Heemschut
m
iffï
y s
11
Afgelopen november kregen we de opdracht voor de restyling
van het tijdschrift Heemschut. De vraag was een mooi, modern,
helder, ontwerp te maken, maar met een band met het verleden.
Een voorproefje van het nieuwe ontwerp ziet u op deze pagina.
1
1
Sanne Pleiter en Dafne Arlman
tsÉiia
februari 2006
Heemschut
31
Omslag
Wat meteen opvalt is dat de omslagfoto meer
aandacht krijgt doordat hij vrij staat. Voor een
betere leesbaarheid is gekozen om het woord
Heemschut in een wit vlak bovenaan te plaat
sen.
Ook staat de samenvatting van de inhoud vanaf
nu in een eigen kader, onderaan de foto. Dit
kader heeft steeds een andere kleur, in harmo
nie met de omslagfoto.
Binnenwerk
Op het eerste gezicht lijken de verschillen met
het huidige ontwerp van het tijdschrift
Heemschut niet zo groot. De grootste verande
ring is dat de foto's boven, en de tekst onderaan
is geplaatst. Hierdoor blijven de tekstkolom
men relatief kort, wat de leesbaarheid ten
goede komt. De lay-out krijgt zo een horizon
taal karakter, een aspect dat ook is terug te
vinden bij de vormgeving van de nieuwe folder
van Heemschut.
De pagina's zullen als een geheel (dus als
'spread') worden opgemaakt. Door een gelijke
verdeling van beeld en tekst moeten de linker
en de rechterpagina elkaar in evenwicht
houden.
In het algemeen geldt dat de foto's kleiner
zullen worden gezet dan in het huidige ontwerp
van het tijdschrift Heemschut. Hierdoor
ontstaan nieuwe mogelijkheden voor de verde
ling van: beeld, tekst en witruimtes. De wit
ruimtes zorgen voor de nodige rust in de pagi
na's.
Verder is de rubrieksaanduiding van het blad
veranderd. Door het hele blad loopt er boven
aan de pagina een denkbeeldige band. Daar
worden de foto's als het ware 'aan opgehangen'.
Deze band fungeert tevens als plaats voor de
rubrieksaanduiding (Inhoud, Heemschut
Actief, etc.) en heeft daar een kleur. Bij de
reportage-pagina's blijft deze strook blanco.
De gebruikte leesletter zal ook nieuw zijn:
Rotis Semi Sans. Dit type biedt de mogelijk
heid om het tijdschrift met een lettertype te
ontwerpen in plaats van met twee, zoals nu
gebruik is. Hierdoor blijft het gehele ontwerp
in een stijl.
We hopen dat u met veel plezier Heemschut
zult blijven lezen.
Sanne Pleiter en Dafne Arlman
de Letterman Grafisch OntwerpAmsterdam
Heemschut Actief
B "si
kkL
.A
Restyling tijdschrift Heemschut
1. In Warfhuizen lijkt een
1 i
te plaatsen windturbine
nog te groeien.
Foto Tineke Vooijs
2. Heemschut hoefde
niet in actie te komen om
dit ontdekte plafond te
beschermen.
Foto Wim Smits
3. Foto Rechts:
De koloniehuisjes
Frederiksoord
Foto Harry Berg
Groningen
Geld voor werf Wolthuis
Hoogezand-Sappemeer - De gemeente
Hoogezand-Sappemeer leent 200.000 aan de
stichting Groninger Monumentenfonds, zodat
deze stichting de werf Wolthuis kan kopen. Dit
is de enige overgebleven veenkoloniale werf,
een rijksmonument. Het betekent een nieuwe
stap op weg naar de realisering van een wer
kende werf Wolthuis, als reparatie- en restau-
ratiewerf voor historische ijzeren schepen.
Waardevol Gronings huis gesloopt
Groningen - Op 12 augustus heeft Heemschut
het bezwaarschrift ingetrokken tegen de sloop
vergunning voor Akerkstraat 20, een huis
gebouwd in de eerste helft van de achttiende
eeuw. Heemschut trok het bezwaarschrift in,
toen bleek dat het pand al gesloopt is. Het gaat
hier om de sloop van een beeldbepalend pand
met cultuurhistorische waarde, gelegen in
beschermd stadsgezicht. Bovendien ligt het op
een bijzondere locatie, naast het
Armhuiszittend Convent, een 17de-eeuws hofje
en rijksmonument. Nu zal op deze plek een
hoger pand verrijzen, dat qua vormgeving niet
in deze context zal passen.
