Lelijke Amsterdamse kruising
'ineens' plein met fontein
Jaap Kamerling - De Amsterdamse
Watergraafsmeer is onlangs een mooi
plein met fontein rijker geworden
dankzij de ingrijpende transformatie
van de foeilelijke kruising Hogeweg/
Linnaeusparkweg.
WAAR HIER VROEGER schots en scheef
bestrate vluchtheuvels met een over
kill aan onnodige verkeersborden het beeld
bepaalden vertoeft de passant nu op een echt
pleintje rond een prachtige fontein, fris bete
geld met gele IJsselklinkertjes en aangekleed
met Ritter-lantaarns en originele gietijzeren
bankjes. Dit is het resultaat van liefst twintig
jaar actie van buurtbewoners.
Zij herinnerden zich de oude fontein, die in
1900 voor dezelfde plek werd geschonken door
het waterbedrijf bij de toenmalige Oostergas
fabriek. Dat was een grote, gietijzeren fontein,
nogal plomp van model op een basis van
rotsblokjes en met als bekroning een barokke
lantaarn. Deze fontein deed het alleen op
hoogtijdagen en fungeerde als hunkerspot voor
verliefden om de woorden van een 93-jarige
getuige te parafraseren. Al in 1932 werd deze
fontein verwijderd omdat de auto heilig ver
klaard werd en ruim baan kreeg.
In 1988 stuurden de bewoners een eerste
epistel naar voorzitter Piet Sagel van het stads
deel met het verzoek een replica te plaatsen.
Deze vond dat toen niet direct 'opportuun'.
Er moest eerst een goede verkeerstechnische
reden komen, maar wel liet hij vast zoeken naar
eventuele restanten van de oude fontein. Toen
die niet werden gevonden zakte de actie in.
In 1998 echter zou het stadsdeel fuseren met
stadsdeel Oost en bleek er zomaar twee miljoen
gulden over te zijn op de begroting. Burgers
mochten met ideeën komen om dat geld te
besteden. Als bevlogen heemschutter haalde ik
samen met het bewonersgroepje onmiddellijk
het voorstel uit de kast om weer een fontein te
plaatsen en diende het opnieuw in. Er was nu
wel een goede verkeerstechnische reden: het
stadsdeel wilde het verkeer nu juist afremmen
in plaats van vrij baan geven. Het kostte echter
nog wel acht jaar sjorren en trekken aan de
politiek voordat de fontein er tenslotte kwam.*
Toch geen replica
Aanvankelijk wilden we als comité wel een
replica van de oude fontein plaatsen, al vonden
enkelen die toen al wel erg protserig. Toen de
buurtpolitici een replica te duur vonden en
ontwerpbureau Handle with Care om estheti
sche redenen koos voor een eigentijdse variant
gingen we akkoord. Het resultaat is een fontein
met een basis van twee gele granieten schijven
van afnemende omvang, waaruit liefst 37
spuitmondjes brede bundels water omhoog
spuiten tot maximaal 6 meter hoog. Het
getrapte waterbeeld geeft een knipoogje
naar de Rembrandttoren die, in dezelfde vorm
gegoten, exact in de zichtlijn ligt.
In de avonduren worden de waterstralen
aangelicht, wat een sprookjesachtig fonkelend
effect geeft.
De contouren van de fontein verwijzen naar de
oude maar zijn nu transparant en het geel van
het graniet verwijst naar het geel in de straat-
wanden rondom. De techniek is geavanceerd.
Een windmeter geeft toenemende wind door
aan het mechaniek zodat de fontein minder
hard gaat spuiten en de wandelaar ontzien
wordt.
De buurt heeft plein en fontein onmiddellijk
in bezit genomen. Kinderen rennen door de
waterstralen en de bewoners mijmeren op de
bankjes.
Jaap Kamerling is journalist cultureel erfgoed
te Amsterdam
28 Heemschut juni 2007
M&ffi
De nieuwe fontein heeft
de ruimte op het ver
nieuwde plein. Foto Jaap
Kamerling
I
..J&&
mmm-M
J. Kamerling e.a. Een plein met een fontein voor de
Watergraafsmeer, Local world, Amsterdam, ISBN/EAN
nummer 978-90-811681-1-3
-■.f
«m^t -
Het mirakel van de Watergraafsmeer
