmeer is geworden en
sinds 1957 met een dijk aan het vaste land is
geklonken. De bebouwing staat van oudsher op
terpen om de voeten droog te houden wanneer
het eiland door stormen weer eens werd over
spoeld met water. De werven zijn dan ook uniek
in het landschap. Houten huisjes staan op de
terp zeer dicht op elkaar gepakt met daarom
heen de ruimte van het land. Ondanks het
alom gewaardeerde karakter zijn er wel dege
lijk bedreigingen. Heemschut Noord-Holland is
gevraagd hierin mee te denken om die bedrei
gingen het hoofd te bieden. Van de 27 werven
die ooit op het eiland aanwezig waren, liggen
er eigenlijk nog maar vier los in het landschap.
De Wittewerf ligt eigenlijk al door verromme
ling van bebouwing rond het parkeerterrein en
de supermarkt niet meer mooi vrij in het land
schap. Verder worden er allerlei bouwplannen
ontwikkeld. Na de crisis is ook op het eiland
behoefte aan woningen voor de eilandbewo
ners. Uiteraard is dit legitiem, maar het is van
het grootste belang dat dit secuur gebeurd
zonder verdere aantasting van het open karak
ter rond de werven. Er liggen ook plannen om
losse boerderijen meer mogelijkheden te bie
den in transformatie naar intensievere bewo
ning en uitbreidingen toe te staan, waardoor
de open ruimte dreigt dicht te slibben. Juist
deze typische ligging: huisjes dicht op elkaar
met rondom de open ruimte wordt door bouw
plannen aangetast. Heemschut zal dit kritisch
blijven volgen.
Paul Carree
De Wittewerf.
LIMBURG
Rolduc - Tussen 1000 en 1300 vonden op
de plateaus van het huidige Limburg belang
rijke ontginningen plaats. Bos maakte plaats
voor een agrarisch landschap met verspreid
liggende dorpen. Gemeenten als Kerkrade en
Herzogenrath, laten in hun naam zien dat ze
ontstaan zijn op een vrijgemaakte (gerooide)
plaats in het bos. Dat geldt ook voor het kloos
ter Rolduc tussen Kerkrade en Herzogenrath.
Het stond vroeger bekend als Kloosterrade.
Rolduc was een belangrijk centrum van
maatschappelijke ontwikkeling. Al rond de 11de
eeuw startte de mijnbouw in het naast Rol
duc gelegen Wormdal. In 1741 nam de abdij
de mijnbouw zelf ter hand. Na de bezetting
door de Fransen in 1794 en de ontmanteling
van Rolduc, werd de mijnbouw een staats
zaak. In de jaren veertig van de vorige eeuw
wilde de mijnbouwmaatschappij zelfs een
poging wagen de rijke steenkoollagen onder
Rolduc te ontginnen. Dat zou ongetwijfeld
tot grote schade aan de abdij geleid hebben.
De bedreigingen zijn na het sluiten van de mij
nen niet voorbij. Heemschut Limburg maakt
zich al enige jaren zorgen over plannen die er
zijn om op de kloostergronden een golfbaan aan
te leggen. In een recent ontwerp bestemmings
plan buitengebied Kerkrade was de mogelijk
heid tot aanleg van het golfterrein open gehou
den. In een zienswijze liet Heemschut Limburg
weten deze ontwikkelingen onaanvaardbaar
te vinden. Het zou het karakter van het abdij
complex absoluut aantasten, een deel van het
nog aanwezige ontginningslandschap voorgoed
doen verdwijnen, terwijl er in de regio geen
tekort aan golfterreinen is. Ook de provincie,
de Tuinenstichting en de Limburgse milieufede
ratie lieten hun bezwaren horen. Mede omdat
de initiatiefnemers van de golfbaan verzuim
den een inrichtingsplan en aanvullende onder-
zoekgegevens over de natuurwaarden en de
cultuurhistorie aan te leveren, besloten B&W
de ontwikkeling van de golfbaan buiten het
bestemmingsplan te houden dat 20 december
2017 door de Raad werd vastgesteld.
Hans Vermeer
Luchtfoto van het kloostercomplex uit 1938.