n
1
1
i
juni 2004
Heemschut
15
tussen links en rechts en komen overeen met de
telmerken van de tweede verdieping. Zij zijn
aangebracht op de onderzijde van de dekbalken
en bovenaan de voorzijde van de stijlen.
Diefstal
De toegang vanuit de traptoren naar de zolder
(merk 18) gaat via een eikenhouten deurtje
(merk 19, zie ook afbeelding), dat over de
lengte dubbelgeslagen kan worden. Dat deurtje
is in 2 000 vlak voor de aannemer het pand
introk gestolen, tegelijk met een muuranker dat
in de voorgevel zat. Dat deurtje compleet met
hang en sluitwerk is uit de bouwperiode,
evenals het muuranker (zie foto voorgevel).
Mocht de lezer weten waar het zich bevindt of
het onwetend aangekocht hebben, meld het
dan alstublieft aan de Vereniging Hendrick de
Keyser in Amsterdam, telefoon 020-5210630.
De traptoren
Het achthoekige bovendeel van de toren wordt
gedateerd op rond 1495 (merk 15) en heeft nog
de oorspronkelijke spiltrap met een geface-
teerde spil zoals in de Berckepoort. Het bene
dendeel is negentiende-eeuws. De toren was
hoger, getuige de sporen van de traptreden in
de muren die tot het dak doorlopen, deze waren
voor de restauratie nog zichtbaar. Aangezien op
die hoogte geen relatie met het voorhuis meer
bestaat, is het vermoeden dat een uitkijkpost
bovenin was gebouwd. Dat was overigens zo
gek nog niet, omdat aan de achterzijde van het
kavel - de later uitgediepte Kuipershaven - de
stadsmuur liep. Een uitkijktoren was welkom
op die plaats waar de rivier naar de oost- en
westzijde goed kon worden overzien. Het
waren immers roerige tijden en de vijand kwam
vooral over water!
Gestolen eikenhouten deurtje (merk 19).
Console, grote zaal, type 1. Replica in kunststof. Console, grote zaal, type 2. Replica in kunststof.
Restauratieplan
De keuze is duidelijk gemaakt om zo veel
mogelijk van de oorspronkelijke kwaliteiten
van het gotische voorhuis te behouden, deze te
versterken en de authentieke ruimten in ere te
herstellen. Dat gaat ook goed omdat de verzie
king heeft plaatsgevonden met ingetimmerde
tussenwandjes die het geheel verstoorden. Het
plan voorziet in herstel van de kamer en suite
op de begane grond in de dominante stijl,
negentiende-eeuws. De grote zaal op de tweede
verdieping wordt hersteld in zijn oorspronke
lijke proporties en herkrijgt zijn gotische sleu
telstukken en consoles, maar op twee na wel in
kunststof replica. Dit is niet overeenkomstig
het beginsel dat voorschrijft dat aanvullingen
in imitatie zodat het lijkt alsof ze origineel zijn
niet mogen. Maar wel overeenkomstig de
vigerende restauratieopvatting dat herstel is
toegelaten als alle aanwijzingen daarvoor nog
beschikbaar zijn en het geheel daardoor wordt
gecompleteerd. Dat was hier het geval: slechts
de kopzijde van de consoles was afgehakt, de
achterzijde bevond zich nog in de muur! De
tweede en derde (zolder)verdieping van het
voorhuis zijn nog gaaf uit de bouwperiode,
blijven onaangetast en worden niet aangepast
ten behoeve van gebruikswensen. Wel moest er
ingegrepen worden omdat in de eiken binten
de bonte knaagkever en in de grenenhouten
vloerdelen de boktor werd aangetroffen.
Alsnog moesten hele stukken worden uitge
hakt, bewerkt met bestrijdingsmiddel, en van
harde kunststof worden voorzien. Ook de spil
trap blijft onaangetast.
Van het achterhuis moet opgemerkt worden
dat het vrijwel geheel geruïneerd was door
vertimmering en inwatering gedurende vele
jaren. De dominante bouwstijl is achttiende-
eeuws. De aangetroffen situatie voerde tot het
besluit om het achterhuis op hoofdvormen te
handhaven en het vrijwel geheel verdwenen
interieur qua indeling goeddeels te handhaven
en in dit deel van het pand de facilitaire ruimten
onder te brengen. De tweede verdieping
ondergaat een forse wijziging. Schouw, schoor
steenmantel en spiegel (merk 13) zijn daaruit
verwijderd ten behoeve van een comfortabel
appartement.
Het werk wordt eerst deze zomer opgeleverd,
zodat het voor een definitief oordeel te vroeg is.
Wel kan nu al worden gezegd dat het pand een
parel aan de keten van fraai gerestaureerde
Dordtse panden toevoegt, waarbij ook de
gemeente Dordrecht zich bijzonder heeft
ingezet om dit mogelijk te maken.
Rest ons Hendrick de Keyser te prijzen voor
deze aanpak.
Drs. J.J. Bollebakker was bestuurslid van Heemschut
en voorzitter van Heemschut Zuid-Holland.
1
3 -n
43 if
r-rerfT
Ai
1
i* 1
1 40
9
8
"tg
-i*
16
Plattegrond het Zeepaert, uit Huizen in
Nederland; Zeeland en Zuid-Holland, door
R. Meischke, H.j. Zantkuijlen P.T.E.E. Rosenberg.
Amsterdam/Zwolle 1997, pag. 270. Merktekens
zijn van de auteur.
