Heemschut Actief Gelderland Amsterdam Wederopbouwplein bewaren Fraaie winkelpui uit de gevarenzone? Arnhem, Vijzelstraat 23. Winkelpui voormalige delicatessenzaak Noack. Foto Roel Veelders Amsterdam - Heemschut wil de gemeentelijke monumentenstatus voor een winkelplein met bovenwoningen, kiosken en luifel aan de Pieter Calandlaan in het Amsterdamse Osdorp. Het complex is van architect H. Salomonson, die vooral bekend werd door zijn particuliere woon huizen. Het plein uit 1962 moest een vriendelijk rustpunt in de toen nieuwe buurt worden. Het heeft een zeer doordachte ruimtelijke opstelling, een L-vorm met korte en lange poot, geaccen tueerd door een 270 meter lange iuifel met vier paviljoens, beplanting en banken. Het winkelplein heeft in tegenstelling tot andere winkelpleinen de wederopbouwperiode goed doorstaan. Jaap Kamerling Arnhem - Het pand van de voormalige delicatessenzaak Noack aan de Vijzelstraat in Arnhem is een winkelwoning, gebouwd omstreeks1905. Het is een vrij smal, drie bouwlagen hoog pand, dat opvalt door de vormgeving en het toegepaste ornament waarin de Art Nouveaustijl domineert. Zo hebben de winkelpui en het verdiepingsvenster de voor deze stijl karakteristieke grote raamvlakken, omlijst door brede teak houten kozijnen. De etalage is gerond naar de entree in de portiek en het bovenliggende venster is uitgevoerd met een gebogen latei. De portiek heeft oorspronkelijk tegelwerk. De bovenste verdieping oogt als een bekroning met siermetselwerk en een uitspringende erker, die met het bovenliggende balkon het pand hoger en monumentaler maakt. Het zal niet verbazen dat het pand vanwege de gaafheid van het gehele front en het grotendeels uit de bouwtijd daterende winkelinterieur en binnenplaats aan de achterzijde de status van rijksmonument bezit. Toch zag het er naar uit dat de pui zou worden gesloopt en vervangen door 'een vlakke winkelpui met een centrale entree'. Ook zouden waardevolle interieurelementen worden aangetast en de binnenplaats verdwijnen. De gemeente had namelijk het voornemen om positief te beschikken op de aanvraag tot de wijzigingsvergunning, al was het bij wijze van uitzondering. Hierbij ging de gemeente voorbij aan de nega tieve adviezen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de gemeentelijke commissie voor welstand en monumenten. Reacties naar aanleiding van de publicatie van de ontwerpvergunning in december konden niet uitblijven. De Vereniging Stadsschoon Arnhem stuurde een brandbrief aan de gemeenteraad en Heemschut Gelderland tekende bezwaar aan tegen de beoogde monumentenvergunning. Naar aanleiding van de negatieve adviezen en reacties heeft Arnhem besloten om aan de aanvrager, Engelsing Beleggingen Et Winkels, de wijzigingsver gunning te weigeren. In de oude binnensteden kampen gemeenten met de problematiek van de bewoonbaarheid en verhuurbaarheid van de winkelwoningen. Ten tijde van de bouw van dergelijke panden woonden de eigenaren in de woning boven de winkel, waar dan ook de trap naar boven lag. Tegenwoordig gaat dat niet meer op en dat geldt ook voor andere woonfaciliteiten. Aanpassingen hieraan zijn dus logisch en aanvaardbaar. Het is passend in het streven van de gemeente Arnhem om de bewoonbaarheid van de winkelwoningen in de binnenstad te bevorderen. Een goed doel dat, in dit geval echter, haaks staat op het uitgangspunt in de welstandsnota dat behoud c.q. versterking van de stedenbouwkundige structuur en architectuur nastreeft. Juist op beide punten scoort dit pand hoog, als een goed en gaaf voorbeeld in Art Nouveaustijl met een beeldbepalende rol in de Vijzelstraat. Terecht is de gemeente teruggekeerd op haar schreden en heeft ze de wijzigingsvergun ning geweigerd. Het plan om boven de winkel woonruimte te verwezen lijken is daarmee niet van de baan. Hiervoor dient echter naar alternatieven te worden gezocht, zoals toegankelijkheid creëren via de achterhoven, zodat de cultuurhistorisch waardevolle winkelpui over het gehele front behouden kan blijven. Ria Koning 4 Heemschut april 2010

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2010 | | pagina 6