Krappe termijnen Wabo beperken speelruimte oordeel welstand
Normon Vervat - De afgelopen
maanden zijn volgens onderzoek van de
Federatie Welstand veel vergunningen
van rechtswege verstrekt. Gemeenten
slagen er namelijk steeds vaker niet in
om binnen de geldende termijnen een
vergunningaanvraag correct af te wik
kelen. Dit probleem speelt op sinds de
invoering van de Wet Algemene Bepa
lingen Omgevingsrecht (Wabo).
Het gaat niet alleen om kleine
Verlening van vergunningen
van rechtswege is gevaar voor
erfgoed en stadsbeeld
De tijd lijkt niet rij
aanpassing van de Wabo
Gemeenten moeten voor het
overgrote deel van de vergun
ningen binnen acht weken een
beschikking afgeven
Ede. Voor het terrein van
de voormalige gasfabriek in
Ede is enkele jaren geleden
een plan ontwikkeld met
nieuwbouw en hergebruik
van oudere bedrijfspanden.
De termijnen om verzoeken
en plannen te beoordelen is
nu zo kort, dat de zorg
vuldigheid in het gedrang
kan komen. Foto archief
Heemschut
verbouwingen, maar ook om het ver
bouwen van monumenten, de verbouwingen
in beschermde gezichten en het slopen van
panden. De Wabo, die op 1 oktober vorig jaar
van kracht werd, heeft grote gevolgen voor
de vergunningspraktijk. Met de Wabo zijn 25
vergunningstelsels samengebracht onder één
omgevingsvergunning, die nog wel 25 aparte
toestemmingsstelsels kent.
Met de Wabo moeten gemeenten voor het
overgrote deel van de vergunningen binnen acht
weken een beschikking afgeven. In bijzondere
gevallen mag die termijn met zes weken ver
lengd worden. Dat zijn harde termijnen: wanneer
een gemeente er niet in slaagt om binnen deze
termijnen een beschikking af te geven, dan is de
vergunning daarmee van rechtswege verleend.
Ook voor 1 oktober 2010 werden er al bouwver
gunningen van rechtswege verleend wanneer
termijnen niet werden gehaald, maar het grote
verschil is dat nu ook andere activiteiten onder
dit regime vallen. En dat de termijnen zijn
verkort.
Afweging
Bij vergunningen van rechtswege kan de ge
meente niet meer de belangen van welstand of
van de monumentale waarde wegen: het werk
mag worden uitgevoerd zoals het is aange
vraagd. Juist die belangenafweging is echter
de essentie van de vergunning; vergunningen
worden alleen verleend wanneer die belangen
niet onevenredig worden geschaad. Bij deze
omgevingsvergunningen van rechtswege zijn de
belangen van omwonenden niet meegewogen,
noch het milieubelang of het behoud van
monumentale waarden. Duidelijk is dat deze
situatie zorgelijk is voor het erfgoed. Ze kan
resulteren in de aantasting van beschermde
monumenten en beschermde gezichten. Zo is
in Kediehem van rechtswege een vergunning
afgegeven voor de renovatie van een monu
mentale boerderij, en zijn in de beschermde
Amsterdamse binnenstad op deze manier
diverse aanpassingen aan panden vergund.
Vooroverleg
De vraag is hoe dit nieuwe probleem te onder
vangen. De tijd lijkt niet rijp voor een aanpas
sing van de Wabo, bijvoorbeeld door middel
van een verlenging van de besluittermijnen. De
drang om te dereguleren en vooral de burger
niet 'lastig te vallen' is groot bij dit kabinet.
Volgens Flip ten Cate, directeur van de Fede
ratie Welstand, is een deel van de problemen
te verklaren uit kinderziektes als gevolg van
de invoering van de Wabo. De automatisering
werkt nog niet overal naar behoren en nog
niet alle gemeentelijke afdelingen zijn gewend
aan het nieuwe instrument. Dat is vermoedelijk
slechts een tijdelijk probleem, maar niet de
enige verklaring.
Ten Cate denkt, dat een structurele oplossing te
vinden is in het verbeteren van het vooroverleg.
'Het rijk heeft de duimschroeven wel erg strak
aangedraaid. Bij complexe vergunningen waar
een nauwkeurige beoordeling van de situ
atie gewenst is, zoals bij monumenten, is het
nauwelijks mogelijk om alle belangenafwegin
gen grondig en binnen de toegestane tijd af te
ronden. Maar indien tussen de gemeente en de
vergunningaanvrager vooraf goed is doorge
sproken welke (bouw-)voornemens er zijn en
welke informatie er nodig is, dan hoeft het
geen probleem te zijn om de vergunning op tijd
te verlenen.'
Normon Vervat
22 Heemschut augustus 2011
Geen tijd voor afweging
