No de mislukte opstond
in 1944 verwoestten de
Duitsers olie gebouwen
in Worschou
De bewogen geschiedenis van een Pools stadspaleis
Na de Tweede
Wereldoorlog was 85% van het
oude centrum van Warschau ver
nietigd. De bevolking van de stad
begon na de oorlog aan een vijfjarig
project voor de volledige herbouw
van kerken, stadspaleizen, huizen
en pleinen. Hiervoor werden alle
beschikbare vooroorlogse foto's,
stadsplattegronden en bouwte
keningen gebruikt. Er verrees een
nieuwe stad met het uiterlijk van het
oude Warschau. Dankzij de restau
ratie kreeg Warschau een plaats op
de Werelderfgoedlijst van Unesco.
Polen
ELBING
RSCHAU
DANZ
TILMAN VAN GAMEREN (1632-1706) werd
geboren en opgeleid in de Nederlanden.
De Polen koesteren hem als Pools erfgoed
onder de naam Gamerski, een naam die hij
kreeg toen hij in adelstand verheven werd.
Voor vele Nederlanders is de architect een grote
onbekende. Architecten als Jacob van Campen
en Pieter Post waren in ons land grootheden en
belangrijke rolmodellen voor de jonge Tilman.
Ter afsluiting van zijn kunstopleiding reisde hij
rond 1650 naar Italië waar hij Maarschalk Stan-
islaw Lubomirski (1641-1702) ontmoette.
Samen met de Maarschalk van de Poolse kroon
reisde hij naar Polen, om daar zijn leven lang
te werken aan grote, monumentale bouwop
drachten voor de Poolse koning en de szlaehta
(landadel). Van Gameren ontwierp zowel pro
fane als religieuze architectuur. Zijn ontwerpen
zijn een combinatie van Nederlandse, Italiaanse
en Poolse arehiteetuurstijlen. Voor de uitvoe
ring van zijn ontwerpen was hij afhankelijk van
plaatselijke vaklieden, die overigens vaak in
Italië waren opgeleid.
Van Gameren overleed in 1706 kinderloos.
Zijn bibliotheek en arehiteetuurtekeningen liet
hij na aan het kapueijnenklooster te Warschau.
Dit waardevolle archief is tot de dag van
vandaag bewaard gebleven. Voor onderzoekers
bieden de tekeningen en boeken een schat aan
informatie over het ontwerpproces en de kennis
van een zeventiende-eeuwse architect.
Stadspaleis Warschau
De bouw van het Krasinskipaleis ging van start
in 1688. Van Gameren bleef aan dit project
werken tot aan zijn dood in 1706. Het ont
werp voor het paleis wordt beschouwd als het
hoogtepunt van zijn oeuvre. De opdracht werd
gegeven door de paltsgraaf van Ploek, Jan
Krasinski (1640-1717), die net was verkozen tot
starosta (burgemeester) van Warschau. Voor
deze functie moest hij zich verplicht in de stad
vestigen. Hij wilde een passend verblijf voor een
man van zijn stand. Van Gameren had inmiddels
een goede reputatie opgebouwd als architect.
In Warschau waren veel door hem ontworpen
stadspaleizen en kerken te bewonderen.
Het prachtige gebouw aan de rand van het
oude centrum verraadt zowel Nederlandse als
Italiaanse invloeden. De symmetrische platte
grond is gebaseerd op de Venetiaanse villa's en
de fagade doet denken aan het Amsterdamse
stadhuis van de hand van zijn grote voorbeeld
Jacob van Campen. De decoraties aan de
18 Heemschut december 2009
Het Krasinskipaleis te Warschau
