Woonhuizen aan Groningse
Hereweg met sloop bedreigd
Joh cm de Haan
Meer dan honderd jaar hield het blokje huizen tussen Hereweg
en Oude Stationsweg in Groningen stand. Het trotseerde op deze
moeizame locatie de verbreding van het Herewegviaduct, oorlogs
handelingen en nieuwbouw aan de Stationsweg. Binnenkort lijkt
het doek dan toch echt te gaan vallen voor dit karakteristieke
blok van merendeels laat 19de-eeuwse huizen, de nummers
1,3 en 5 van de Hereweg.
juni 2002
Heemschut
39
Voor het gebied ligt namelijk, in het kielzog van
het stedenbouwkundige plan voor het stations
emplacement, een concept-invulling klaar waar
in kantoorgebouwen de toon zetten. Het liefst
hoog, 'om de toegangsfunctie van de Hereweg
te benadrukken', om de contourennota Welstand
van de gemeente Groningen te citeren.
Het driehoekige bouwblok bestaat uit vier laat
19de-eeuwse panden en een appartementen
gebouw uit de jaren dertig waarin een Chinees
restaurant gevestigd is. Oorspronkelijk lag het
blok minder ingeklemd dan nu. In de loop van
de jaren werd het sporentraject aan de zuidzijde
namelijk aanmerkelijk verbreed, net als de
Hereweg, aan de oostzijde van het blok. Bij
deze laatste ingreep moest de begane grond van
de uitgebouwde koepel van Hereweg 1 tot de
rooilijn teruggebracht worden. Nieuwbouw
aan de noordkant van het blok had tot gevolg
dat Hereweg 1-5 ook aan deze zijde ingesloten
raakte.
Voorgenomen sloop.
Met de sloop van het blok verdwijnt een stuk
Groningen dat in hoogte, schaal en aankleding
nog altijd iets uitstraalt van het landelijke
karakter dat de Hereweg eeuwenlang
kenmerkte. Zo is de torenbouw van nummer 1
ooit als vervanging van een theekoepel bedoeld,
wat nog steeds af te lezen is aan de vorm van de
eerste verdieping. Theekoepels waren niet voor
iedereen; de huizen aan de Hereweg zijn dan
ook van oudsher door welgestelden bewoond.
In de oude adresboeken laten de namen van de
bewoners van de Hereweg 1-5 zich dan ook
lezen als een oude 'Almanaque du Gotha'met
namen als Alberda van Ekenstein, Gualthérie van
WeezeiVan Bruggen en Noordhoffiyzn de
uitgeverij).
Van nummer 5, gedekt met de zeldzame Lucas
IJsbrand-dakpan, is de welstand ook aan het
interieur nog goed af te lezen. Achter de voor
deur, bereikbaar via een hoge stoep ligt een
lange gang met trap. De gang heeft rechts een
zeer royale voor- en achterkamer, nog met de
oorspronkelijke stucplafonds, en links kleinere
kamers en een fraaie serre die in de bouwaan-
vraag uit 1893 'waranda' genoemd wordt. Het
is nog goed voor te stellen hoe 'mevrouw' hier
thee moet hebben geschonken.
Met het vertrek van de 'mevrouwen' en hun
echtgenoten is de klad gekomen in de panden,
die tegenwoordig gemeentelijk eigendom zijn.
De staat van onderhoud van de panden is, op
de Chinees na, slecht te noemen. Als het blok
gesloopt wordt, verdwijnt er echter een zeer
herkenbaar stadsgezicht; met name het al
genoemde 'torentje'van nummer 1 zorgt voor
een zeer kenmerkend silhouet. Bij sloop raakt
bovendien het verband met andere oude
bebouwing in de omgeving aan de Hereweg
zoek. Het bouwblok Hereweg 1-5 fungeert nu
namelijk als trait-d'union tussen de oude bebou
wing van het Zuiderpark en het stationsgebied,
het zuidelijk gedeelte van de Hereweg en de
statige singelbebouwing van het oude centrum.
Renovatie en herbestemming van Hereweg 1-5
zijn dan ook zeker aan te bevelen. De karakte
ristieke bebouwing en de monumentale interi
euronderdelen staan garant voor een meer
waarde die in de meeste kantoornieuwbouw ver
te zoeken is. Het stadsbeeld is hoe dan ook de
grote verliezer bij de afbraak van dit kenmer
kende gedeelte van de Hereweg.
J. de Haan is lid van Heemschut Groningen.
Panden aan Hereweg 1-5 (van rechts naar links). Foto 's auteur.
Panden Hereweg 3 (rechts) en 5 (links).
