Omslagoperatie welstand verloopt voorspoedig Frank van de Poll Er zijn waarschijnlijk weinig mensen die een traan zullen laten bij het verdwijnen van het inmiddels door velen verguisde welstandsbeleid. De kritiek was vaak heftig, niet alleen vanuit het beroepsveld en de burgers maar net zo goed vanuit de welstand zelf. Een in zichzelf gekeerd instituut, waarvan de werkwijze uiterst ondoorzichtig is, zo luidde een van de vele klachten. 2 Heemschut augustus 2002 Nieuwbouw Tweede Kamer aan Haagse Plein. Foto's Luuk Kramer. De wens naar openbaarheid van bestuur en deregulering in de jaren '90 bracht gelukkig het inzicht met zich mee dat welstand diende te veranderen. Dat wijzigingsproces is inmiddels in volle gang. Heemschut heeft hier al eerder over geschreven.(zie 2000 nr.Het welstands toezicht wordt in de toekomst een gemeentelijk beleid en gemeenten dienen dan ook een eigen welstandsnota te produceren. Daarvoor heeft men tot januari 2004 de tijd. Wie dan nog geen nota heeft die door de gemeenteraad is goedge keurd valt buiten de boot en is niet gerechtigd een welstandsbeleid te voeren. Geen nota, geen beleid en dus geen toetsing. Om alle betrokken partijen bij deze groot scheepse omslagoperatie met raad en daad bij te staan is er het Projectbureau Welstand in het leven geroepen dat gerund wordt door Theo van Oeffeit en architectuurhistoricus Anne-Marie Nannen. Op de vraag of de gemeenten wel voldoende hun best doen om op tijd een welstandsnota te schrijven wordt ontspannen gereageerd. 'Uit een enquête van Architectuur Lokaal dit voorjaar onder alle 496 gemeenten is gebleken dat 86 procent kiest voor het instellen van een welstandscommissie', zegt Van Oeffeit in de werkkamer van het team, dat is gevestigd in een van de voormalige koetshuizen bij kasteel Zypendaal. 'Dan is er nog 2 procent die kiest voor het benoemen van een stadsbouw meester en 12 procent heeft nog geen besluit genomen. Er zijn zelfs gemeenten, die de nota al hebben laten vaststellen door de gemeente raad. Bijvoorbeeld de gemeente Zaanstad. Zo halverwege de rit zijn dat geruststellende feiten. Daarnaast zijn er allerlei discussies gaande bijvoorbeeld over het laten opgaan van de monumentencommissie in de welstandscom missie en is er onlangs een reeks cursussen afgesloten over monumentenzorg in relatie tot welstandstoezicht. Er gebeurt dus van alles.' 'Interessant is ook dat verschillende gemeenten samenwerken bij het opstellen van een nota', vult Nannen aan. 'In de provincie Utrecht bijvoorbeeld werken 9 gemeenten samen aan een streekvisie en de negen welstandsnota's. Dat is voor ons zeer interessant om te volgen.' Loopje dan niet het gevaar dat gemeenten elkaar gaan kopiëren? Nannen: 'Nee, er wordt allereerst een streekvi sie ontwikkeld en dat is de basis waarop je als gemeente verder gaat.' Van Oeffelt: 'Het aardige hiervan is dat er opeens een merkwaardige discrepantie zicht baar wordt tussen rijks- en provinciaal beleid. Rijksbeleid is heel abstract, alleen rode contou ren, meer niet. De samenhang van dit beleid met gemeentelijke plannen ontbreekt nage noeg geheel, simpelweg omdat er geen provin ciaal beleid is, de 10 provinciale welstandsorga nisaties die wel heel erg actief zijn, even niet meegerekend. Er zijn wel streekplannen, maar er is nauwelijks debat tussen gemeenten onder ling. Dankzij die samenwerkingsverbanden komt dat nu boven tafel. Daar kun je dus iets aan doen. Die samenwerking tussen gemeenten zou daarom moeten leiden tot verschillende welstandsnota's met ieder een duidelijke streekvisie, afgestemd op de eigen gemeente.' Debat is winstpunt Wat is nu eigenlijk het grote winstpunt van de wijzigingen in de welstandstoetsing? Van Oeffelt: 'De winst van de nieuwe wetge ving is dat wethouders gestimuleerd worden om na te denken over wat het begrip ruimte lijke kwaliteit in hun gemeente betekent. Vaak gaan ze de wijken in om met de burgers te praten over de wenselijkheid van welstand. Zij moeten de conceptnota schrijven en dus moeten ze op de hoogte zijn wat de mensen in de gemeente willen. Dat debat, datje het publiek bewust maakt van de gebouwde omge ving is de grote winst van de nieuwe welstands wetgeving'. Nannen: 'In Noord-Holland heeft een aantal wethouders met een fotocamera de wijken bezocht om vast te leggen wat nu de kwaliteit van hun dorp is. Of wat er juist niet aan deugt. Zo creëer je op bestuurlijk niveau een debat over ruimtelijke kwaliteit. Voor bestuurders

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2002 | | pagina 4