De cultuurhistorische waarde van het gesloopte
pand blijkt uit recent bouwhistorisch onderzoek
dat in opdracht van de gemeente is verricht.
Vooral de bouwvorm is bijzonder: een tweebeu-
kig dwarshuis met steile kappen. Tweebeukige
4 Heemschut oktober 2005
dwarshuizen van deze ouderdom zijn betrekke
lijk zeldzaam in Groningen.
De sloop vond plaats, terwijl de bezwaarproce
dure nog liep. De serre was al gesloopt voordat
de sloopvergunning verleend was.
Windturbine Reitdiepdal groeit
Warfhuizen - De gemeente De Marne verleen
de eind 2004 een bouwvergunning voor het
plaatsen van een enorme windmolen vlakbij de
boerderij Ter Borg, Rodehaansterweg 2. Dit
rijksmonument ligt op een oud borgterrein dat
deel uitmaakt van het cultuurhistorisch zeer
waardevolle open landschap van het
Reitdiepdal. De windturbine tast het zicht op
het monument en het landschap aan.
De Rijksdienst adviseerde in 1996 tegen het
plaatsen van een windturbine op deze kwetsba
re plek. In 2001 verleende De Marne een ver
gunning voor een 300 kWh-windturbine met
een ashoogte van 40 m en wieken van 16? m
lang. Dit besluit werd in 2004 door
Gedeputeerde Staten goedgekeurd, hoewel de
bouw in strijd was met het in 2000 vastgestel
de provinciale windturbinebeleid. Het ging hier
echter om een eerdere toezegging, waaraan de
aanvrager rechten kon ontlenen.
Vervolgens diende de opdrachtgever een nieu
we aanvraag in voor een vier maal krachtiger
windturbine met dezelfde ashoogte, maar wie
ken van 31 m. De wiekdiameter bedraagt 62 m.
Het bouwwerk (mast met wieken) is 71 m hoog.
De gemeente De Marne verleende een vergun
ning voor dit nieuwe bouwplan in strijd met
het provinciaal beleid. Dit omdat het hier zou
gaan om een vervanging van de oorspronkelijke
molen.
De vaste commissie voor bezwaar- en beroep
schriften accepteerde deze uitleg niet en advi
seerde het college de bezwaarschriften van
Warfhuisters en Schouwerzijlsters gegrond te
verklaren en de bouwvergunning alsnog te wei
geren. Het college van de gemeente De Marne
legde dit advies naast zich neer. De bezwaarden
zijn in beroep gegaan bij de rechtbank te
Groningen.
Groningen en de Rijkssubsidieregeling
Groningen - In de stad Groningen heeft zich
een tweede particuliere monumenteneigenaar
aangediend die aanspraak maakt op de rijks
subsidieregeling die hem jaren geleden niet is
toegekend. Hij heeft een verzoek tot herover
weging ingediend bij de gemeenteraad. Tot nu
toe zonder succes. Volgens hem blijkt uit de
schikking door de juridische afdeling van de
gemeente met een andere monumenteneigen
aar dit jaar, dat de subsidie hem ten onrechte is
geweigerd.
Groningen wordt een rebelse stad genoemd.
Wat het monumentenbeleid betreft, klopt dat
wel. Zo heeft de gemeente Groningen als enige
stad in Nederland een eigen interpretatie van
de rijkssubsidieregeling. De gemeente maakt
een onderscheid in rendabele en onrendabele
panden. Het uitgangspunt van de gemeente
Groningen is dat de eigenaar van een monu
mentaal pand reeds zo bevoordeeld wordt door
de belastingaftrek en de waardevermeerdering
van zijn pand dat hij geen subsidie krijgt. Zo
houdt de gemeente meer geld over voor onren
dabele monumenten als kerken, molens en
andere moeilijke objecten.
Dit beleid is jarenlang bestreden door één
monumenteneigenaar die tevergeefs een
beroep deed op de rijkssubsidieregeling. Hij
vocht de gemeentelijke regeling voor de rechter
aan, totdat hij dit jaar in ruil voor een schik
king met de gemeente alle bezwaar- en
beroepsprocedures introk. De gemeente
Groningen blijft nog steeds vasthouden aan
haar eigen interpretatie van de rijkssubsidiere
geling.
