s 'm
'V -
ia® Me-ren,
december 2001
Heemschut
43
Huis Frankendael, zoals getekend door
J.T.P. Bijhouwer in het Heemschutboekje
Nederlandse tuinen en buitenplaatsen uit 1942.
Frankendael ligt op het snijpunt van de
Middenweg aan de westelijke kant van het
vroeger zelfstandige Watergraafsmeer en een
hoofdtocht van de droogmakerij. Rond het huis
lag een rechthoekige gracht, waarlangs lanen
waren aangeplant. Binnen de gracht werd vanaf
1720 een geometrische tuin aangelegd in de
Régence-stijl met fruitbomen, perken en sier-
elementen. Van deze tuin is alleen de gracht
over. Er staan nog enkele dikken iepen van zo'n
270 jaar oud. Toen Frankendael in gebruik
kwam als tuinbouwschool in 1867 maakte
Leonard Springer, die hier les gaf, een tekening
van de tuinen.
Rond 1946 werd de tuin achter het huis
opnieuw ingericht, volgens de ontwerpster en
auteur van een artikel in het vakblad Groen
mogelijk naar een ontwerp van prof. dr. ir.
J.T.P. Bijhouwer, die in zijn reconstructie terug
ging naar de vroegere aanleg door rijen appel
en perenbomen aan te planten, die nu verscho
len gaan achter forse rodondendrons. Deze
reconstructie naar de Régence-stijl is ook nu
weer het uitgangspunt.
Deze stijl is zwieriger dan de Barok met asym
metrische elementen en is typisch voor de toen
malige buitenplaatsen in de Watergraafsmeer.
Bijhouwer en Heemschut
Het aardige is, dat Bijhouwer, de eerste hoog
leraar in de landschapsarchitectuur aan de
Landbouwhogeschool van Wageningen, in het
boekje uit de Heemschut-serie Nederlandse
tuinen en buitenplaatsen uit 1946 Frankendael
beschrijft met een tekening van de 'gerecon
strueerde' plattegrond. Zijn schets wordt nu
dus ook weer gebruikt als uitgangspunt voor
het herstel van de tuin rond de buitenplaats,
zoveel mogelijk zonder aantasting van later
aangelegde waardevolle onderdelen van de
beplanting, zo stelt ons ontwerpster Anja
Guinée gerust.
Er komen weer asymmetrische parterres met
een keur aan planten, die in de tijd voor 1740
werden toegepast. Langs de randen van de
parterres komen geschoren taxuskegels. De
bestaande fruitbomen worden aangevuld met
nieuwe en door hagen omzoomd.
De lindelaan, die begint bij de poort van het
buiten aan de Middenweg, is de enig overgeble
ven laan van de oorspronkelijke rechthoek van
lanen rond de gracht. Aan de voorzijde zijn
bomen omgekapt, toen de drukke Middenweg
werd verbreed, aan de achterzijde van de recht-
Reconstructie van de plattegrond van de
geometrische tuin achter de buitenplaats.
Tekening van J.T.P. Bijhouwer, ook in het
Heemschutboekje.
j
