Aanpak eigenaren vervallen monumenten nu mogelijk
Doorbraak
Doorbraak door uitspraak
Norman Vervat
Nederland is er in de afgelopen decen
nia in geslaagd om een gigantische
restauratieachterstand weg te werken.
Veel monumenten verkeren in een prima
staat. Enkele decennia geleden was dat
wel anders. Toch is er ook nog steeds
een groep monumenten zwaar in verval
en worden om deze reden beschermde
monumenten zelfs gesloopt.
De Heemschut commissies hebben de
afgelopen jaren behoorlijk geknokt voor
dergelijke panden. Zo hebben onze vrijwil
ligers zich ingezet voor onder andere het
Badpaviljoen te Hindeloopen, een woon-
huisje te Kimswerd, boerderijen in Bel
trum, Heemstede en Driehuis en een groep
monumenten in het centrum van Amster
dam. Al deze beschermde panden kwamen
in de gevarenzone door het jarenlang uitblij
ven van onderhoud, veelal het gevolg van
onwil en/of onmacht van eigenaren en het
uitblijven van actie vanuit de overheden.
Sinds enige jaren bestaat er jurispruden
tie over het passief en actief verwaarlozen
van monumenten. De Afdeling Bestuurs
rechtspraak van de Raad van State heeft
geoordeeld dat eigenaren of beheerders,
die gebrek aan onderhoud plegen of bewust
de zaak laten vervallen, de wet overtreden,
omdat ze met hun handelswijze of gebruik
een beschermd monument in gevaar bren
gen. Het is strafbaar om een monument zo
sterk te verwaarlozen dat het voortbestaan
in gevaar komt. Een gemeente kan tegen
dergelijke verwaarlozing handhavend optre
den middels een last onder dwangsom of
bestuursdwang.
De Raad heeft geoordeeld dat overheden een
eigenaar kunnen dwingen om herstelmaat
regelen te nemen. Zo kunnen gemeenten
eigenaren bijvoorbeeld dwingen om een pand
wind- en waterdicht te maken. Deze uitspraak
vormt een doorbraak. Tot op heden konden
overheden zich verschuilen achter het feit
dat de Monumentwet geen onderhoudsplicht
kent. Dat is nu niet meer mogelijk. Gemeen
ten hebben goede mogelijkheden om eigena
ren, die bewust hun monumenten in gevaar
brengen, te dwingen om tot onderhoud over
te gaan. Wel moet een gemeente goed moti
veren waarom ze tot handhaving overgaat.
Sommige gemeenten maken gebruik van de
nieuwe mogelijkheden, in veel gevallen blijft
actie echter uit. Handhaving ligt, zeker in
kleine gemeenten, vaak gevoelig.
Heemschut is van mening dat het belangrijk
is dat eigenaren tijdig worden aangeschre
ven, om te voorkomen dat nog meer monu
menten door verval verloren gaan. Gemeen
ten moeten dit oppakken. Wanneer ze dit
niet doen, willen wij ze op hun plichten gaan
wijzen. Kent u in uw omgeving beschermde
monumenten die sterk in verval zijn dan
horen wij dat graag. Heemschut kan dan
actie ondernemen. Gelieve uw voorbeelden
van vervallen monumenten, indien moge
lijk met beeldmateriaal, te mailen naar
witte@heemschut.nl. m
38 HEEMSCHUT september 2014
Boerderij in
Rouveen.
