Eeuwenoud landgoed in de aanbieding
Johannes van der Weiden
De achttiende-eeuwse buitenplaats 'Beeckestijn' staat sinds
1 december 2005 te koop. De eigenaar, de gemeente Velsen,
moet sterk bezuinigen. De gemeente staat sinds 2004 onder
financieel toezicht van de provincie, en kan of wil de 500.000
euro die de exploitatie haar momenteel jaarlijks kost, niet meer
opbrengen. Het museum, dat in het hoofdgebouw is gevestigd,
wordt medio februari gesloten.
februari 2006
Heemschut
17
Beeckestijn, hoofdgebouw. Foto Henk Vijn
De honderden buitenplaatsen, kleinere buitens
en hofsteden die Kennemerland heeft gekend
zijn bijna allemaal gesloopt en verkaveld, en dat
proces gaat nog steeds door. Er zijn er - roos
kleurig geteld - nog enkele tientallen over.
Haarlem heeft vorig jaar nog het kleine buiten
Bellevue op het terrein van de voormalige
Mariastichting gesloopt. Niet het mooiste,
maar wel ongeveer het laatste aan de Spaarne-
oever. Van de tientallen buitenplaatsen in het
gebied dat nu de gemeente Velsen beslaat zijn
er nog een paar over. Beeckestijn is er een van,
en de enige in heel Kennemerland waarvan
zowel het gebouw als de tuin publiek toeganke
lijk is (was).
De buitenplaats beslaat ruim 31 hectare. Aan
weerszijden van het hoofdgebouw staan een
koetshuis (aan de noordzijde) en een stalling
(aan de zuidzijde). Ten noorden van het koets
huis bevindt zich een kruidentuin, ten zuiden
van de stalling een rozentuin. Achter het
hoofdgebouw, naar het westen, ligt de formele
tuin, daarachter de landschapstuin of'het park'.
Op de begane grond van het hoofdgebouw is er
naar gestreefd in de inrichting een zo goed
mogelijk beeld te geven van het wonen op een
buitenplaats in de achttiende eeuw. Dat is
gebeurd met bruiklenen van het Rijksmuseum,
het Amsterdams Historisch Museum, het Haags
Gemeentemuseum, het Frans Halsmuseum,
Het Nederlands Openluchtmuseum, de
Stichting Collectie Nederland en de Stichting
Familiefonds Boreel.
Sinds 1995 is gewerkt aan een reconstructie van
de tuin naar een ontwerp van de tuinarchitect
Johann Georg Michaël uit 1772, waarvan
overigens niet zeker is of het ooit geheel is
gerealiseerd. Michaël stond aan de basis van
een ware dynastie van bekende tuinarchitecten
die in Kennemerland hebben gewerkt (hij was
de schoonvader van J.D.Zocher sr.).
Exploitatie
De overweging de buitenplaats te verkopen is
niet van vandaag of gisteren. Al een jaar of tien
is door het gemeentebestuur gezocht naar
steun in de kosten van beheer en exploitatie.
Dat is niet of onvoldoende gelukt. Het afgelo
pen half jaar is zowel de sluiting van het
museum als het besluit tot verkoop steeds weer
uitgesteld, maar per 1 december 2005 gaf het
gemeentebestuur de verkoop in handen van een
makelaar: onder druk van de toenemende
financiële problemen, de naderende verkiezin
gen en ook een beetje in de geest van de tijd
waarin daadkracht een doel op zich lijkt gewor
den, onafhankelijk van het resultaat. De
verkoop is bij inschrijving tot 13 februari van
dit jaar. Op 16 februari gaat het museum dicht.
De gemeente heeft een aantal voorwaarden aan
de verkoop verbonden: zo moet de tuin publiek
toegankelijk blijven, moet 'de cultuurwaarde
behouden blijven' en zal de verkoop bij voor
keur aan één partij plaatsvinden.
Naarmate sluiting van het museum en de
verkoop van het buiten in de loop van de tweede
helft van 2005 serieuzer werden, kwam ook het
verzet daartegen op gang. In een protestbrief 1
november tegen de sluiting benadrukten twintig
vooraanstaande personen werkzaam op het
gebied van cultuur-historisch erfgoed, waaron
der veertien hoogleraren, de betekenis van
Beeckestijn. 'Het buiten is in cultuurhistorische
zin niet alleen van nationaal belang. Door haar
geschiedenis, verschijning en gaafheid is het ook
van internationale allure.' Terloops merken zij
op dat de bruikleengevers nog in het geheel niet
op de hoogte zijn gebracht van de komende
sluiting van het museum.
Een coalitie van drie organisaties, Hendrick de
Keyser, Natuurmonumenten en Eandschap
Noord -Holland, die twee weken later aanbood
exploitatie en beheer van de buitenplaats over
te nemen, is door de verantwoordelijke
wethouders naar de makelaar doorverwezen.
Bij de totstandkoming van de coalitie speelde
niet het gemeentebestuur, maar de Stichting
'Vrienden van Beeckestijn', een cruciale rol.
TE KOOP: Beeckestijn in Velsen
