Ruimtelijke kwaliteit zaak voor de initiatiefnemer
if
Piet Beekman - Eindhoven dereguleert. Minder regels
vormen een van de speerpunten van het coalitieakkoord
in deze gemeente. Gevolg: op 17 mei stelden BEtW de
gemeenteraad voor om de welstandsnota en de wel
standscommissie af te schaffen. Afschaffen van welstand,
schrijven BEtW, legt 'de verantwoordelijkheid voor ruimte
lijke kwaliteit bij de initiatiefnemer'.
Voor de monumenten blijft
toezicht bestaan op basis van
de Monumentenwet
Zonder welstand zullen de
ambachtelijke kwaliteiten
eenvoudig verdwijnen
Eindhoven, de Demer.
Uit deze straatwand
blijkt hoe mooi de
detaillering is en hoe
weinig de ontwerpers
van winkelpuien zich
aantrekken van het
karakter van de gevel.
Foto's Piet Beekman
De GEMEENTE WIL MEER keuzevrijheid
voor bewoners, ruimte voor innovatie,
vereenvoudiging van de regelgeving en een
principiële opvatting over de kerntaak van de
overheid. Daarnaast draagt het voorstel volgens
het college ook bij aan de bezuinigingstaakstel
ling van Eindhoven. Voor de monumenten blijft
toezicht bestaan op basis van de Monumenten
wet. Voor enkele grotere ontwikkelloeaties en
beschermde stads- en dorpsgezichten blijft ook
een vorm van regie gehandhaafd.
Naïef
In de toekomst is een bouwinitiatief in Eind
hoven dus niet op voorhand meer gebonden
aan voorgeschreven uiterlijke kenmerken
van gebouwen en de inpassing daarvan in de
omgeving. Kort gezegd, 'Eindhoven Welstands-
vrij', betekent dat geen enkel initiatief meer
aan welstand getoetst wordt. Te vrezen valt
dat in de komende jaren de kwaliteit van het
stadsbeeld hierdoor snel vermindert, en dat de
verrommeling zal oprukken. De gedachte dat
ontwikkelaars en particulieren altijd voldoende
belang hechten aan een goede kwaliteit en in
de omgeving passende vormgeving is namelijk,
zoals de ervaring leert, zeer naïef. De Stichting
Bescherming Wederopbouwerfgoed verzet zich
daarom vanuit haar specifieke doelstellingen,
net als diverse andere instellingen op het ge
bied van de welstand, architectuur en monu
mentenzorg, tegen het Eindhovense voorstel.
Het afschaffen van welstand betekent in Eind-
hoven onder meer een groot gevaar voor de
kwaliteit van de naoorlogse bebouwing. De stad
heeft tal van ensembles en gebouwen, maar
ook woonwijken, uit deze periode. Deze bepalen
voor een belangrijk deel het stadsbeeld. In het
centrum gaat het om een groot aantal gebou
wen en twee centrale winkelstraten, de Demer
en Elermanus Boexstraat. In de buitenwijken
vindt men bijzonder fraaie woonwijken uit de
wederopbouwperiode. Al deze bebouwing,
inmiddels 50 jaar oud en zelden monument,
staat onder druk van vernieuwing. Het valt te
verwachten dat juist in deze categorie bebou
wing zich welstandsproblemen zullen voordoen,
omdat voor gemakkelijke - goedkope - en niet
passende oplossingen wordt gekozen.
Het erfgoed uit de wederopbouwperiode is
ook uiterst kwetsbaar omdat de kwaliteit
wordt ontleend aan elementen die nauwelijks
Eindhoven. Problemen met het balkon op de
tweede verdieping van dit vijftigerjarenpand
was voor de eigenaar reden het maar te slopen.
als wezenlijk herkend worden. Op de eerste
plaats is dat het ambachtelijke karakter. Gevels
tonen vaak fraai metselwerk, afgewisseld met
natuursteen of 'kunstbeton'-elementen. Dak
en gootlijsten in ambachtelijk timmerwerk,
raamkozijnen voorzien van een raamindeling
met smalle stalenraamprofielen, die niet ge
schikt zijn voor hedendaagse dubbele beglazing
en dus worden vervangen door grove kunststof
dorpels en stijlen. Zonder welstand zullen deze
kwaliteiten eenvoudig verdwijnen.
Onmisbaar
Eindhoven wordt wanneer de gemeenteraad
instemt met het voorstel de tweede welstands-
vrije gemeente in het land. Eerder ging Boekei
de stad voor. Helaas valt te verwachten dat
meer gemeenten in de komende tijd, nu er
zoveel wordt gesproken over deregulering, met
soortgelijke voorstellen komen. Organisaties
als Heemschut dienen daarom waakzaam te
zijn. De welstand is een onmisbaar instrument
voor het behoud van de ruimtelijke kwaliteit en
leefbaarheid van onze steden.
P. Beekman is lid van de Stichting Bescherming
Wederopbouwerfgoed Eindhoven
augustus 2011 Heemschut 7
Eindhoven wil
zonder welstand
