Spinoza en de Nieuwe Kerk
Uit Padmoes verrezen
Het monumentale orgel is ook achter geluidsvoorzieningen verdwenen
bekapping van het plafond. Het was dus zaak
de hiervoor benodigde financiële middelen te
verwerven. De stichting sloot met de Jaarbeurs
Utrecht een nieuwe overeenkomst om voor
drie jaar de exploitatie van de kerk op zich te
nemen. Deze verklaarde zich bereid tenminste
veertig culturele manifestaties per jaar in de
Nieuwe Kerk te organiseren en het onderhoud
voor haar rekening te nemen.
De gemeente liet daarop een bouwhistorische
verkenning uitvoeren van de toren en de beide
klokken. In een tweede fase werden ook de
ommuring, het hekwerk en het kerkhof daarbij
betrokken. De volledige restauratie hiervan is
inmiddels voltooid.
Intensief gebruik
Door de aanwezigheid van goede voorzieningen
en bereikbaarheid, biedt de Nieuwe Kerk nu
plaats aan een grote diversiteit van evenemen
ten, van galadiners tot concerten en van grote
bijeenkomsten tot ontvangsten door overheid
en bedrijven. Organisaties van uiteenlopende
aard, maar ook particulieren maken hier nu het
hele jaar door intensief gebruik van.
Zo kan de Nieuwe Kerk dankzij het meeleven en
de inspanning van velen ten slotte toch door
een ingrijpende restauratie en herinrichting
worden behouden.
1/1/. Heijbroek is redacteur van Heemschut
Anneke Landheer-Roelants (red). Uit Pad
moes verrezen. De Nieuwe Kerk Den Haag,
160 blz. Uitgeverij Matrijs 2011.
Op het vroegere Kerkhof bevindt zich een
herdenkingssteen ter herinnering aan de
van oorsprong joodse wijsgeer Baruch de
Spinoza (1632-1677). In nauw overleg met
alle betrokkenen wordt de steen daar in
1932 geplaatst op initiatief van de Stichting
Domus Spinozana, die Spinoza's sterfhuis
aan de Paviljoensgracht in eigendom heeft.
Spinoza, die in 1632 in Amsterdam werd
geboren op Vloedenburg bij het huidige
Waterlooplein, kwam daar in conflict met de
joodse gemeente en werd in 1656 uitge
stoten. Vier jaar later nam hij na enkele
omzwervingen van 1661 tot 1664 zijn intrek
in het nog bestaande Spinozahuisje in Rijns
burg. Hier leefde hij van de opbrengst van
het slijpen van brillenglazen. Overigens had
het in 1987 weinig gescheeld, of het huisje
was ten onder gegaan in een nieuw wijkje.
Mede dankzij Heemschut kon dit worden
voorkomen.
In 1664 vestigde Spinoza zich in Den Haag
aan de Paviljoensgracht, waar hij in 1677
aan een longziekte overleed. Hij werd in de
Nieuwe Kerk in een huurgraf begraven. An
ders dan de overlevering wil, wordt dit graf
pas in 1738 geruimd en worden de stoffelijke
resten als gebruikelijk in een verzamelgraf
geborgen.
december 2011 Heemschut 15
