december 2001
Heemschut
41
310 panden. Letterlijk een hoogtepunt is de
Sint Nicolaaskerk uit de 14de eeuw, de zoge
naamde Gouden Eeuw van El burg. De kerk
zelf is ca. 43 meter hoog en ligt net als in Edam
excentrisch aan de rand van de stad.
Er is nog een groot aantal middeleeuwse
gebouwen. Het Gruithuis aan de Krommesteeg
wordt het Eerste raadhuis genoemd. De
Vereniging Hendrick de Keyser heeft dit
prachtige middeleeuwse huis, het oudste huis
van Elburg, in 1955-1957 grondig gerestau
reerd. Het wordt verhuurd aan de oudheidkun
dige vereniging van Elburg, genoemd naar
Arent thoe Boecop.
Het woonhuis van deze rentmeester aan de
Van Kinsbergenstraat dateert uit± 1400. Het is
stadhuis geweest tot 1953.
Het stadje kent nog een aantal andere bijzondere
monumenten. Er zijn twee hofjes te vinden.
Allereerst is daar het Weduwenholje met het
aardige poortje uit 1650. Bijzonder groot en
rijk is het Feithenhof gesticht in 1740 door
vrouwe M.C. Feith, gelegen aan Ledige Stede.
Het Agnietenklooster aan de Jufferenstraat
dateert uit 1418Een groot deel wordt als ge
meentemuseum gebruikt. Er kan echter ook in
getrouwd worden en de raadszaal is er gevestigd.
Behalve naar boven kijken is het in Elburg ook
van belang om naar omlaag te kijken. Is er een
stadje met fraaiere, historische bestrating in
Nederland? Heel bijzonder zijn vóór de huizen
de keitjesstoepjes. Die zijn bestraat met witte
keitjes met allerlei patronen - een schaar,
zwanen, - in zwarte keitjes. Vaak zijn de beroe
pen van de bewoners afgebeeld in die keitjes-
stoepen.
Voor monumentenliefhebbers is er nog meer te
genieten in dit middeleeuwse kleinood. Zo zijn
er nog 3 theekoepels en wel midden in de stad.
Het historische stadje - 868 inwoners - kent
ook zogenaamde stadsboerderijen waarvan er
overigens nog twee in gebruik zijn als boerde
rij. Ook bijzonder is de laat 17de-eeuwse deur
omlijsting van Schapensteeg 8, uitgevoerd in
zandsteen. Veel monumentenliefhebbers
zullen die gepolychromeerde deuromlijsting
herkennen van het omslag van het beroemde
Kunstreisboek voor Nederland.
Het voormalige vissersstadje - met 42 schepen
- was ooit een belangrijke hanzestad en de
visserij en vishandel hebben deze vestingstad
groot gemaakt.
Als laatste bijzonderheid kan nog gemeld
worden dat achter de stadsmuur bij de Visch-
poort een echte, nog in bedrijf zijnde touw-
slagerij aanwezig is. Al met al een goddelijk
oord, dit mini-New York.
Commentaar
Wat is nou leuker om een laaiend enthousiast
verhaal te schrijven over het middeleeuwse
kleinood Elburg. Toch zijn er schaduwkanten.
De enige, echte winkelstraat - de Vischpoort-
Groots opgezet is het Feithenhofje gebouwd in
1747. Hier is de ingang te zien aan Ledige
Stede, (foto: Ruurd Berends)
Het is een vierkant complex met een
monumentaal hoofdgebouw, dat zonder tuin
niet zou misstaan als een stadspaleisje op één
van de hoofdgrachten in Amsterdam.
De bijgebouwen zijn veel lager dan het
hoofdgebouw.
straat - heeft wel erg veel van zijn schoonheid
verloren door de diverse reclameuitingen.
Reclame zou uit het stadje - behalve uithang
borden - verbannen moeten worden.
Het stadje is zo klein, dat het totaal ongeschikt
is voor het hedendaagse autoverkeer. Er is een
prachtig parkeerterrein buiten de vestingstad
- het is ongeveer 100 meter lopen -, waar
gelukkig velen gebruik van maken, maar
anderen rijden gewoon het stadje in. Doordat
er historische bestrating ligt maakt het auto
verkeer ooknog eens een hels kabaal. Verder
willen steeds meer inwoners inpandige
parkeergelegenheid scheppen. Het is een druk
die steeds groter wordt. Ook het autoverkeer
zou er geweerd moeten worden. Dat geldt zelfs
voor de inwoners van Elburg. Het parkeerter-
rein is groot genoeg voor zowel bezoekers als
ook voor bewoners.
Na verwijdering van de vele reclame en na de
wering van al het autoverkeer zou Elburg pas
echt een middeleeuws 'bonbonnetje' zijn.
H. Tulleners is publicist te Amsterdam, en organi
seert lezingen en excursies.
