Staatsbosbeheer ook beheerder van
cultuurmonumenten
Math Berkers
Cultuurhistorie versterkt natuurbeleving
In de ruim 100 jaar dat Staatsbosbeheer bestaat, is zijn taak flink
veranderd. In het begin deed Staatsbosbeheer precies wat zijn
naam beloofde, nl. het beheren van bos. Staatsbosbeheer is
opgericht om de woeste gronden in Nederland te beteugelen.
Zijn hoofdtaak: het vastleggen van zandverstuivingen door middel
van bosaanplant. In de loop der jaren kreeg Staatsbosbeheer
echter ook steeds meer andere terreinen en objecten in beheer.
Nu, ruim honderd jaar later, bezit Staatsbosbeheer naast bossen,
duinen, uiterwaarden en moerassen ook cultuurhistorische
elementen als forten, grafheuvels en landgoederen.
augustus 2002
Heemschut
13
Om een idee te geven, Staatsbosbeheer heeft
ruim 175 monumentale gebouwen, bijna
60 bunkers, 26 eendenkooien, 9 historische
tuinen, 670 grafheuvels, 7 terpen, ruim 450
resten van nederzettingen en daarnaast nog
meer dan 500 andere archeologische elementen
in beheer. Dit bezit groeit nog steeds, o.a. door
de aankoop in het kader van de Ecologische
hoofdstructuur. Hiermee is Staatsbosbeheer
een grote bezitter van cultuurhistorische objec
ten in Nederland.
Deze objecten en terreinen vragen een heel
andere aanpak dan het aanplanten en beheren
van bos en natuur. Staatsbosbeheer wordt zich
hiervan steeds meer bewust. Met het project
Naar de Duivelsberg bij Nijmegen.
Reis door de tijd laat het zien hoe het met zijn
erfgoed wil omgaan. Het standpunt dat
Staatsbosbeheer heeft ontwikkeld over de
Nieuwe Hollandse Waterlinie getuigt ook van
een heldere visie. Vrij recent zijn de inspannin
gen van Staatsbosbeheer voor het behoud van
de spoorbrug Moerputten bij Den Bosch. Deze
voorbeelden illustreren hoe Staatsbosbeheer
het behoud van deze objecten en terreinen
probeert te garanderen.
Reis door de tijd
Het project Reis door de tijd is net van start
gegaan. Met dit project wil Staatsbosbeheer
niet alleen de cultuurhistorische en archeologi
sche waarden beschermen. Het wil vooral ook
dit erfgoed beter beleefbaar maken voor het
publiek.
De Duivelsberg ten oosten van Nijmegen is
uitgekozen als eerste locatie in het kader van dit
project. De Duivelsberg is de hoogste top van
het gelijknamige stuwwalgebied. Op de top
liggen twee kunstmatige heuvels. Een steile
trap leidt naar de top van de hoogste van de
twee. Vanaf dit punt heeft men een schitterend
uitzicht over het rivierengebied tussen
Nijmegen en Kleef. Op deze heuvels hebben
vroeger, vanaf de 11de eeuw, houten torens
gestaan. Zo'n heuvel met een toren erop wordt
een motte genoemd. De plek was ideaal. Al van
verre kon je de vijand zien aankomen
De twee heuvels zijn onlangs door Staatsbos
beheer gereconstrueerd. De begroeiing is
verwijderd, waardoor ze weer beter zichtbaar
geworden zijn. Vanaf de top heeft men nu weer
een onbelemmerd uitzicht. Aan de voet van de
heuvels zijn enkele informatiepanelen
geplaatst.
Hunebed Papeloze kerk
Bij de start van het project Reis door de tijd zijn
20 plaatsen op de terreinen van Staatsbos
beheer geselecteerd. Deze locaties zijn zoveel