Cultuurhistorie vandaag gemaakt
Rectificatie
Begeleidingscommissie Scheepvaarthuis
Coen Temminck Groll (I)
en Cees Waal bij de uit
reiking in Helvoirt.
Foto Flans Bollebakker
om de aantrekkingskracht en de slagkracht van de vereniging en daarmee om het
gezag van Heemschut. Het bestuur heeft Karei Loeff als tijdelijk directeur aange
trokken om een inspirerend plan van aanpak te ontwerpen en gestalte te geven.
Een plan waarin alles wordt betrokken, 'want alles heeft met alles te maken'. Ook
rijst de vraag of Heemschut goed genoeg is georganiseerd voor de ambities.
Tevens schetste de voorzitter de beweging in het veld van het cultureel erfgoed.
Met de min of meer door de staatssecretaris opgelegde fusie van vier koepels
alsmede een verkenning voor een brede vereniging, die aansluit bij de toene
mende belangstelling voor het cultureel erfgoed en de historie. 'Het beschermen
van onze monumenten en het cultureel erfgoed is van alle tijden. Voor en na
100 jaar'.
'Het boekje van Heemschut over tuinen was mijn eerste inspiratiebron', erkende
ir. Dirk Sijmons tijdens zijn voordracht op de algemene vergadering van leden
van Heemschut. Sijmons is sinds kort de Rijksadviseur van het landschap.
In een historisch overzicht schetste hij het ontstaan van ons landschap: de bedij
kingen, ontginningen van de veengebieden in de 13e tot de 15e eeuw, ruilverka
velingen en de bouw van vinexwijken. Sinds 1850 is de verstedelijking 250 keer
toegenomen. Nederland wordt onherkenbaar door productie en mechanisatie, de
glastuinbouw en bedrijventerreinen.
Regels over de inrichting zijn er al lang, zelfs strenge voorschriften. Zoals de
Oude Wartels, de aktes van Cavel van 's-Gravenland uit de 17e eeuw. Daar werd
zand afgegraven voor de Amsterdamse Herengracht en op de afgegraven
plaatsen ontstonden buitenhuizen. Met gedetailleerde voorschriften over beplan
ting en de aanleg van bruggen. Voorschriften waarvan de huidige welstandscom
missie volgens Sijmons zou huilen.
Het landschap is als een schaakspel in de middenpartij. Al het hout is - ook let
terlijk - verdwenen en zetten kunnen niet worden hersteld. 'Onze prothese vergt
constant onderhoud'. Onderhoud dat zich voornamelijk richt op de watersys
temen. Dat vraagt samenwerking.
Als gevolg van de klimaatverandering wordt 300.000 hectaren landschap
omgezet in water. Sijmons pleit bij het ontwerpen voor een nauwe betrokkenheid
bij het erfgoedverhaal, met als uitgangspunt 'behoud door ontwikkeling'.
'Landschap ontwerpen is een gewetensvolle en doelbewuste manipulatie. De cul
tuurhistorie van morgen wordt vandaag gemaakt'.
Ewout van der Dussen
In het bericht over de ere-medaille van de Koninklijke
Nederlandse Oudheidkundige Bond die is uitgereikt aan
oud-voorzitter en erelid prof.dr.ir. Coenraad Liebrecht
Temminck Groll is in het juninummer van Heemschut te
veel uit het dankwoord geschrapt, waardoor dit onduide
lijk werd. De onderscheiding, voor de vijfde maal sinds
1924 uitgereikt, werd toegekend voor zijn internationaal
erkende wetenschappelijke werk, onderwijs en inzet, ook
buiten de universitaire wereld, resulterend in een grote
invloed op het denken over monumenten in hun context.
Zoals ook blijkt uit publicaties, waaronder het in
opdracht van de RdMz geschreven standaardwerk -
'The Dutch Overseas, Arehitectural Survey', Nederlandse
architectuur in drie continenten. Samen met zijn
aimabele persoonlijkheid maakt dit hem tot eminent
ambassadeur voor het cultureel erfgoed.
In zijn dankwoord memoreerde Temminck Groll hoe hij
in de bouwkunde verzeild raakte: 'als jongen wilde ik
architect worden om 'oude gebouwen te maken'. Een
leven lang plezier in het bezig zijn met, het zorgen vóór,
en het praten over oude gebouwen!'
Heemschut neemt plaats in een begeleidingscommissie
voor de restauratie en renovatie van het Amsterdamse
Scheepvaartmuseum. Het museum huist in 's Lands
Zeemagazijn, het vroegere pakhuis van de Admiraliteit
van Amsterdam, de toenmalige marine. Het Zeemagazijn
werd gebouwd in 1656. Het 350 jaar oude gebouw is toe
aan een grondige renovatie, die wordt uitgevoerd door de
Rijksgebouwendienst en begeleid door het Atelier
Rijksbouwmeester. Architect Liesbeth van der Pol is
gevraagd voor het ontwerp. Het belangrijkste discussie
punt is de mogelijke overkapping van de binnenplaats.
Heemschut zal de ontwerpvoorstellen en mogelijke alter
natieven kritisch volgen en haar standpunt bepalen ten
aanzien van dit idee en de uitwerking daarvan in het
ontwerp, www.scheepvaartmuseum.nl
augustus 2006 Heemschut 7
