oktober 2003
Heemschut
27
iHEER li? FOPPEN 1
Hersteld in de decoratieve waarde van een
kleine eeuw geleden (boven): Magazijnen
Leeuwenburg is ontdaan van foeilelijke
gevelbeplating.
Markt- en winkelcentrum van de Zuidwesthoek
van Fryslan (onder): hier een fraai Sneker
winkelpand, Schaapmarktplein 17, omstreeks
1905 ontworpen door Folkert de Jong.
allure: Magazijnen Leeuwenburg, een deftige
zaak van dames-, heren- en kinderkleding.
Zowel confectie als maatwerk kon er worden
aangeschaft en er waren stoffen te koop. Het
hoekpand was drie bouwlagen hoog en daar
door in de stedelijke ruimte een markant volu
mineus element. De oranjeoker verblendsteen
met grijze sierbanden zorgde ervoor dat het
geen kolos is geworden.
Op de begane grond werden boven een stevig
basement grote etalageruiten tussen penanten
geplaatst. Op de eerste verdieping kwamen aan
de ene zijde drie, aan de andere zijde zes
vensters en op de tweede verdieping vijf en
opnieuw zes vensters. Zonder dat daar ruimte
lijk enige aanleiding toe was, heeft de architect
de hoek afgesnoten. Daar concentreerde De
Blinde zijn representatieve architectonische
middelen. De ingang kwam er in een verdiepte
portiek te staan, de eerste verdieping kreeg een
dubbel breed venster en de tweede een pracht
van een balkon, gevormd door een elegante
hoefijzerboog met een balustrade.
Het grote pand had een plat dak en de gevels
kregen charmante bekroningen van een balus
trade van pinakels met hekken van siersmeed-
werk ertussen. De kunststenen koppen van de
pinakels kregen een ornament in de vorm van
gestileerde ossenkoppen; in de sierhekken zijn
lauwerkransen verwerkt. Op de afgesnoten
hoek kreeg de balustrade nog een sprong om
deze partij ook bovenin nog even te verbijzon
deren. Het was duidelijk een product van de
vernieuwingsstijl en op de hoek had het zelfs
licht het karakter gekregen van de art nouveau
ofjugendstil.
Barbaarse jaren zestig
Tot in de jaren zestig heeft het magazijn trots
in het centrum van Sneek gestaan; het was toen
al tientallen jaren in gebruik van H.B.Z., een
meubelzaak van H. Brenninkmeijer Zonen, een
zijtak van de kleding-Brenninkmeijers. Die
kozen in een poging om het bedrijf een nieuwe
uitstraling te geven, heel begrijpelijk in de
barbaarse jaren zestig, inl967 voor een door
architect Jan de Vries ontworpen gevelbepla
ting. De balustrade werd van het dak gesloopt,
vensters werden dichtgezet en op een tegen de
gevel aangebrachte draagconstructie kwam een
huid van blauwgroene gevelplaten in de vorm
van diamantkoppen. Op de ruimtelijk zeer
belangrijke hoek was het een algemeen geac
cepteerd en opnieuw opvallend modern
element geworden. Een symbool voor de
vernieuwing van de middenstand van de
belangrijke koopstad.
De waardering beklijfde niet; de herinnering
bleek sterker. Dertig jaar na de 'modernisering'
werd het pand tijdens de open monumentendag
door de Sneker bevolking uitgeroepen tot het
lelijkste pand van de stad. Er zat intussen al
jaren een zaak in van witgoed en elektronica die
op zeker moment door de keten Scheer
Foppen werd overgenomen. De monumenten
organisatie van Sneek, de Stichting Oud Sneek,
nam het initiatief om de eigenaar en de
gemeente te overtuigen dat reconstructie het
overwegen waard was. Zij vonden gehoor en de
stichting heeft zelf met eigenaar en gemeente
geld in het project gestoken.
Na de reconstructie- en restauratieactiviteiten
kon de herstelde winkel in november 2002
worden opgeleverd. De vensters zijn heropend,
de balustrade met penanten en hekken is
hersteld, het mooie balkon teruggebracht.
Alleen de begane grond, helemaal opengebro
ken tot een glazen pui, is nog niet hersteld.
Maar er is hoop: bij de oplevering liet eigenaar
Evert Foppen weten dat ook de begane grond
moeten worden hersteld.
Drs. P. Karstkarel is kunsthistoricus en journalist.
