De eerste prijs van 100.000
ging naar de Onze-Lieve-
Vrouwe-Lourdeskerk in
Zuidermeer voor het plan de
kerk te transformeren tot een
gemeenschapshuis voor het
dorp met een nieuwe kapel.
oorspronkelijke functie, waar nodig en mogelijk
aangevuld met nevenactiviteiten die helpen om
de zware financiële lasten te dragen.
Mocht deze behoudvariant niet mogelijk zijn,
dan kan een deel van de kerken en kloosters
hun maatschappelijke functie op een nieuwe
manier invullen door de gebouwen een pas
sende bestemming te geven en de religieuze
objecten voor iedereen toonbaar te maken.
Om behoud van dit kostbare erfgoed te
bereiken is medewerking van alle betrokken
partijen en een gerichte inzet van beleidsin
strumenten nodig. Het Strategisch Plan doet
een beroep op de overheid, in het bijzonder de
minister van OCW en verwijst daarbij naar een
passage in het bestaande coalitieakkoord van
CDA, PvdA en ChristenUnie uit 2007. 'De over
heid draagt daadwerkelijk zorg voor behoud
van (religieus) cultureel erfgoed' en pleit voor
financiële overheidssteun bij de instandhouding
van het religieus erfgoed.
Prijsvraag
Dezelfde middag werd ook de uitslag van de
prijsvraag Erfgoed op eigen benen bekend
gemaakt. Met deze prijs onderstreept het
VSBfonds het belang van het behoud van
religieuze gebouwen in de omgeving. Meer
dan dertig plannen voor herbestemmingen
of nevenfuncties van kerken, synagogen en
kloosters waren ingediend. De voorgestelde
functies voor de genomineerde gebouwen
varieerden van jongerencentrum tot school en
van gemeenschapshuis tot kinderactiviteiten-
centrum. Drie kerken vielen in de prijzen.
De eerste prijs van 100.000 ging naar de
Qnze-Lieve-Vrouwe-Lourdeskerk in Zuider
meer voor het plan de kerk te transformeren
tot een gemeenschapshuis voor het dorp met
een nieuwe kapel. Het project bestaat uit een
samenwerkingsverband tussen de parochie, de
gemeente, de woningbouwcorporatie Inter-
maris, de provincie en de dorpsbewoners. Het
dorpshuis wordt gerealiseerd in het schip van
de kerk. Bij het ontwerp wordt het koor van de
kerk gesloopt, maar de beeldbepalende voor
gevel gehandhaafd. De oude sacristie wordt
vergroot tot een nieuwe kapel.
De tweede en derde prijs, bestaande uit
€50.000 en 30.000, gingen respectievelijk
naar de Heilig Hart van Jezuskerk in Hengelo en
de Sint-Josefkerk in Helmond.
Transitieperiode
De duizenden kerken die de komende tien jaar
vrijkomen kunnen onmogelijk allemaal een
nieuwe functie krijgen. Maar een groot aantal
is het behouden waard, ook al bezitten ze geen
monumentenstatus. Niet altijd is een ideale
oplossing direct haalbaar. Een transitieperiode
of een tijdelijk minder passende bestemming of
leegstand kan een fase zijn in de richting van
een uiteindelijk goede herbestemming en dus
van behoud.
10 Heemschut februari 2009
Amsterdam Bos en Lommer, Pniëlkerk. Deze gereformeerde kerk werd gebouwd
in 1952-1954 naar ontwerp van B.T. Boeyinga. Het is een van de eerste uit beton
opgetrokken kerken in Nederland. Door het samengaan van de gereformeerden,
hervormden en lutheranen in de wijk raakte de Pniëlkerk begin 2001 overtollig.
Woningcorporatie Het Oosten verhuurt het na enkele jaren leegstand aan de multi
culturele stichting Podium Mozaïek. In 2004-2005 is de kerk verbouwd tot theater
(boven) annex theatercafé (beneden). De bijzalen bevatten studio's en kantoor
ruimten, alsmede een huisartsenpraktijk. Foto Arie de Groot
Hoorn, Grote Kerk. Dateert uit 1881-1883, architect C. Muyskens, in 1968
gesloten. Tussen 1983-1986 op initiatief van stichting Behoud Grote Kerk
verbouwd tot winkelruimte in de kerk en appartementen in de kap en de
consistorie. Maatschap Corlé uit Hoorn trad op als opdrachtgever, het
Hoornse architectenbureau Hangelbroek Gouwetor maakte het bouwplan.
De achttien appartementen worden gedragen door een vrijstaande con
structie en hebben dakramen in lijn met het kerkdak. In de winkel zijn de
houten tongewelven zichtbaar gelaten. Foto: TPHG Architecten
