Literatuur
Colofon Industria
in Heemschut
Nieuw Leven
voor
meer Gebouwen
48 Industria april 2011
hergebruik kan sneller en beter
Eisse Kalk Nieuw leven voor meer
gebouwen; hergebruik kan sneller
en beter. Amsterdam, Agora Europa,
2010. 200 biz., ill., register. ISBN
978.90.811002.4.3. Prijs: 15.
'Nieuw Leven voor meer gebouwen' is
de nieuwste publicatie op het gebied
van herbestemming van gebouwen.
Het boek, dat geheel is gewijd aan
voorbeelden van herbestemming in
Amsterdam, werd in november 2010
gepubliceerd door de Stichting Agora
Europa en het Atelier van Bouwmees
ters in Amsterdam. Het boek geeft een
actueel overzicht van de historische
ontwikkeling en de huidige stand van
zaken rond leegstand en hergebruik in
de hoofdstad voor zes categorieën van
gebouwen: kerken, industrieel erfgoed,
pakhuizen en kazernes, ziekenhuizen
en badhuizen, kantoren, onderwijsge
bouwen en maatschappelijk vastgoed.
In zeven hoofdstukken worden de voor
naamste knelpunten voor hergebruik
belicht en oplossingen aangedragen
voor een snellere en betere aanpak van
hergebruik.
In een aparte bijlage worden de
resultaten samengevat van de twee
campagnes 'Nieuw Leven voor Oude
Gebouwen' die in 2007 en 2009 zijn
georganiseerd en waaraan meer
dan 7.500 Amsterdammers hebben
deelgenomen. Het boek laat zien hoe
hergebruik van gebouwen en gebieden
leidt tot maatschappelijke meerwaarde.
Die kan het beste worden gerealiseerd
door samenwerking tussen een actieve
overheid, bewoners- en maatschappe
lijke organisaties en marktpartijen.
Een groot aantal betrokkenen en
ervaringsdeskundigen op het gebied
van herbestemming in Amsterdam
(en daarbuiten) zijn voor dit boek geïn
terviewd, waaronder initiatiefnemers,
marktpartijen, bestuurders, projectlei
ders, actieve bewoners en gebruikers.
De auteur, Eisse Kalk is directeur van de
Stichting Agora Europa, oud-directeur
van het Instituut voor Publiek en Politiek
en voormalig hoofd van het Bureau
Bestuurscontacten in Amsterdam.
'Nieuw leven voor meer gebouwen'
biedt een bijzonder compleet overzicht
van historische en actuele herbestem
mingsprojecten in Amsterdam, en
is van groot belang voor iedereen
die betrokken is bij het thema.
De publicatie geeft daarnaast niet
alleen een visie op herbestemming
vanuit de traditionele categorie profes
sionals, maar ook vanuit de inbreng van
stadsbewoners die bij vele projecten
direct betrokken zijn geweest. Dit geeft
het boek een bijzondere invalshoek en
meerwaarde. Het boek sluit af met een
register van gebouwen en adressen.
Wat betreft het industrieel erfgoed
wordt onder meer aandacht besteed
aan de Westergasfabriek, de Oostergas
fabriek, pakhuizen en havengebouwen,
en de drukkerij Tetterode.
Ton Burgers Watermonumenten; beken,
bruggen, dijken en gemalen in Arnhem.
Utrecht, Matrijs, 2010. (Reeks Arn
hemse Monumenten, dl. 23)80 blz.,
ill., lit.opg. ISBN 978.90.5345.422.0.
Prijs: 9,95.
Arnhem heeft een aantal beeld
bepalende beken en sinds de grote
uitbreidingen in Arnhem-Zuid snijdt de
Nederrijn de stad middendoor. In deze
publicatie wordt aandacht besteed aan
de relatie van de stad met het water
en aan de watermonumenten in het
bijzonder. Aan Arnhems beken stonden
watermolens die energie leverden
voor het produceren van gebruiksgoe
deren zoals papier, bier en kruit. Later
kwamen er wasserijen en bleekvelden.
Beken waren ook de romantische spil
in het ontstaan van landgoederen,
waarbij molens plaatsmaakten voor
watervallen, fonteinen en vijvers.
In de negentiende eeuw verdwenen
de beken en grachten uit het stads
beeld wegens toenemende vervuiling.
Arnhem streefde al vroeg naar een
vaste Rijnbrug, als opvolger van de
eeuwenoude schipbrug, maar kreeg zijn
eerste verkeersbrug pas in 1935. De
geschiedenis van deze brug was drama
tisch tengevolge van de gebeurtenissen
in de Tweede Wereldoorlog (Slag om
Arnhem), maar in 1950 werd de huidige
versie van de brug heropend. Dat was
het begin van de sprong naar Zuid,
samen met de achter een nieuwe dijk
gebouwde wijk Malburgen. Na 1950,
in de Koude Oorlog werd bij Arnhem
een militair stuwwerk met caisson
aangelegd bij de rivier. In crisistijd kon
hiermee de rivier worden afgesloten,
waardoor een groot gebied onder water
zou komen te staan, de 'IJssellinie'. De
restanten van deze linie worden in het
boek beschreven, evenals voorbeelden
van sluizen, waterpartijen, bruggen,
pompgebouwen en gemalen.
Industria is de nieuwsbrief van de Stichting
Federatie Industrieel Erfgoed Nederland
(FIEN). FIEN zet zich sinds 1984 in voor het
behoud van industrieel erfgoed in Neder
land. Bij FIEN zijn 65 lokale en regionale
stichtingen en verenigingen aangesloten.
Website
www.industrieel-erfgoed.nl
Redactieadres Industria
Redactie Industria
p/a Marcel Overbeek
Noteboomstraat 61
8021 WR Zwolle
Mailadres
industria@industrieel-erfgoed.nl
Beken bruggen» dijken
en gemalen in Arnhem
Mjjfe,
