Fondsen gezocht voor 'Gesamtkunstwerk' van W.0.J. Nieuwenkamp
'De gehele inrichting maakt een verrassende indruk en men vermoedt zelfs
niet op een vaartuig te zijn'. De Algemeene Rotterdammer, 25 oktober 1913.
Jacqueline Visser- Westerbrink en
Wiepke van Erp Taalman Kip
Reizen, zwerven en tentoonstellen
Nieuw leven voor De Zwerver
Verrassend interieur
Atelierschip De Zwerver
Wijnand Otto Jan Nieuwenkamp (1874-1950)
was beeldend kunstenaar, schrijver, architect,
ontdekkingsreiziger, etnoloog en kunstverza
melaar. Hij exposeerde in het Rijksmuseum
en het Frans Hals Museum. Een belangrijke
nalatenschap van hem is zijn woon- en ate
lierschip De Zwerver, dat hij ontwierp en
bouwde in 1900 op scheepswerf De Vlijt in
Oude Wetering. Nadat hij het 'wonen op een
boot' had geprobeerd, voorzag hij in 1902
het schip van een scheepskop en -kont, naar
model van een Overijsselse houten praam.
Vermoedelijk is De Zwerver de enige Overijs
selse praam die ooit in ijzer is gebouwd.
Nieuwenkamp was een fervent reiziger.
Samen met zijn vrouw Anna Wilbrink, hun
Vanaf 1948 is het schip in particuliere han
den. In 2011 verwierf de Stichting Nieu
wenkamp (in 1948 nog opgericht door
Nieuwenkamp zelf) het schip 'om niet' van
de laatste particuliere eigenaar en richtte
de Stichting De Zwerver op. Op dit moment
ligt het schip op de museumwerf in Vrees
wijk. Als het allemaal lukt met fondsenwer-
vier kinderen, bedienden en een schipper
0 reisde hij met De Zwerver door Nederland,
België en Duitsland van 1900 tot ca. 1913.
Z3
-g Onderweg organiseerde Nieuwenkamp ten-
es toonstellingen aan boord, die konden reke-
1 nen op veel publieke belangstelling! Nieu
wenkamp was hiermee zeer vernieuwend in
zijn tijd en trok hiermee de aandacht van de
binnenlandse en buitenlandse pers.
Wie De Zwerver binnenloopt, waant zich in
een prachtig gedecoreerd historisch pand.
Het oorspronkelijke interieur is nog steeds
intact en kent een mix aan exotische hout
soorten, (semi)historische meubelen, oude
tegeltableaus en versieringen en houtsnij
werken door Nieuwenkamp zelf gemaakt.
Alles bij elkaar laat De Zwerver zich ken
schetsen als een 'gesamtkunstwerk' (letter
lijk: totaalkunstwerk).
De Zwerver voor het atelier van Nieuwenkamp in Edam, ca. 1928.
30 HEEMSCHUT september 2014