De Provinciale Commissie was net als de
Groningse gemeenteraad verdeeld over deze
zaak. Sommigen meenden dat de gemeente de
rijksregeling moest toepassen, anderen konden
zich wel vinden in de opvattingen van de
gemeente. Het gevolg was dat Heemschut geen
actie ondernam.
Tineke Vooys
Friesland
17e Eeuws plafond in Harlingen ontdekt
Harlingen - Misschien zou dit stukje in de
rubriek 'Heemschut passief behoren te staan,
maar die is er nu eenmaal niet. De reden? Wij
werden onlangs pas getipt toen alle noodzake
lijke maatregelen voor de bescherming van een
plafond (gelukkig) ai genomen waren.
Directeur Hugo ter Avest van het museum 'Het
Hannemahuis' in Harlingen meldde ons dat er
een zeventiende-eeuws plafond is ontdekt in
een pand, bewoond door het echtpaar Roos
aan de Nutsstraat, in de buurt van de
Zuiderhaven. Het kunstwerk, voorstellend een
doorlopend arcanthusmotief, is te vergelijken
met een plafond in het Princessehof in
Leeuwarden en een in het gemeentehuis
Crackstate te Heerenveen.
Het plafond is gerestaureerd door Klaas
Posthuma van Galerie/atelier (alweer)
Arcanthus en heeft na inspectie door Eloy
Koldewij van de Rijksdienst Monumentenzorg
de status van gemeentelijk monument gekre
gen. Aan de restauratie hebben financieel bij
gedragen de Vereniging Oud Harlingen, de
Wassenbergh-Clarijs-Fontein Stichting en de
gemeente Harlingen.
Door tussenkomst van het museum 'Het
Hannemahuis' (tel. 0517-413658) is het plafond
te bezichtigen.
Verzet tegen sloopaanvraag directeurswoning
Aldeboarn - Ons is ter ore gekomen dat men
het voornemen heeft de directeurswoning van
de voormalige zuivelfabriek te Aldeboarn te
slopen in verband met voorgenomen nieuw
bouw. Deze directeurswoning, behorend bij "It
Butterfabryk* in het dorp, is in het
Monumenten Inventarisatie Project opgenomen
als waardevol gebouw met de verwachting in
de toekomst de monumentenstatus te verkrij
gen. Nu dreigt dit pand ten prooi te vallen aan
te stichten seniorenwoningen.
Bond Heemschut zet zich in om alle perioden
die belangrijk zijn geweest voor een dorp in het
dorpsbeeld te bewaren, zo ook de periode
waarin de zuivelfabriek de belangrijkste werk
gever was. De woning is namelijk van een niet
geringe historische betekenis voor het dorp en
is als beeld- en identiteitsbepalend object
onmisbaar. Zij geeft een extra dimensie aan het
beschermde dorpsgezicht van Aldeboarn,
omdat op subtiele doch zeer overtuigende
wijze verteld wordt over een periode die tot
ons recente verleden behoort. De fabriek heeft
de nodige veranderingen ondergaan. In de
jaren '80 is het fabrieksgedeelte achter de
woning gesloopt en vervangen door de huidige
bedrijfsgebouwen.
De directeurswoning is in originele staat
bewaard gebleven en deze bevindt zich nog
steeds in een perfecte bouwkundige staat.
Het Plaatselijk Belang van Aldeboarn heeft een
dorpsvisie opgesteld, waaruit wij citeren:
"in 2008 zijn er 20 seniorenwoningen op het
terrein van Ark en Reau (de huidige fabriek
W.E.) gerealiseerd. Het is een mooi complex
geworden met uitzicht op de Boarn. Hierbij is
het de architect gelukt de directeurswoning
van de oude zuivelfabriek op fraaie wijze in het
complex te integreren."
oktober 2005 Heemschut 5
BESCHERMING CULTUURMONUMENTEN jaargang 83 i April 2006
Van Dishoeckhuis: vechten tegen de Bierkaai
Nieuw gebruik werf De Schelde
Plots trots op Peutz
Groningen: monumenten in gevaar
Parel van Domburg opgepoetst
Pasontdekte Vlietwoning beschermd
m
