Foto's Stichting Sallands Erfgoed
Pragmatische Sallander valt voor agrarisch erfgoed
Elleke Brinkman - Pas sinds november 2008 bestaat de Stichting Sallands
Erfgoed, een stichting die streeft naar behoud en herstel van het agrarisch
erfgoed in het Overijsselse Salland. Boerderijenstichtingen zijn niets bijzon
ders, maar voor de regio Salland is het wel een opmerkelijke ontwikkeling.
Dat heeft waarschijnlijk zowel te maken met de geschiedenis en de zeer
recente veranderingen, als met de mentaliteit in de streek.
Sallanders zijn pragmatisch.
Iets dat geen functie meer heeft
wordt al snel oude rommel
Een voorbeeld van een meer dan
honderd jaar oude boerderij, die
vervangen wordt door net weer
niet passende nieuwbouw. De
nieuwe woning is niet alleen veel
groter, maar door de hoge ligging
van het bovenraam ook 'onvrien
delijker', minder gemoedelijk
dan de oorspronkelijke boerderij.
Het kennen van de juiste maten
is belangrijk. Die kennis wordt
vergaard door Sallands Erfgoed.
IN SALLAND BLEVEN BOERDERIJEN altijd
in de familie. Grond was kapitaal en boer
zijn een vanzelfsprekend beroep. En mocht er
dan een kleine boer stoppen, dan kwamen er
liefhebbers uit de nieuwbouw of uit het westen,
die er een eigen optrek van maakten, compleet
met moestuin en hobbyvee. Anders dan in an
dere provincies was de trek naar de grote stad
of het westen vanuit Salland nooit zo massaal.
De grondprijzen werden lange tijd niet zo hoog,
datje wel gek moest zijn als je niet verkocht.
De ontwikkeling die in provincies als Friesland,
Zeeland en Groningen al jaren te zien was, doet
zich pas de laatste tien jaar ook in Overijssel
voor. Met als gevolg, dat boerderijen niet meer
worden overgenomen door de eigen kinderen,
maar toch ook in de verkoop komen.
Door de tegenstelling van hoge grondprijs en
kleine woning wordt de oude boerderij vervol
gens gesloopt: de liefhebbers van de origi
nele boerderij kunnen de vraagprijs vaak niet
betalen, de mensen met geld willen vooral ook
een groter huis. Tegelijk verdwijnt zoetjesaan
de kennis van waarom een boerderij op welke
plek werd gebouwd en welke materialen daarbij
werden gebruikt.
Oude rommel
Voor een aantal Sallanders was deze trendbreuk
aanleiding de hoofden bij elkaar te steken. Zij
gingen in hun eigen omgeving na of de zorg die
ze zelf hadden over het verdwijnen van iets dat
lang vanzelfsprekend was, ook door anderen
wordt gedeeld. De initiatiefnemers vroegen zich
af waarom Sallanders zich niet als Sallanders
presenteren en waarom zij ook nog eens zo
weinig waarde lijken te hechten aan het erf
goed dat er nog is. Want elk dorp heeft dan wel
een eigen heemkundevereniging met een flink
aantal leden, toch had niemand het daar over
het behoud van het eigen erfgoed. De jonge
stichting ziet enkele oorzaken. Sallanders zijn
pragmatisch. Iets dat geen functie meer heeft
wordt al snel oude rommel. Daarnaast 'bemoei
je je niet met buurmans erf'. Hij is de laatste
om iets te zeggen als de sloop van een mooie
boerderij bij de buren hem aan het hart gaat.
En tot slot wordt de waarde van de historische
boerderij niet benoemd. Aannemers kiezen
graag voor nieuwbouw, makelaars prijzen oude
boerderijen op dure grond aan als sloopkavel en
ambtenaren doen wel moeilijk over renovatie-
voorstellen, maar hebben geen wettelijke grond
16 Heemschut augustus 2011
Jonge Stichting Sallands Erfgoed
komt op voor de boerderij
