Nieuwe uitgaven
Spijkerkwartier en
Boulevardkwartier
Anne-Marie ten Cate
20
Heemschut
Archeologiebalans
Onlangs verscheen de nulversie
van Archeologiebalans 2002. Deze
uitgave van de Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek
(ROB) is nog samengesteld in
opdracht van de vroegere staatsse
cretaris Van der Ploeg. De balans
past in de beleidscyclus van de
rijksoverheid, waarbinnen behalve
voor de begroting ook een groei
ende aandacht is voor beleidsver
antwoording. Archeologie gaat
een nieuwe fase in nu de invoering
van het Verdrag van Malta (overi
gens eerst uitgesteld) bijna een feit
is. Dit verdrag moet een betere
bescherming van ons archeologisch
erfgoed garanderen. Archeologie
moet eerder in de planvorming op
ruimtelijk ontwikkelingsgebied
meetellen en -wegen. Om de
effecten te meten is een weten
schappelijk onderbouwd instru
mentarium nodig. Daarmee valt
beleid concreet te evalueren en
indien wenselijk bij te stellen.
Deze nulversie is een eerste aan
zet, een verzameling van beschik
bare gegevens. Zij maakt de balans
op van drie belangrijke thema's
voor het beleid rond de archeolo
gische monumentenzorg: de stand
van zaken, de ontwikkelingen in
de afgelopen jaren en de toekomst
van dit erfgoed in relatie tot de
ruimtelijke ontwikkelingen. De
stand van zaken staat op zeventien
atlasbladen per regio aangegeven.
Deze archeologiebalans maakt
duidelijk hoeveel partijen een rol
spelen in de zorg voor het archeo
logisch erfgoed, dat voor 99
procent ondergronds is, en hoe
deze daaraan tot nu toe vorm
geven. Op basis van deze inzichten
kunnen de betrokkenen verbete
ringen doorvoeren. Deze balans
behoort op veel bureaus te liggen
als inspiratiebron voor een betere
en bewustere toekomst voor ons
archeologisch erfgoed.
Archeologiebalans is een uitgave
van de ROB, Kerkstraat 1,3811 CV
Amersfoort. Tel. 033)4221111
rob@archis. til ofwww.archis. nl.
Woonmilieus
Wonen d la carte - Werken aan
woonmilieus richt zich op de
stedenbouwkundige aspecten van
het realiseren van woonmilieus.
Dit onder redactie van Luc
Vrolijks, Holger Gladys en Sjoerd
Feenstra verschenen boek biedt
inspiratie om nieuwe stedelijke
woonmilieus te ontwerpen, of de
bestaande te verbeteren. Het is
bestemd voor gemeenten, ontwik
kelaars, woningcorporaties,
bouwers en opdrachtgevers en is
totstandgekomen in opdracht van
het Ministerie van VROM,
Directoraat Generaal Wonen.
Wonen d la carte licht 62 projecten
toe, oude en recente, zowel in
binnen- als buitenland, met een
grote diversiteit aan kenmerken,
architectuurstijlen en woonvor
men. Wie een origineel, eigentijds
en nieuw ontwerp voor invullingen
in de bestaande stad wil maken, zal
telkens opnieuw omgevingsfacto
ren moeten interpreteren. Denk
aan locatiekwaliteit, maatschappe
lijke context, woningmarkt,
ambitie van opdrachtgevers en
gebruikers. Het boek is een plei
dooi voor meer variatie, innovatie
en verrassingen in stedenbouw
kundige plannen.
Behalve het grote aantal voorbeel
den bevat het boek essays over
actuele stedenbouwkundige en
planologische thema's, die als
kader dienen. Ze beschrijven
trends, vernieuwingen en ontwik
kelingen. 'De ambitie van dit
boek', staat in de inleiding, 'is het
in beeld brengen van succesvolle,
aantrekkelijke woon- en leefmi
lieus en het verklaren van hun
aantrekkelijkheid.' Daarin mag
Wonen d la carte geslaagd worden
genoemd.
Bussum, uitgeverij THOTH, 2003.
