In Land van Maas en Waal
staan nog elf voorraaddepots
voor dijkbeseherming
Ook elders reddingen
nagenoeg overbodig. Daarbij was het vervoer
van noodmateriaal met vrachtwagens een stuk
gemakkelijker geworden door nieuwe, snelle
wegverbindingen. De magazijnen werden nog
tientallen jaren gebruikt voor de opslag van
diverse materialen ten behoeve van waterbe
heersing in het algemeen.
Hun cultuurhistorische waarde werd gelukkig
op tijd herkend. Die waarde bestaat uit de
directe relatie met het landschap. Samen met
de dijken, dijkhuizen, sluizen en gemalen geven
dijkmagazijnen de geschiedenis van de water
beheersing weer. Hun typerende vormgeving,
functie en de spreiding langs alle grote rivieren
maken, dat ze bovendien een grote ensem-
blewaarde hebben. De meeste magazijnen
werden om deze redenen tussen 1980 en 1995
op lokale monumentenlijsten geplaatst en zo
bleven ze behouden bij de laatste dijkverzwa
ring in de periode 1980 - 1997.
De dijkmagazijnen zijn bijna allemaal eigendom
van het waterschap Rivierenland in Tiel, de
instantie die verantwoordelijk is voor het
beheer en het onderhoud van de dijken. Het
waterschap heeft de afgelopen decennia de
gedachte van 'behoud door ontwikkeling' invul
ling weten te geven. De meeste zijn voor een
symbolisch bedrag verhuurd aan instellingen.
Zo zijn de exemplaren in Ewijk en Winssen in
gebruik als kunstgalerie. Die in Weurt en Niftrik
herbergen een atelier. Enkele andere dienen als
depot voor historische verenigingen. Het grote
magazijn in Beuningen is al jaren een centrum
voor natuuredueatie.
Natuurontwikkeling
De huidige functies sluiten naadloos aan op de
historie en de ligging van deze monumentale
bouwwerken aan de schilderachtige dijk, dicht
bij de uiterwaarden en de natuur. Voortzetting
en uitbreiding van dergelijke functies (enkele
magazijnen worden immers nog niet benut) is
gewenst.
Voor de uiterwaarden van Maas en Waal staan
vele natuurontwikkelingsprojecten in de plan
ning, mede in het kader van het project Ruimte
voor de Rivier. Enkele zijn al gestart, zoals de
omvorming van de Afferdensche en Deestsche
Waarden. Dijkmagazijnen die bij zo'n natuur
ontwikkelingsproject liggen, zouden de functie
van voorlichtings- en educatiecentrum kunnen
vervullen.
Ook elders langs de rivieren staan nog
dijkmagazijnen. Recent werd voor
komen dat het uit 1856 daterende
oudste stenen dijkmagazijn, langs
de Nederrijn in Elden bij Arnhem
zou worden gesloopt door water
schap Rivierenland. Stichting Gelders
Dijkmagazijn nam het initiatief voor
het behoud en het vinden van een
nieuwe functie voor dit noodhuis. Ooit
stonden dergelijke bouwwerken om
de vijf kilometer langs de rivieren de
Rijn. Waal en IJssel. Dat in Elden was
hier de eerste uitvoering in steen. Het
wordt nu een bezoekerscentrum met
informatie over hoogwaterbescherming
en de geschiedenis van het water, plus
het vertrekpunt van fietsroutes door
de omgeving. Gelderland, het water
schap, EU, VSB Fonds en BOEi werkten
mee aan de redding.
Kent u een dijkmagazijn in nood?
Meld het op de site www.Heemschut.nl,
per mail info@Heemschut.nl of bel:
020 6225292.
Ewijk hoort bij de nieuwste dijkmagazijnen in dit gebied, bouwjaar omstreeks Het magazijn van Niftrik, ca. 1900. Nu een atelier.
1900 en tegenwoordig galerie. De naam van het magazijn is verwerkt in het
pannendak.
juni 2010 Heemschut 9
