'Historisch? Nee, maar het herinnert je wel aan iets'
Ruud van Soest
Nederland verandert. Stad en platteland worden in hoog tempo
'ontwikkeld' en met al die vernieuwing is aandacht voor cultuur
geschiedenis al in de ontwerpfase gewenst, vindt het kabinet.
februari 2006
Heemschut
21
Een aantal interessante essays en verslagen
over de Belvederepraktijk is gebundeld in
Ontwerpen aan de geschiedeniseen cultuur
van ruimte maken Stimuleringsfonds voor de
architectuurRotterdam2005.
Het bundelt architectuur- en Belvederebeleid
nu in één actieprogramma: Ruimte en Cultuur.
Het Architectuurfonds wijdde er in oktober een
symposium aan. Architecten en andere ontwer
pers vertelden hoe ze zich laten inspireren door
het verleden, historici gingen in op de risico's
van vermarkting van de geschiedenis.
Sterk vertegenwoordigd is de associatieve
invulling van het verleden. Overname van
oorspronkelijke vormen en elementen moeten
dan de gewenste historische ervaring oproepen.
Het gaat niet om klakkeloos historiseren.
Liesbeth van de Poll licht haar werkwijze
toe:'Je moet wat er staat gewoon natekenen,
dan wordt het vanzelf wel iets anders'. Het
appartementencomplex Aquartis dat ze
ontwierp op de plek van een oude kolenopslag,
is hiervan een geslaagd voorbeeld. Een
moderne, glazen opbouw in de geïntensiveerde
vorm van het oorspronkelijke gebouw plus een
gehandhaafde steunmuur maken het complex
uiterst contemporain, mét de suggestie van oud
industrieel erfgoed.
Zo'n associatie kan uitmonden in een gecreëerd
verleden. Van der Polls woongebouwen Rooie
Donders in Almere, gemodelleerd naar Franse
graansilo's, hebben de uitstraling van landelijk-
industriële gebouwen, goed passend in het
Nederlandse polderlandschap. Van der Poll:
'Heeft het iets te maken met de geschiedenis?
Nee, maar het herinnert je aan iets.' Nog vrij
zinniger is Sjoerd Soeters - zie zijn 'kastelen'
Haverleij bij Den Bosch. Het gaat dan ook niet
om de historische waarheid, maar om de
perceptie van de waarheid, stelt hij. 'Je moet de
geschiedenis mythologiseren, dat spreekt
mensen veel meer aan.'
Prachtig allemaal, maar je bent nog maar een
stap verwijderd van fopbouw, van de vermark
ting van de geschiedenis, waarschuwen historici
als Jan Kolen en Koos Bosma. In onze belevings
economie is er grote vraag naar hapklare histo
rische ervaringen. Gemeenten en regio's
dingen met een eigen historische identiteit naar
de gunst van toeristen, ze doen aan city bran
ding! Het Friese Dongeradeel herbouwt zelfs
het verzonken stadje Eson dat mogelijk nooit
bestaan heeft. Leven we niet in een boeiende
tijd? En anders maken we het boeiend.
Een bijna Brabants rustiek vestingstadjein 2004 opgeleverd op de klei van de nieuwbouwwijk
Floriande in de Haarlemmermeerpolder. Foto's Piet Arp
'KV®!
Ontwerpen aan de
geschiedenis
