Eric Ie Gras - Het zijn kleine, maar wezenlijke onderdelen van
de godsdiensthistorie: de kleine kerkjes waar evangelisten op
soms afgelegen plaatsen het geloof verkondigden. Veel van
die kerkjes hebben hun functie verloren en verdwijnen in snel
tempo. 'Gods Huisjes, Drentse kerken van bescheidenheid'
legt in woord en beeld vast wat er nog rest. Het boek kwam
tot stand in het kader van het jubileumjaar van Heemschut.
RUÏNES ZIE JE NIET ZO VAAK in Drenthe
en een ruïne van een kerk al helemaal niet.
Toch is de bouwval aan het Dommerskanaal het
schilderachtige, maar droevige restant van wat
eens bekend stond als 'het kerkje van Oonk'.
Die Oonk was een evangelist, die in het gebied
tussen Erica en Schoonebeek waarschijnlijk ook
sociaal werk verrichtte.
Bouwhistorieus en medelid van de Drentse PC
en ik reden erlangs toen we onderzoek deden
voor ons boek over de Drentse keuterijen uit
2008. Ook toen stond het kerkje er al trooste
loos bij, maar dak en zolder, een fraai tonge
welf, waren nog intact. Sindsdien is het verval
doorgegaan. Het is een kwestie van tijd voor
er van het gebouwtje alleen nog een puinhoop
over is.
Ondanks die slechte staat is het kerkje van
Oonk een intrigerend gebouwtje met een
boeiende historie en - ook nu nog - een eigen
schoonheid. We hadden het volgende onder
werp voor een boek: na de kleine Drentse
boerderijtjes moest een boek volgen over
de beseheiden Drentse kerkjes. Het was een
kwestie van nu of nooit, want het kerkje van
Oonk is bepaald niet het enige dat dreigt te
verdwijnen. Goede samenwerking tussen de
Drentse afdeling van Heemschut en de Stich
ting Oude Drentse Kerken maakte het mogelijk
om het boek daadwerkelijk te maken.
Schietbaan
De oorzaak van het snelle verdwijnen van de
kerkjes ligt voor de hand. Ze hebben veelal hun
functie verloren en dienen nu als kapsalon,
Gods Huisjes Foto Sake Elzinga
woonhuis, winkel voor tweedehands kleding
en zelfs schietbaan. Andere kerkjes gaan een
onzekere toekomst tegemoet. In de woorden
van een bewoner van zo'n kerkje in de buurt
van Hooghalen: 'Als ik hier vertrek, dan laat de
eigenaar het platschuiven.'
Hoog tijd dus om vast te leggen wat onher
roepelijk dreigt te verdwijnen. Niet alleen in
woorden overigens. Fotograaf Sake Elzinga
kreeg ruimschoots de gelegenheid om de
kerkjes in fraaie beelden vast te leggen.
december 2011 Heemschut 29
Drentse kerken van bescheidenheid
