Heemschut Overijssel kiest
voor een nieuwe aanpak. Lange
procedures en moeizame
pogingen om waardevol
erfgoed monumentstatus te
geven, maken plaats voor snel
reageren op bedreigingen en
samenwerking met andere
belanghebbenden. En dat
werkt, zegt Deventenaar en
Heemschut-commissielid Gijs
van Elk.
Praktisch denken
Informatieavonden
Van Elk noemt de dijkstoel aan de IJssel bij
Wijhe als voorbeeld: 'Een dijkstoel is een
gebouwtje, dat het waterschap gebruikte
voor dijkonderhoud. De dijkstoel van Wijhe is
een rijksmonument, maar het staat leeg en
vanwege de trillingen van passerende vracht
wagens van een grote vleesverwerker in de
buurt ontstaan er scheuren in de muren. Op
den duur is er gevaar voor instorten.'
Heemschut Overijssel kwam in actie: 'Dat
doe je samen, dus ik wil hier graag de
namen van mijn collega-bestuurders Jan
Jaap de Kroes, Peter Dekker en Kees Kun-
keler noemen. We hadden de gemeente om
handhaving kunnen vragen, maar dat had
weinig zin zolang die vrachtwagens bleven
rijden. We zochten daarom contact met de
historische vereniging van Wijhe en het lukte
om de eigenaar, de gemeente en de vlees
verwerker om de tafel te krijgen. We hebben
een plan voor een wegomlegging gemaakt,
inclusief kostenbegroting, en dat was de
basis voor het overleg. De vrachtwagens
kunnen een andere route gaan volgen en
de eigenaar kan de dijkstoel herstellen. We
Aan de overkant van de IJssel heeft de gemeente Deventer plannen voor een groot parkeerterrein.
hebben hem al geattendeerd op mogelijkhe
den van subsidies.'
Samenwerking en een praktische aanpak zijn
vaak effectiever dan procedures, zegt Van
Elk: 'Niet meteen op je strepen gaan staan,
maar erkennen dat er naast het behoud van
erfgoed ook andere belangen spelen.' Hij
spreekt uit ervaring, want als Hoofd Ruim
telijke Planning bij de gemeente Den Bosch
was hij betrokken bij het maken van derge
lijke afwegingen: 'Ambtenaren kunnen zich
daarbij gemangeld voelen. Ze zijn van goede
wil, maar ze kunnen niet alles tegelijk.'
Ook de eigenaren van waardevolle panden wil
len doorgaans wel meewerken: 'Toch hebben
ze hun twijfels, bijvoorbeeld als het gaat om
de aanwijzing van hun pand als monument.
Ze zijn bang dat ze dan niets meer mogen en
dat het geld gaat kosten. Dat is vooral een
kwestie van negatieve beeldvorming, maar de
reactie is wel begrijpelijk. De wet- en regelge
ving is ingewikkeld en in de laatste jaren ook
nog sterk veranderd. Het gevolg is dat eige
naren van panden die een monumentstatus
verdienen kopschuw worden. Bovendien laten
eigenaren van panden die al die status heb
ben, regelmatig kansen lopen.'
Heemschut Overijssel organiseerde daarom
in Deventer drie informatieavonden voor
eigenaren van monumenten: 'We zijn met
die groep begonnen, omdat die relatief mak
kelijk bereikbaar is. De gedachte was dat
monumenteigenaren belangrijk zijn voor de
beeldvorming. Als zij positieve geluiden laten
horen, beïnvloedt dat de ideeën van bewo
ners van potentiële monumenten en van de
samenleving als geheel.'
Op het programma van de avonden stonden
onderwerpen als de veranderingen in de
wet- en regelgeving, belastingaftrek, sub
sidies en energiebesparing en daarnaast
ook praktische zaken als schilderwerk en
kleurstellingen. Van Elk: 'Al met al kwamen
er ongeveer 45 monumenteigenaren op af.
Een mooi aantal vinden we. Het bleek dat
lang niet iedereen optimaal gebruik maakte
december 2017 HEEMSCHUT 29