december 2002
Heemschut
39
Spinnekopmolen in de Weerribben.
'De kloosterkooi'.
De Wieden
De ontginningsgeschiedenis van De Wieden is
dezelfde als de Weerribben. Met een belangrijk
verschil: in De Wieden werden de legakkers te
smal gemaakt. Logisch, de verveners wilden
zoveel mogelijk turf winnen. Door de kracht
van het water sloegen de legakkers weg.
Uiteindelijk ontstonden grote meren zoals de
Beulakerwijde en de Belterwijde. Wijde spreek
je uit als wiede. Vandaar de naam van het gebied:
De Wieden. Het veen in de Weerribben kwam
later aan snee. Hierbij werd beter gecontro
leerd op de minimale breedte van de legakkers.
Een verkenning van De Wieden begint in Sint
Jansklooster. Het korte natuurpad bij het
bezoekerscentrum van Natuurmonumenten
laatje in een notendop de belangrijkste
kenmerken van De Wieden zien. Het pad slin
gert zich door de rietlanden naar de oever van
de Beulakerwijde. Dwars door het moeras dus.
Maar wees gerust. Je loopt over houten vlon
ders. Via kleine bruggetjes steek je de uitge-
veende trekgaten over.
Giethoorn
Het bekendste dorp van De Wieden is natuur
lijk Giethoorn. Het langgerekte dorp is ontstaan
door het samengroeien van drie afzonderlijke
buurten: Noordeinde, Middenbuurt en
Zuideinde.
Het dorp Giethoorn is enkele keren verplaatst.
Door ontwatering klinkt veen in. De grond
werd te drassig en de bewoners waren gedwon
gen hun huizen te verplaatsen. Een ander
gevolg was dat akkerbouw op deze drassige
gronden niet meer mogelijk was. Door de over
stap naar veeteelt hadden de boeren voor de
opslag van hooi grotere schuren nodig. De
ruimte was beperkt. Ze kozen voor een eigen
lijk heel simpele oplossing: het dak van de
schuur werd verhoogd. Vanaf het woonhuis
werd de nok schuin omhoog doorgetrokken.
De voor deze omgeving zo typerende kanteel
ruggen waren het resultaat.
Kies, om de Wieden te verkennen, voor een
kuierroute. Kuieren heeft in Overijssel een
dubbele betekenis, namelijk wandelen en
praten. Een kuierroute is een flinke wandeling
van zo'n 25 kilometer met in de meeste geval
len een mogelijkheid om de route in te korten.
De kuierroutes zijn beschreven in compacte
gidsjes die onder andere verkrijgbaar zijn bij de
VW. Een uitgebreide toelichting en de gede
tailleerde topografische kaart achter in het
routeboekje wijzen u de weg. De kuierroute
start in Giethoorn en leidt u langs de
Bovenwijde en de Beulakerwijde uiteindelijk
naar Dwarsgracht en Jonen.
Dwarsgracht en Jonen waren tot voor enkele
decennia alleen via het water en een smal fiets
pad te bereiken. Ook hier net als in Giethoorn,
grachten en bruggetjes, maar het verschil is dat
de nederzettingen lang niet zo overspoeld
worden door toeristen als Giethoorn.
De Toutenburgh
Genoeg te zien dus in een paar dagen. Tijd te
kort om Vollenhove te bezoeken om de resten
van kasteel De Toutenburgh te bekijken, of de
haven van Blokzijl met zijn 17de-eeuwse koop
manswoningen. In de Kop van Overijssel is nog
veel meer van de rijke cultuurhistorie te
beleven. Veel meer dan in het bestek van dit
artikel vermeld kan worden. Er zit dus niets
anders op dan er zelf er naar toe te gaan.
Drs. M. Berkers is hoofdredacteur van de internet
site Natuurlijk.Overijssel! en werkzaam bij
Berkers <fr Grootenhuis te Raalte.
Informatie:
Natuurlijk.Overijssel!: http://www.namurlijk.nl
Kuierroutes: http://www.kuierroutes.nl
