H
tv
i i
n
IH
Site
te*
-ïkj^feS-"* '1
<a -1 t 13 a«*. o
28
Heemschut
3s*=s« séuzrsm
J a
■-* i
l"^A^
Som i 'V
W\(:> til iui
,&i
•ulU 1
'Ji^k( Mik
f- .Ci*.un
m
vMiï va
kxwM
ebA'-
III I
A -feaAicktók:
r
<i
41 - i i-» -»
*■»-» »-*_*,7 7
1 >i,a j 7>
- t>t'±i±*ï 3 3
A M Ü'Ml 7 7
4^ r* -j# j
<1?
r.*
""Z* "2. nf' •--» Jr
'-» k
a <a j,
-i
aangenomen dat de Akense architect Johann
Joseph Couven de ontwerper van het
vernieuwde kasteel is, maar hij lijkt toch zeer
waarschijnlijk slechts de uitvoerder te zijn van
de plannen van architect Johann Conrad
Schlaun. De keuze voor deze Westfaal
bevreemdt niet, want aan Ferdinand von
Plettenberg, een prominente politieke figuur
uit Münster, heeft Schlaun reeds verschillende
opdrachten te danken. Ook de kerk van Eys en
de kerk en het klooster van Wittem, beide
plaatsen in de buurt van Gulpen, heeft Schlaun
in opdracht van Von Plettenberg ontworpen.
De uit Tirol afkomstige MauermeisterPaulus
Klausener assisteert Couven bij de uitvoering
van Schlauns ontwerpen.
Over een tiental jaren wordt Neubourg tijdens
een aantal bouwcampagnes gerenoveerd. De
eigenaren laten zeventig Finstere von Hawstein'
bestellen, die met ramen van 'franfle geschniten
Glafi' worden gezet. Hierdoor gaat het renais-
sancekarakter van het kasteel voor een deel
verloren. Binnen getuigt de keuken in het
souterrain nu nog steeds van de ingrepen uit die
tijd. Uit enkele rekeningen blijkt verder dat dan
ook een nieuwe tuin en de allee naar Gulpen
worden aangelegd. Van het bezoek dat Schlaun
in 1740 aan Neubourg brengt, tekent de zaak
waarnemer van Von Plettenberg op dat hij
zichuber der beschehener Verdnderung nicht gnug
samb verwunderen können [hatt]'.
Vissen niet te koop
Als omstreeks 1766 een beschrijving van het
kasteel en de bijbehorende bezittingen wordt
gemaakt, staat in een bijgevoegd commentaar
te lezen dat er door grove veronachtzaming
veel reparaties nodig zijn. Drie jaar nadien
verkoopt Franz Joseph von Plettenberg
Neubourg aan Leonard Bernhard de Hayme de
Houffalize uit Luik. Onder de 'koops-condi-
tien' wordt de bepaling opgenomen dat 'buijten
verkoop (worden) gereserveert alle mobiliaire
effecten en gereiden, daaronder begreepen de
tappijten en schilderien, alsmeede de vissen in
de vijvers, daaruijt te neemen met den eersten
maart aanstaande'.
Ook deze eigenaar verbouwt Neubourg
grondig, naar alle waarschijnlijkheid met hulp
van de Luikse architect Barthélemy Digneffe.
Dit vermoeden is gebaseerd op stilistische
overeenkomsten van de voorgevel met die van
Kasteel Amstenrade en Hotel de Hayme de
Bomal in Luik, die Digneffe bouwde in
opdracht van naaste verwanten van Leonard
Bernard de Hayme de Houffalize.
Leonard Bernard laat met de verbouwing de
oostvleugel en de noordoostelijke toren slopen.
Omdat hij dan waarschijnlijk ook de gracht
tussen het herenhuis en de eerste bouwhoeve
laat dempen, is het verleidelijk te veronderstel
len dat dit met het puin van de sloop gebeurt.
De defensieve functie die Neubourg dankzij
zijn gesloten karakter nog tot op zekere hoogte
heeft behouden, gaat met de sloop van de
oostelijke vleugel geheel verloren. Blijkbaar
geeft Leonard Bernard de voorkeur aan een
open U-vormige plattegrond boven het
oorspronkelijke gesloten plan. Hij volgt
hiermee de opvattingen over wooncomfort van
adellijke huizen zoals Frankrijk die in die tijd
dicteert. Ook in de architectuur was '/e goüt
frangais' als norm voor de goede smaak rich
tinggevend.
De wijziging van de noordelijke gevel gaat
ongetwijfeld gepaard met veranderingen
binnen de erachter liggende vleugel. De
oorspronkelijke open doorgang zal zijn dicht-
gezet, en de kamers lijken enfilade geschakeld te
zijn geweest. Dan verdwijnt waarschijnlijk ook
de zuilengalerij, die wordt vervangen door
gevels waarin, naar een tekening van Philippe
van Gulpen te oordelen, voldoende ruimte is
uitgespaard voor hoge deuren.
Poort met dakruiter
Bij het overlijden van Leonard Bernard in 1795
komt Neubourg in handen van zijn zoon
Michel Laurent Joseph. Vermoedelijk geeft
hij opdracht voor de bouw van de poort met
dakruiter aan de noordzijde van de eerste
hoeve. Hiervoor tekent de Maastrichtse archi
tect Matthias Soiron het ontwerp. Door deze
poort krijgt Neubourg een rechtstreekse
verbinding met de buitenwereld. Daarvoor
moest men driemaal een gracht over om de
augustus 2003
