Heemschut Actief
Limburg
Rijksmonument in verval
Schrijnend gebrek aan
landschappelijk besef
WÈÊÈflÊsü.
Heerlen: de gevel van de sterk vervallen
boerderij aan de voormalige Rukkerweg,
thans Leon Biessenstraat. Foto Ad Bokhorst
Heerlen: Heerlerbaan 232. Het aanzicht van de
carréboerderij die uit de pacht is genomen en
waarvoor sloop dreigt. Foto Ad Bokhorst
Arcen: Een decor, geplaatst door actievoerders,
maakt de weerslag duidelijk van een te bouwen
multifunctioneel centrum. Foto Loek Backus
Heerlen - De stad Heerlen bestaat behalve uit het oude centrum ook uit een
aantal stadsdelen, die vroeger buiten het stedelijk gebied lagen. Eén daarvan is
Heerlerbaan. Het voormalige landelijke karakter is op een aantal plaatsen nog
goed te herkennen. Zo liggen er aan de voormalige Rukkerweg, thans Leon Bies
senstraat, typisch Limburgse huizen en een grote boerderij. Deze boerderij is een
Rijksmonument en is in bezit van de Woningstichting Weller. De boerderij ziet
er zeer vervallen uit. De oudste kern is een 17de eeuws vakwerkhuis waarvan
belangrijke delen nog aanwezig zijn. Na een vroeg-18de eeuwse aanpassing is dat
huis in 1777 langs de straat aanzienlijk vergroot. De manier waarop die datering
in gemetselde cijfers is aangegeven maakt de gevel al tot een vrij uniek voorbeeld
van landelijke bouwkunst.
In de loop van de tijd is een en ander aan de boerderij veranderd, wat heeft
bijgedragen aan een levendig complex dat ook nu nog een rol speelt in de iden
titeit van Heerlerbaan. De Boerderijenstichting Limburg heeft Heemschut attent
gemaakt op de deplorabele onderhoudstoestand waarin de het pand verkeert en
heeft aangegeven dat er plannen zijn voor verbouw van het geheel. Tegelijkertijd
zou ook sloop een optie zijn. Heemschut wil evenals de Boerderijenstichting haar
expertise aanbieden om tot een maximaal behoud van de historische massa te
komen zonder de plannen te frustreren. Gedetailleerde kennis over de monumen
tale waarden kan de speelruimte aangeven.
En vinger aan de pols voor carré-boerderij
Heemschut heeft een melding ontvangen, dat de boerderij Heerlerbaan 232 het
risico loopt gesloopt te worden. De boerderij is onlangs na een jarenlange proce
dure uit de pacht genomen. Deze boerderij heeft geen monumentenstatus, maar
het gebouw heeft we! degelijk een monumentale uitstraling. De huidige ligging is
echter niet erg florissant. Het pand ligt in een strook met grootschalige bedrijven
en aan de zuidzijde is een woonwijk in uitvoering.
Het is niet bekend of er elementen behouden zijn die verdere actie van Heemschut
rechtvaardigen. Onderzoek is derhalve noodzakelijk en wordt ook als de moeite
waard gezien. Heemschut heeft en houdt contact met de gemeente Heerlen.
Arcen - Na de bouw van een disproportionele woontoren aan
de Maasoever in de jaren '90 gaat de gemeente Arcen en Velden
opnieuw in de fout. Dat is althans de mening van tenminste twee
honderd inwoners van het pittoreske Arcen, een mening die ook
door Heemschut wordt gedeeld. De gemeente wil een multifunc
tionele accommodatie realiseren aan de zuidzijde van het dorp,
een gebouw waarin ruimte is voor sport, educatie en cultuur. Een
dominant gebouw van grote omvang met de sfeer van utiliteits
bouw. Onze aandacht richt zich vooral op de cruciale locatie: een
fraai open en groen ovaal, gelegen tussen de dorpsrand en het
kasteel Arcen met slotgracht rond de befaamde tuinen, nabij de
oude schans, de tiendschuur en de oude watermolen. In dat ovaal
is het 4000 m2 grote centrum geprojecteerd.
Heemschut is zeer bezorgd over de locatiekeuze. Gevreesd wordt
dat de historisch bepaalde rangorde van de gebouwde omgeving
onherstelbaar wordt verstoord en dat het ruimtelijke beeld van
de gehele omgeving door de massiviteit drastisch zal veranderen.
De gekozen plek ten zuiden van het dorp achten wij één van de
mooiste van Arcen en uniek in zijn beleving en verschijnings
vorm. Het gebied heeft een zeer hoge landschappelijke waarde.
Wij betreuren de keuze voor deze plek, waardoor de karakte
ristieke entree van dit mooie Limburgse dorp verloren zal gaan.
Wij vrezen, dat dit plan een schrijnend voorbeeld zal worden
van ruimtelijke ordening waarin geen ruimte is geschapen voor
bescherming van de omliggende landschappelijke kwaliteit.
Heemschut heeft haar zorg bij het gemeentebestuur uitge
sproken. Wij ontvingen de melding uit de bevolking helaas pas
nadat de zienswijze-termijn was verstreken, een probleem dat
zich vaker voordoet. Heemschut heeft haar expertise aangeboden
bij het zoeken naar een passende andere bouwlocatie.
10 Heemschut december 2009
