Pieter Adriaansz. 't Hooft en Piet Heyn, een opmerkelijke bijdrage tot't Hooft's oeuvre
Pier Terwen - Was de zeventiende-eeuwse steenhouwer en beeldhouwer Pieter
Adriaansz. 't Hooft vooral een uitvoerder of was hij tegelijk een scheppend
kunstenaar? Het grafmonument van luitenant-admiraal Piet Heyn in de Oude
Kerk te Delft werpt, dankzij de recente ontdekking van 't Hooft's signatuur een
nieuw licht op zijn rol in de beeldhouwkunst van de zeventiende eeuw.
OVER HET OEUVRE van Pieter Adriaansz.
't Hooft (1610-1649/'50) is altijd veel
onduidelijkheid geweest. Het lijkt er sterk op
dat deze man een steenhouwer-beeldhouwer
was die meer als uitvoerder dan als vrije kun
stenaar gezien moet worden. De benamingen
van zijn status in de bronnen wisselen: vaak
wordt hij slechts als (uitvoerend) steenhouwer
genoemd. Maar ook zijn er gesigneerde werken
van hem bekend, waaruit blijkt dat hij als
scheppend beeldhouwer werkzaam was.
Duidelijk is dat hij een belangrijk aandeel had
in het tot stand komen van werken die ont
stonden in de kring rond Constantijn Huygens,
Jacob van Campen en Arent van 's-Gravesande
(ca.1610-1662).
Door de vondst van een signatuur op de gisant
(de liggend afgebeelde overledene) van het
grafmonument voor luitenant-admiraal Pieter
Pietersz. Heyn (1577-1629) in de Oude kerk
te Delft, kan zijn aandeel in de zeventiende-
eeuwse Nederlandse beeldhouwkunst worden
bijgesteld. In de hierna volgende studie worden
de belangrijkste gepubliceerde bronnen over
't Hooft nog eens bezien in het licht van deze
ontdekking.
Oeuvre
Toen Th. Lunsingh Scheurleer directeur van de
afdeling Kunstnijverheid en Beeldhouwkunst
van het Rijksmuseum te Amsterdam was, publi
ceerde hij een artikel naar aanleiding van zijn
onderzoek naar de achtergronden van een paar
De gegevens betreffende
't Hooft's leven zijn beperkt.
Persoonlijke zaken zijn op een rij
te zetten gevolgd door zakelijke
aspecten.
De opsomming, die gebaseerd is
op publicaties in de afgelopen 68
jaar, is gering te noemen.
14 Heemschut februari 2008
Leven
1610 Pieter Adriaensz.'t Hooft
wordt geboren te Dordrecht
1631 trouwt te's Gravenhage
1635/37 kinderen geboren en gedoopt
in de Grote kerk te 's Gravenhage
1638 zijn vrouw overlijdt
1639 tweede huwelijk
1641/48 kinderen geboren en gedoopt
in de Grote kerk te 's Gravenhage
1649/50 overleden te's-Gravenhage
Werkzaam leven
1636 werk voor het woonhuis van Huygens
te Den Haag (nissen met beelden)
1638 voorgedragen voor bestuursfunctie
('Deeckens en Hooftmans') in St. Lucas gilde
1638 levert werk voor Honselaersdijk,
nabij Naaldwijk (hardststenen honden)
1639 komt voor als steenhouwer op lijst van
Gildebroeders van het St. Lucasgilde
1638/39 gisant voor grafmonument Piet Heyn
1639 werk (3 beelden en tekening gevel)
voor het stadhuis van Middelharnis
(ontw. v.'s-Gravesande)
1642 levert steenhouwerswerk voor de Marekerk
(door Van 's-Gravesande) te Leiden
1640 koopt huis op het Spui te 's Gravenhage
1640 levert werk voor de Lakenhal te Leiden
1640 werk aan Mau ritshuis te Den Haag (tympaan)
1641 Heeft te Leiden een bedrijf met Bartholomeus
Drijffhout en sluit een overeenkomst met
Cornelis van Duijnen in verband met een
steenhouwerij
1641 wordt als beeldhouwer en niet als steenhouwer
genoemd
1643 koopt tweede huis op het Spui te 's Gravenhage,
naast zijn eerste huis.
1642 levert werk voor huis aan het Vijverhof
(Buitenhof 37), 's Gravenhage
1644 Mauritshuis/s Gravenhage
(uitvoering tympaan en schoorsteenmantels)
1644/45 stenen pompen te Utrecht
1645 levert werk aan de poort van de St. Jorisdoelen
te Leiden
(ontwerp door Van 's-Gravesande en
P. Jz. Van Noort voor het beeld van St. Joris)
1645 levert werk voor Paleis Noordeinde
te 's Gravenhage (uitvoering tympaan)
1647 houten deurstuk Oranjezaal Huis ten Bosch.
's-Gravenhage (twijfelachtige toeschrijving)
1646 levert ontwerp voor de Grote Kerk te Vlaardingen
1646 is betrokken bij de bestekken voor ontwerpen
voor de Oostkerk te Middelburg
1640/48 wordt genoemd in diverse notariële aktes
in 's Gravenhage
Is getekend: Pieter 't Hooft