VARKENSSLACHTERIJ. HET VERGULDE VARKEN
AARDEWERK
30
Heemschut
oktober 2003
CHOCOLAT
Terwijl in de winkel momenteel servies wordt
verkocht, prijkt aan de gevel de tekst:
Varkensslachterij Het vergulde Varken'. Het
gevelopschrift boven de etalage van de winkel
op Utrechtsestraat 129 is, op een barst na, een
geslaagd voorbeeld van een goed behouden
reclameglasplaat. De letters zijn recentelijk
opnieuw verguld.
Reclameglasplaten
De techniek en het lettertype van een oud gevel
opschrift vertellen iets over de productie
methode en de smaak van het publiek van rond
1900. De makers van de reclameglasplaten van
winkels gebruikten zwart marmerglas. De
letters zandstraalden ze in het glas of etsten ze.
Het ontstane reliëf vergulden ze vervolgens.
De combinatie van zwart en goud gaf de glas
platen het contrast dat nodig was om de tekst
goed te kunnen lezen. Naast het glimmende
marmerglas en de kleur goud als symbool van
welvaart was er een grote diversiteit aan letter
types. Dit alles zorgde voor een glamourachtige
vormgeving van de - luxere - winkels waar het
publiek op afkwam. Ik heb een aantal reclame
glasplaten ontdekt die gesigneerd zijn met de
naam 'Bouvy Dordt', meestal rechtsonderin de
glasplaat. Na enig speurwerk in de bibliotheek
van het Rijksmuseum vond ik de volledige
naam: de Koninklijke Nederlandse Glasfabriek
J.J.B.J. Bouvy uit Dordrecht. Deze fabriek was
gespecialiseerd in het op maat leveren van glas
platen voor interieur en exterieur en had filialen
in Amsterdam (Keizersgracht 403) en
Rotterdam (Delftschevaart 37). Ook heb ik
ongesigneerde reclameglasplaten in
Amsterdam gefotografeerd die gemaakt zijn
in dezelfde stijl en techniek.
Foto's als schrale troost
Hoewel Amsterdam een rijke verzameling aan
gevelopschriften heeft, verdwijnen er geregeld
bijzondere exemplaren. Dat is ontzettend
jammer. Niet alleen vanwege de esthetische
maar ook vanwege hun historische waarde:
gevelopschriften vertellen de geschiedenis van
de stad. Elke keer als ik ontdek dat er een is
weggebikt of verdwenen achter een fonkel
nieuwe lichtbak, breekt er iets in me. De foto
die ik ervan heb, is op zo'n moment een schrale
troost. Toch is die het enige wat is overgebleven
en vormt een belangrijke bron van historische
informatie. Bijgaande foto's tonen reclameglas
platen die variëren van opgeknapt tot verwaar
loosd.
