SRiEDGl
1
K
mA*: Au. <jfl'W
oktober 2002
Heemschut
7
'«Wi*
Hotel Zeerust, gezien vanaf het strand.
Reproductie litho van H.W.Last uit 1850.
kleine, vervallen huisjes, was zonder meer
schrijnend. Van moderne voorzieningen als
electriciteit en een riolering was geen sprake.
Jarenlang is Scheveningen een achtergebleven
gebied van Den Haag geweest.
Sanering vanaf 1917
In 1917 begon de gemeente Den Haag-
Scheveningen is nooit een zelfstandige
gemeente geweest en heeft altijd onder Den
Haag geressorteerd - met de sanering van het
oude dorp, een proces van slopen, (her)bouwen
(Duindorp) en doorbraken (de Jurriaan
Kokstraat), dat tot kort voor de Tweede
Wereldoorlog voortduurde. Van Oud-
Scheveningen werd weinig heel gelaten. De
oorlogsjaren waren voor het 'Sperrgebiet
Scheveningen' zeer zwaar. De meeste bewo
ners werden geëvacueerd, onder andere naar
Aalten en Winterswijk in de Achterhoek. Langs
de Boulevard werd de vier meter hoge Adantik-
wall gebouwd. De bezetter maakte op zijn
eigen wijze gebruik van de hotels.
Na de oorlog herstelde de badplaats zich
aanvankelijk onder de bezielende leiding van
de directeur van de Exploitatie Maatschappij
Scheveningen (de EMS, die de meeste grote
hotels in handen had), m.r. A. Adama Zijlstra, de
'onderkoning van Scheveningen' (1902-1982).
Al spoedig werd echter pijnlijk zichtbaar, dat
de oude glorieuze tijden definitief niet zouden
terugkeren. In 1962 kreeg onroerend goed-
magnaat R. Zwolsman het bij de EMS voor het
zeggen en dat luidde de ondergang van de oude
badplaats in. Met het chique uitgaans- en cultu
rele leven, in 1965 wat rumoerig werd onder
broken door een uit de hand gelopen optreden
van the Rolling Stones in de Kurzaal, was het snel
gedaan. Paul van Vliet deed met zijn ode's aan
Zwolsmans kale kermiskust en de Noordzee
het licht uit. Een voor een legden alle grote
hotels het loodje, Hotel des Galeriesin 1972,
het Grand Hotel in 1974, Seinpost in 1976, het
Palacehotel in 1979 enzovoorts en maakten
plaats voor appartementencomplexen.
Kurhaus herbouwd
Tegen het voornemen van de gemeente en
Zwolsman om ook het Kurhaus te slopen rees
echter zoveel protest dat dat niet lukte. Dat wil
zeggen dat onder leiding van architect B. van
Kasteel dit gebouw op het middendeel met de
koepel na werd afgebroken en min of meer in
dezelfde stijl werd herbouwd, zodat het huidige
gebouw een sterke gelijkenis vertoont met het
vorige Kurhaus. Het Gevers Deynootplein
voor het Kurhaus werd eveneens volgebouwd
met appartementen. Vanuit de landzijde gezien
verdween de zee letterlijk uit het zicht. Tegen
over het Kurhaus verrezen een megabioscoop
en een casino met parkeergarage, waardoor
ook het zicht óp het Kurhaus grotendeels werd
weggenomen. Het Circustheater onderging
onlangs een ware metamorfose en is nu een
theater voor de succesvolle musicalproducties
van Van den Ende. Een echte aanwinst voor
Scheveningen is het enige jaren geleden naar
een ontwerp van architect W. Quist nabij het
Paviljoen Von Wied tot stand gebrachte
museum Beelden aan Zee, dat de collectie van
het echtpaar Scholten herbergt.
Intussen ging ook de vernieuwing van het
oude dorp door, wat net als in het geval van de
herbouw van de badplaats op veel verzet van
de plaatselijke bevolking stuitte. In 1970 kwam
een bundeling van een groot aantal organisaties
tot stand onder de naam 'Werkverband
Opbouw Scheveningen' (WOS) om een tegen
wicht te bieden tegen de gemeentelijke sloop-
en vernieuwingsplannen. In toenemende mate
verzette de Scheveningse bevolking zich tegen
wat men beschouwde als de dictatuur van het
Haagse stadsbestuur dat, zo meende men, te
veel de nadruk legde op de toeristische ontwik
keling met alle gevolgen van dien en té weinig
oog had voor het Scheveningse eigen en de
belangen van de Scheveningers. In 1998 kwam
de Politieke Partij Scheveningen met drie
zetels in de Haagse gemeenteraad en werd een
lid van het College speciaal belast met het
behartigen van de Scheveningse problemen,
Flatgebouw Nieuw Soetenburgh op de plaats,
waar eens Hotel Rauch stond. Links het
Scheveningse Vrouwtje. Op de achtergrond
de Oude Kerk. Foto Hans Nieuwenhuis.
