juni 2002
Heemschut
15
Deel van het oude zuiveringsgebouw met rechts een oud schaftlokaal in Rechts de oude woning van de assistent-ingenieur, thans politiebureau en
vakwerkstijl. Heemschut wil ook dit behouden. straks grand-café.
gebouw met zakelijke kenmerken uit 1934,
waarin muziekgroepjes een nieuwe speel- en
oefenruimte krijgen. Ter afsluiting van de
winkelstraat komt voor de school en naast het
nieuwe stadsdeelkantoor een sfeervol plein met
terrasjes.
Sanering vervuiling gaat definitief door
Een ambitieus plan, dat staat of valt met het
doorgaan van de hoogst urgente sanering van
de ernstig vervuilde grond van het gebied,
vertellen ons projectleider Tineke van der Pol en
oud-projectleider Gerritjolink. De gemeente
heeft zijn eigen aandeel geregeld en er is
ambtelijke overeenstemming met het Rijk.
Inmiddels is bekend geworden, dat over het
aandeel van het Rijk positiefis beslist.
De vervuilde grond wordt geheel afgegraven en
de vrijkomende ruimte wordt benut voor het
scheppen van parkeerruimte in ondergrondse
garages. De overige vervuilde restanten worden
over een periode van 30 jaar schoongemaakt
volgens een nieuwe biologische methode: de
grond met zuurstof injecteren waardoor bacte
riën het vuil gaan opvreten.
Alvorens een korte analyse te geven van de
afwegingen, die tot behoud, herbestemming en
soms sloop van historische bebouwing in het
gebied hebben geleid, eerst iets over de historie
ervan.
Rijke historie
In de 13 de eeuw, toen Amsterdam ontstond,
lag het gebied in een mysterieus landschap
tussen Amstel, Zuiderzee, IJ en Watergraafs
meer. Vanuit het oosten werd het kwetsbare
gebied bedreigd door het water van de Zuider
zee. Om zich beter tegen de dreiging van het
Maquette van het nieuw in oud-plan. Op de
voorgrond met schoorsteen de oude koolgas-
stokerij. Rechtsboven een tot danstheater
verbouwde gashouder.
water te kunnen beschermen besloten de
bestuurderen in 1624 om de Watergraafsmeer
droog te leggen. Een gevolg daarvan was, dat
nu ook het land ten noorden van de nieuwe
polder bemalen moest worden. Zo ontstaat de
Oetewalerpolder, die zich uitstrekte van de
Plantage tot aan de Ringdijk. De Oetewaler-
weg, voorloper van de Linnaeusstraat, was een
landelijk weg dwars door de weilanden met aan
weerszijden sloten met rijzige bomen, gezellige
uitspanningen en romantische buitenverblijven
zoals Nieuw Rozendael en Vergenoeg, waar
Amsterdammers een biertje gingen drinken.
Rond 1874 ontstaat het curieuze driehoekige
Polderweggebied, als het Oosterspoor wordt
aangelegd.
In 1885 krijgt het gebied zijn ietwat spookach
tige karakter als de Imperial Continental Gaz
Association hier de Oostergasfabriek met hoge
schoorstenen, watertoren en gashouders gaat
bouwen.
Reeds in 1922 zal de fabriek weer gesloten
worden en resteert er nog slechts een distribu
tiefunctie.
De periode van 1874 tot 1922 zou je daarom de
eerste architectuurhistorisch markante periode
kunnen noemen.
Tussen 1922 en 1940, de tweede architectuur
historische periode, verrijzen langs de Linnaeus
straat enkele opvallende gebouwen: het woning/
winkelcomplex van architect /-,/- ff- Franswa, in
oranje baksteen opgetrokken in een verstrakte
Amsterdamse Schoolstijl (1929) en het gebouw
van de Hema van Dunnebier met kenmerken
van de Amsterdamse School en de Nieuwe
Zakelijkheid. Een derde bijzonder bouwwerk
uit die tijd is de Don Bosco school, gebouwd in
een moeilijk te benoemen stijl met nieuw-zake-
lijke elementen.
In de jaren '50 worden op de plaats van het
eerste volkstuincomplex Tuinwijck duplex-
woningen gebouwd in wederopbouw-stijl, die
onlangs vrolijk zijn opgeschilderd. In 1962
verrijst de hoge woonflat van Mart Statn en in
