Actief
6
juni 2005
Afbeelding, ontleend aan het bestemmingsplan
Zitterd Revisited van de gemeente Sittard.
schootsvelden (dwars over de afbeelding). Zij
vervangen bestaande vrijstaande woningen.
De bouwblokken vormen mede de financiële
ruggengraat van het totale stedenbouwkundige
plan. Onduidelijk in de plannen is de vorm
geving van de geplande bebouwing langs de
Haspelse straat (helemaal rechts schuin naar
boven lopend op de afbeelding) en achter de
Brandstraat (helemaal boven, direct rechts van
de wal). Heemschut onthoudt zich wat dit
betreft vooralsnog van een oordeel.
Zorg om oude kerktoren van Gulpen
In het begin van de vorige eeuw werd de oude
kerk van Gulpen te klein en werd aan de rand
van het dorp een nieuwe neo-romaanse kerk
(1923) met een karakteristieke Rijnlandse
torenhelm gebouwd. De oude kerk werd op de
toren na volledig gesloopt. Deze toren vormt
met de omringende beplanting en opgaand
geboomte, de aanleunend oude pastorie en de
begraafplaats een aantrekkelijk en markant
geheel, temeer daar de toren op de top van een
kleine heuvel ligt. De toren is een zwaar bouw
werk, opgetrokken uit 1,50-2,00 meter dikke
muren, bestaande uit vuursteen, zandsteen,
kalksteen, hardsteen, mergel en baksteen, date
rend uit de 11de en 13 de eeuw. De toren wordt
gesteund door drie zware steunberen, waarbij
tussen twee ervan thans een berging is aange
bracht, afgedekt met een pannendak. Het is
niet uitgesloten dat de toren een overblijfsel is
van een versterking van het Akense
O.L. Vrouwekapittel. De onderhoudssituatie
van de toren is matig en gevreesd moet worden
dat op langere termijn verdergaand verval zal
optreden. Dit zou te betreuren zijn, zowel
vanwege een bijzondere architectuur als
vanwege het schilderachtige karakter en het
gegeven dat de toren getuigt van een middel
eeuws verleden van Gulpen.
Heemschut houdt de vinger aan de pols.
Ad Bokhorst
GRONINGEN
Bedreiging van waardevolle panden
De stad Groningen telt acht door de rijksdienst
aangewezen beschermde stadsgezichten en
2500 beeldbepalende panden. Een beeldbepa
lend pand heeft geen enkele juridische status.
Houdt dit in dat een beeldbepalend pand zomaar
gesloopt kan worden? Deze vraag kwam ter
sprake tijdens de hoorzitting over het bezwaar
schrift van Heemschut tegen de sloopvergun
ning voor Lage der A 15, een beeldbepalend
pand in het beschermde stadsgezicht van de
Groningse binnenstad. Daar komt bij dat dit
een waardevol pand is, zoals blijkt uit bouwhis
torisch onderzoek dat in het kader van het
project 'Bouwhistorische inventarisatie en
verkenning' in de binnenstad verricht wordt.
Volgens de voorlopige inventarisatie verkeren
er 600 panden in de binnenstad in dezelfde
situatie: waardevol, maar onbeschermd. De
gemeente heeft geen beleid ontwikkeld om
deze panden enige bescherming te bieden en
staat op het standpunt dat er geen gronden zijn
om de sloopvergunning te weigeren.
Het is absurd dat in een beschermd stads
gezicht alleen de stedenbouwkundige structuur
beschermd wordt en niet de waardevolle
bebouwing (uitgezonderd de monumenten);
de aanwezigheid van de historische bebouwing
speelt immers wel een rol bij de aanwijzing tot
beschermd stadsgezicht. Daarom wil
Heemschut dat er eerst een zorgvuldige
afweging wordt gemaakt voordat er in een
beschermd stadsgezicht gesloopt en vernieuwd
wordt. Van zo'n afweging blijkt niets uit de
stukken bij de sloopvergunning. Ook blijkt daar
niet uit dat de afdeling Monumenten van de
dienst Ruimtelijke Ordening en Economische
Zaken (RO/EZ) tegen de sloop van dit pand is.
Noodzakelijk is dat er een vorm van bescher
ming komt voor dergelijke waardevolle panden.
Tineke Vooijs
NOORD-HOLLAND
Monumentenwacht krijgt teveel invloed
Het Steunpunt Cultureel erfgoed in Noord-
Holland is een door de provincie gesubsidieerde
instelling, die zich onder meer laat adviseren
door de Monumentenwacht. Onlangs is ons al
gebleken, dat bij beoordeling van het monu
mentale karakter van bijvoorbeeld een historisch
pand in Zandvoort dat steunpunt zich volledig
en ook uitsluitend in zijn negatieve beoordeling
baseerde op het technisch oordeel van die
Monumentenwacht. Techniek is toch niet
uitsluitend de basis bij de beoordeling van de
waarde van ons cultureel erfgoed. Onlangs
werd aangekondigd, dat die Monumentenwacht
zich wil omvormen tot een bouwkundig advies
bureau. In een brief aan Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland wijst onze Noord-
Hollandse commissie op het gevaar van
vermenging van belangen als een door de
provincie gesubsidieerde instelling zoals
Monumentenwacht zich als bedrijf gaat profile
ren. Dan spreken we nog niet eens over de
marktinvloed, die een dergelijke constructie
heeft op het onafhankelijke oordeel bij bescher
mingszaken waarover het steunpunt zelf als
overkoepelende instelling om een oordeel kan
worden gevraagd. Onze commissie vraagt zich
bovendien in haar brief aan GS af, of deze
discrepantie niet in strijd is met de uitgangs-
De oude kerktoren van Gulpen met
aanleunende pastorie. Foto Ad Bokhorst
i
i
