Discussie
Ontwerp Attika Architecten vooral aandachttrekkerij
D
Rob Onel - Geleidelijk aan krijgen de ontwikkelingen rond de Aalmark
in Leiden vaster vorm. Enkele jaren geleden stond de Bond Heemschut
al uitvoerig stil bij de ontwikkelingen in Leiden. Eind vorig jaar hielden
B en W een peiling over drie ontwerpen voor het onderdeel van het
Aalmarktgebied dat direct ligt achter de Leidse Waag. Het ontwerp van
Attika Architecten uit Amsterdam kwam uit de bus als 'mooiste'.
Het schetsontwerp van
Attika Architecten voor
de invulling van het
Aalmarktgebied in Leiden.
it ontwerp bestaat uit een losstaand
winkelgebouw langs de Breestraat. Achter
dit gebouw, vanaf de Breestraat gezien, komt
een besloten pleintje aan de Mandenmakers-
steeg dat grenst aan de achterzijde van de
Waag. Tegen die achterzijde, een dichte
muur, komt een cafégebouwtje met daar
naast, in de hoek van het pleintje, een
ingang naar het bestaande V Et D-warenhuis
door een neo-historisch poortje. Langs het
pleintje, tegenover de kant van de Manden-
makerssteeg, komen winkels met daarboven
woningen.
De drie plannen voor het pleintje aan de
Mandenmakerssteeg zijn vóór de peiling door
een jury gekozen uit vijf ontwerpen. In een
kleurenfolder met de uitgekozen ontwerpen
was bij ieder plan een plantypering van de
jury gedrukt. Opvallend was dat alleen bij het
plan van Attika Architecten ook een 'con
clusie' van de jury werd vermeld. Deze was
unaniem van mening dat dit plan de hoogste
waardering zou moeten krijgen. Deze voorge
kookte waardering is dus door een grote
meerderheid van de deelnemers overge
nomen.
Vragen
De keus van de jury en de uitslag van de pei
ling roepen vragen op. Die slaan vooral op
het ontwerp van Attika Architecten voor het
winkelgebouw en de ligging van dit opval
lend moderne gebouw aan de Breestraat.
Het ontwerp voor het pleintje, voor het café
tegen de achterkant van de Waag, en voor de
winkels met woningen aan het pleintje, sluit
goed aan bij de schaal en het historische
karakter van de Mandenmakerssteeg. Dit
pleintje verandert de nauwe en onaangename
Mandenmakerssteeg in een verbinding tussen
de Breestraat en de Aalmarkt die een aan
winst vormt voor het Aalmarktgebied. Of het
ontwerp voor het losstaande winkelgebouw
in de Breestraat van Attika Architekten ook
een aanwinst zal zijn voor de Leidse binnen
stad is echter zeer de vraag.
Dit ontwerp is gebaseerd op een aspect dat
brutaal is overgenomen van het
Waaggebouw. Dat is het vrijstaande karakter
van het gebouw, gelegen op de hoek van de
Mandenmakerssteeg en aan de andere kant
door een smalle strook vrijgehouden van de
aangrenzende bebouwing. Attika Architecten
heeft de Waag gespiegeld naar de Breestraat
en trekt deze gespiegelde Waag een moderne
jas aan in de vorm van een zeer opvallende
gevel. Het beeld van deze gevel wordt in
belangrijke mate bepaald door de trap die
direct achter de gevel ligt. Binnen in het
gebouw kan langs de gevel omhoog worden
gelopen. De gevel is voorzien van raamope
ningen in allerlei verschillende afmetingen.
Die lopen met de trap achter de gevel mee
omhoog en verspringen daardoor verticaal in
een sterk wisselend patroon.
Deze moderne gevel détoneert - in hoge
mate - met het monumentale gevelbeeld van
de Breestraat en tast, op een brutale wijze,
het historische karakter van deze Leidse
hoofdstraat aan. Dit soort brutale ingrepen
in het monumentale gevelbeeld van de
Breestraat zijn in het verleden meer voorge
komen. Zoals met het gebouw van Sociëteit
Minerva dat aan dezelfde kant van de
Breestraat is gebouwd in een brutalistische
architectuur die toen modern was. Maar ook
andere voorbeelden van moderne gebouwen
kunnen aan deze kant van de Breestraat
worden bewonderd. Attika Architecten zet de
gewoonte voort van de architecten die
zonder enig ontzag voor de bestaande
gebouwen, kiezen voor moderne architectuur.
Aandachttrekker
Volgens de jury bestaat het ontwerp uit een
opvallend sculpturaal gebouw dat als een
icoon een sterke herkenbaarheid teweeg
brengt. Of de sterke herkenbaarheid van het
ontwerp ook na de uitvoering nog steeds
ieders waardering krijgt, kan worden betwij
feld. Eerder mag worden verwacht dat het
gebouw dan, zoals vaker met dit soort ont
werpen is gebeurd, een golf van verontwaar
diging oproept, terwijl iedereen zich afvraagt
hoe dit mogelijk is geweest.
Voor het ontwerp van de Waag heeft Pieter
34 Heemschut juni 2006
Leidse Waag spiegelt
zich in kermistent