117p. ISBN90 6868 3269.
Prijs €22,50.
Geschiedenis Geldersekade
In Geldersekade, tussen Waag en
Schreierstoren beschrijft Els van
Wageningen de geschiedenis van
de voormalige vestinggracht. Die
is gegraven omstreeks 1425.
Stadsherstel en Woningbouw
vereniging Het Oosten, beide
werkzaam in het gebied, hebben
deze publicatie financieel mogelijk
gemaakt. Van Wageningen publi
ceerde als bewoonster geregeld
over de Geldersekade en
verrichtte jarenlang onderzoek.
Over de geschiedenis, de bewo
ners en bedrijven, kortom het
cultuurhistorisch verhaal rondom
een pand of buurt.
Een bijzonder initiatief, dat een
belangrijk deel van de Amsterdamse
geschiedenis op een zeer overzich
telijke manier te boek stelt. De
kade wordt per eeuw beschreven
en vervolgens wordt, voorzien van
vele afbeeldingen, het verhaal van
bouw, bewoners en nering verteld.
Te bestellen bij Stadsherstel,
Amstelveld 10, 1017 JD
Amsterdam. Tel. (020)5200060,
info@stadsherstelamsterdam.nl.
€16,88 (inclusief verzendkosten).
IJburg
In de loop van twaalf jaar komen
er op zeven eilanden in het IJmeer
18.000 woningen. Het Steiger
eiland vormt de toegang tot IJburg
en hier is ruimte voor experiment
en expressie. Het boek doet verslag
van het initiatief van de dienst RO
om een meervoudige ontwikkel
en ontwerpopdracht te organise
ren voor het Sluishuis, de blikvan
ger bij de entree van IJburg.
Bezoekt men nu het gebied dan
treft men een zanderige vlakte,
met een paar stroken bouwvolu
mes, hoogspanningsmasten en
hier en daar infrastructuur in
aanleg. Hopelijk leggen fotogra
fen maandelijks de vorderingen
vast, want het is een intrigerend
proces.
Bij uitgeverij THOTH verscheen
Het Sluishuis; landmark in het water
bij IJlmrg, samenstelling en redac
tie Mirjana Milanovic en Irma
Dejong, met bijdragen van
Herman Herzberger, Hans
Ibelings, Frits Palmboom en Kees
Rijnbout. Aan zes ontwikkelings
combinaties en ontwerpers is
gevraagd een ontwerp te maken
voor het Sluishuis, een combinatie
van wonen, werken, openbare
ruimte en parkeren. Het ontwerp
diende vergezeld te gaan van een
ontwikkelingsvoorstel. De opgave
en de zes ontwerpen worden in het
boek toegelicht, evenals het jury
rapport. De winnaar was de
combinatie Bouwfonds Wonen,
de Dageraad, Heijmans Bouw en
Claus en Kaan architecten; de
laatste zijn overigens bij meer
projecten op IJburg betrokken.
Nu moet het landmark met een
daklandschap nog uit het IJ verrij
zen.
Bussum, THOTH, 2002. 79p.
ISBN90 6868 3063. €22,50.
Arnhem
In de Arnhemse Monumentenreeks
verscheen als deel 11 Spijker
kwartier en Boulevardkwartier; een
monumentale wijk met karakter in
Arnhem'' door G.J.M. Derks en
R.J.A. Crols. Deze wijken verto
nen een bijzondere opzet en een
afwisselende bebouwing.
Negentiende-eeuwse straten met
statige herenhuizen, met een
zuidelijke Brusselse en Parijse
sfeer, bepalen het karakter. De
wijken ontstonden in de tweede
helft van de negentiende eeuw
na de opening van de spoorlijn
Amsterdam-Arnhem.Ten zuid
oosten van de stad, buiten de
singels, ontstonden zo deze stads
delen voor de gegoede burgerij,
ruim van opzet en met veel groen.
Het Spijkerkwartier had ook
straten met woningen voor
minderbedeelden. Deze zijn in de
loop van de jaren vervangen door
nieuwbouw. Veel van de heren-
augustus 2003
