L
Register
Nederland transportland
Luchtvaarterfgoed
Wegve rvoe r-e rfgoed
1
De Gouden Eeuw is niet denkbaar zonder
de scheepvaart, de Industriële Revolutie
niet zonder het railvervoer en het Welvaarts-
wonder van de 20ste eeuw niet zonder de
ontwikkelingen van het wegverkeer en de
luchtvaart. Transportmiddelen bepaalden
meer dan we denken de inrichting van het
platteland, maar ook van dorpen en steden.
Laag Nederland is doortrokken van duizen
den kanalen en sloten omgord door dijken,
dammen, bruggen en sluizen. De wegen
waren aanvankelijk paden en zandwegen,
een enkele werd verhard. Met de industriële
revolutie en de introductie van de stoom
machine ontstond midden 19de eeuw een
stelsel van spoor- en tramlijnen. In de 20ste
eeuw namen het wegverkeer en de lucht
vaart een enorme vlucht. Transport zorgde
ook voor allerlei gelieerde bedrijvigheid en
de daarbij behorende gebouwen, zoals sta
tions en wachtlokalen, remises en garages,
werven en hangars, vuur- en verkeerstorens.
Deze gebouwen worden geclassificeerd als
industrieel erfgoed en zijn vaak van rijks- of
gemeentewege beschermd.
De indrukwekkende verzameling mobiel
erfgoed die particulieren en musea met
veel zorg en liefde in stand houden, is ech
ter wettelijk voor het overgrote deel niet
beschermd. De collectie is digitaal wél goed
ontsloten. Het Nationaal Register Mobiel Erf
goed http://www.mobiel-erfgoed.nl/Blz_
nrme.htmvormt als het ware één groot
virtueel 'museumdepot' met gedigitali
seerde objecten. Het bevat nu bijna 3000
historische schepen, 1500 historische rail
voertuigen, 1000 historische vliegtuigen
en duizenden historische wegvoertuigen,
met bijbehorende informatie. Het Virtueel
Mobiliteitsmuseum {http://www. mobili
teitsmuseum. nl/) presenteert daarnaast de
geschiedenis van de mobiliteit in Nederland
aan de hand van ons nationaal mobiel erf
goed en de bijbehorende historische docu
mentatie. Het Virtueel Mobiliteitsmuseum
laat zien, dat mobiel erfgoed veel over de
Nederlandse geschiedenis te vertellen
heeft, héél veel.
Luchtvaarterfgoed is een schaarse categorie. Van de Consteüation kunnen alleen de propellers
nog draaien. Toch is er veel belangstelling voor.
Het Nederland zoals wij dat nu kennen valt
niet goed te begrijpen zonder de ontwikke
lingen en invloed van mobiliteit daarbij mee
te wegen. De welvaart in Nederland is te
danken aan handel en transport. Keer op
keer blijkt uit ranglijsten dat Nederland een
van de beste transportlanden ter wereld
was en nog steeds is. Deze mobiliteitsge
schiedenis leeft voort in het mobiel erfgoed,
de collectie historische vervoermiddelen die
door particulieren en musea voor het nage
slacht behouden wordt. Dit mobiel erfgoed
getuigt van een indrukwekkende historische
ontwikkeling en verdient het om behouden
en gepresenteerd te worden, nu én later.
Het Instituut Collectie Nederland, nu onder
deel van de Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed, concludeerde in een onderzoek
naar mobiel erfgoed in 2006 het volgende:
'Transport was een van de belangrijkste voor
waarden voorde ontwikkeling van Nederland
door de eeuwen heen. Nederland is van
oudsher een transportland en heeft dus een
groot aantal historische transportmiddelen.
Onze bruine vloot heeft wereldfaam, met het
aantal oude auto's steken we zelfs Duitsland
naar de kroon, luchtvaartfirma's als Fokker
en KLM leverden belangwekkend luchtvaart
erfgoed en ook de railsector heeft voor een
indrukwekkende nalatenschap gezorgd. Net
als ander cultureel erfgoed verdienen deze
historische vervoermiddelen het om behou
den en mobiel te blijven.' Het mobiel erf
goed bestaat uitvarend, rail-, weg- en lucht
vaarterfgoed.
Naast de Nederlandse luchtvaartmusea als
de Aviodrome en het tot voor kort Militaire
Luchtvaart Museum (straks ondergebracht
bij het Nationaal Militair Museum) zijn er
nog diverse particuliere organisaties aan
gesloten bij de Nationale Federatie Histori
sche Luchtvaart. Deze houdt zich niet alleen
bezig met het behouden van historische
vliegtuigen, maar zorgt ook dat er gevlogen
wordt. Nederland telt ca 1000 historische
luchtvaartobjecten, waarvan er nogzo'n 100
daadwerkelijk de lucht in gaan.
Nederland telt een enorme verscheidenheid
aan voertuigen, van koetsen tot fietsen, van
tractoren tot auto's en van vrachtwagens
tot autobussen. De FEHAC (Federatie His
torische Automobiel- en Motorfietsclubs),
de overkoepelende belangenorganisatie
september 2014 HEEMSCHUT 7
