Heemschut 31 Lawang Sewu ('Duizend deuren' in het Javaans) aan het voormalige Wilhelminaplein, voltooid in 1902. Ooit het hoofdkantoor van de Nederlands-Indische Spoorweg Mij (NIS), ontworpen door B.J.F. Klinkhamer en J. Ouëndag. Foto's auteur. Een dag later brengt een taxi ons van het hotel naar de voormalige Heerenstraat, nu Jl. Letjend. Suprapto, en vroeger een stukje van de Grote Postweg. Op de plaats van een parkje waar tot voor kort 's nachts hoeren en zwervers sliepen, paradeerde vroeger het koloniale leger. De plek heette toen Paradeplein, "s Nachts is het een hier nog steeds een stille wijk met straatprostitutie. Je voelt je dan als vrouw onveilig,' zegt ir. Wirjani Rabarjo, een jonge vrouw die ons begeleidt. Zij zit in het bestuur van een stichting, de Yayasan Kota Lama Semarang, die de oude stad van de ondergang probeert te redden. Over het baanbrekende werk van haar stichting straks meer. Hier, in de Heerenstraat, staan we voor een van de grote monumenten van Semarang. Gereja Blenduk, de voormalige Protestantse Koepel kerk uit 1753, gebouwd in de vorm van een Grieks kruis en nog steeds in gebruik als kerk, iedere zondag zijn er diensten. Het is de oudste kerk in Midden Java en op een na de oudste van het hele eiland. De oorspronkelijke architect is onbekend, maar het gebouw werd in 1894/95 drastisch vernieuwd door IV. Westmaas en H.P.A. de Wilde. Deze voegden er aan het eind van de vorige eeuw twee torens aan toe. Dat moge naar de maatstaven van heden bizar lijken, het eindresultaat is een evenwichtig bouwwerk met perfecte verhoudingen. We bewonderen de mooie klassieke ingangspartij, de grote verbleekte koperen koepel. En binnen schitterende kroonluchters, originele stoelen en banken, een schoonheid van een barok orgel, dat helaas niet meer werkt, er is zelfs geen deskundige die het kan herstellen. Een gietijzeren wenteltrap, door Pletterij Den Haag vervaardigd, leidt naar het orgel. De fundering van het gebouw houdt het nog, maar de kerk is aan een opknapbeurt toe, al ziet hij er na een schilderbeurt bedrieglijk patent uit. Thomas Karsten Tegenover de Gereja Blenduk staat een topwerk uit 1920 van architect Thomas Karsten 1884-1945), de architect die als geen ander een Gereja Blenduk of Koepelkerk aan de voormalige Fleerenstraat, oorspronkelijk uit 1753, drastisch verbouwd in 1895. stempel op Semarang heeft gedrukt. Berlage meende zelfs (1923): 'Ik zou de stad Semarang de stad van Karsten willen noemen Karsten vertrok in 1914 naar Nederlands- Indië, was tussen 1916 en 1942 adviseur van de gemeente Semarang, ontwierp er tal van uitbreidingsplannen en was architect van een groot aantal gebouwen. Ook andere gemeenten op Java lieten zich graag door hem adviseren. Op zijn naam staat een lange lijst van publica ties. Zijn werk is van grote betekenis geweest voor de ontwikkeling van de architectuur- en stedenbouw in Nederlands-Indië. Het wordt gekenmerkt door een grote, monumentale stijl, verfijnd gedetailleerd met art deco elementen. Tijdloze en constant hoge kwaliteit. Karsten was een van de grootste Nederlandse architec ten van de 20-ste eeuw, maar geniet in Nederland nauwelijks bekendheid. Hij was in zijn latere jaren een overtuigd voorstander van zelfbestuur voor de Indonesiërs en was persoonlijk bevriend met Soekamo. augustus 2002

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2002 | | pagina 33