Nieuwe wegen zoeken
Heemschut Kaderdag
Maarten Meester
'We zien het helemaal zitten om dat planologische verhaal te
gaan doen, maar dan hebben we dus nieuwe mensen nodig.'
Discussie genoeg op de eerste Heemschut Kaderdag.
8
Heemschut
oktober 2004
M
lm
ff
De Observant in Amersfoort, mede door
Heemschut gered, waar de Kaderdag werd
gehouden. Foto De Observant.
Stellingen op de Heemschut Kaderdag
Heemschut doet niet aan 'heem'-schut,
maar aan 'monumenten'-schut.
Heemschut is er niet in geslaagd prioritei
ten te stellen in het beschermingswerk.
Zonder een goede ruimtelijke ordening zal
objectbescherming op den duur mislukken.
Heemschut is in zijn presentatie meer
statisch, defensief, re-actief en negatief
dan dynamisch, offensief, pro-actief en
positief.
De planologische opdracht die sinds
Belvedere de Nederlandse monumenten
zorg heeft te vervullen, gaat - gelet op de
vakdisciplinaire samenstelling van de
provinciale commissies - de krachten van
Heemschut te boven.
Het beschermingswerk wordt door de
provinciale commissies slecht uitgedragen.
Zonder publiekstaak is Heemschut een in
zichzelf gekeerde groep gelijkhebbers, die
het publiek niet kent.
N.B. Deze stellingen waren bedoeld om
discussie te stimuleren, en houden geen
standpunt of oordeel in.
Waarom hikt de ene provinciale commissie wel wat
de andere niet lukt?'
Wat is het product van Heemschut
We zijn te ambtelijk, te juridisch.
lNiemand kent ons.
'Ik hoor juist vaak zeggen dat Heemschut de enige
club is die nog iets tegen de verkwanseling van het
erfgoed doet.
'Denaam "Heemschut" is niet cool, niet vet gaaf.
Die klinkt ongelooflijk ouderwets.
'Mag ik het in één zin samenvatten: we zien het
helemaal zitten om dat planologische verhaal te
gaan doen, maar dan hebben we dus nieuwe mensen
nodig.
Zomaar wat opmerkingen, gehoord tijdens de
middagdiscussie op de Heemschut Kaderdag,
12 juni in Amersfoort. Een dag voor alle leden
van de provinciale commissies, algemeen
bestuur, redactie en website-redactie, en de
medewerkers van het landelijk bureau. Met als
doel: het nieuwe beleidsplan doordenken en
operationeel maken bij het kader.
In dat beleidsplan staat onder meer dat
'Heemschut zich intensief [zal] moeten gaan
bezighouden met de totstandkoming van zaken
als planologische kernbeslissingen, structuur
plannen en bestemmingsplannen'. Verder dat
'bereik en naamsbekendheid drastisch vergroot
[moeten] worden'.
Uit de discussie aan de hand van zeven stellin
gen (zie kader) bleek dat de aanwezigen zeker
niet alle antwoorden paraat hadden maar wel
bereid waren te zoeken naar nieuwe wegen.
Helaas was maar een klein deel van het kader
- een man of veertig - aanwezig.
Zelf keuzes maken
De dag was begonnen met een herdenking van
de op 5 juni overleden technisch adviseur
Herman Strijbosch. Daarna volgden twee gast
colleges van Fons Asselbergs, de directeur van
de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, en
Guus Borger, hoogleraar historische geografie
te Amsterdam en jarenlang voorzitter van het
platform Landschap en Cultuurhistorie.
Asselbergs hamerde erop dat Heemschut 'de
gevoelige snaar moet raken, bij publiek en bij
beleidsmakers. Als dat lukt, heb je meteen
draagvlak. Je moet een verhaal hebben dat
mensen in hun hart treft. Verleiden. Door de
juiste details, door human interest.'
Daarbij gaat het volgens hem niet langer om de
strijd voor het voortbestaan van monumenten
(zie ook interview met Fons Asselbergs in het
augustusnummer van Heemschutmaar om de
strijd om betekenis, niet van het afzonderlijke
object maar van de samenhang.
Borger benadrukte dat Heemschut niets van de
overheid moet verwachten ('die maakt zich nog
zorgen om de problemen van de negentiende
eeuw') en zelf duidelijke keuzes moet maken.
'Je moet niet tegen ambtenaren zeggen: het
staat in dit en dat rapport. Nee, bepaal zelf je
standpunt. De steen der wijzen wordt niet
gevonden. U moet die maken. Wie is
probleemeigenaar? Wie maakt zich zorgen om
het behoud van het cultureel erfgoed? De over
heid? Nee. De planologen? Nee. Neem zelf
verantwoordelijkheid.' De tekst van Borgers
college zal binnenkort in Heemschut verschij
nen.
Het merendeel van de aanwezigen was te
spreken over de kaderdag en wilde die voortaan
jaarlijks houden. Ook bestuurslid Mare van
Ravels was in zijn samenvatting van de discussie
positief: 'Wat hier vandaag gezegd is, is de
belangrijkste input die wij ons als bestuur
kunnen wensen.'
