Exposities J j
juni 2001
Heemschut
5
L w «I
met heel duur gekochte krotten nooit kosten
dekkend verhuren. 'Gelukkig' geldt een ander
verhaal voor kerken en industriële monumenten,
de categorie monumenten die nu de meeste
hulp nodig heeft.'
Bent u gestopt met het aankopen van woonhuizen?
'Nee, maar het is onwaarschijnlijk veel moeilij
ker geworden.'
Doorverkopen dus?
'Nee, dat doen we in pricipe niet! Wat we
gerestaureerd hebben, willen we behouden in
de staat waarin we het monument gebracht
hebben. Dat kan alleen door het in eigen hand
te houden. We hebben ooit om financiële
redenen een paar pandjes verkocht. Maar die
blijven reden tot zorg. In de verkoopcontracten
is wel geregeld dat wij het onderhoud doen op
kosten van de nieuwe eigenaar. Maar hoezeer je
het juridisch ook aftimmert, in de praktijk
levert het onderhoud altijd tenminste discussie
op om het heel voorzichtig uit te drukken. Wij
constateren bijvoorbeeld dat na zoveel jaar de
buitenkant geschilderd moet worden. De eige
naar zegt dan: dat komt me nu niet zo goed uit,
kan het een jaartje later. Dan moet je op zijn
minst gaan praten.'
Bij het aankopen van een pand heeft
Stadsherstel gelukkig soms een streepje voor.
De maatschappij kan dan kopen, omdat ze in de
ogen van de verkoper de enige partij is aan wie
hij het zou willen verkopen. Een voorbeeld
biedt het SAS-hotel aan het Rusland. Het hotel
wilde acht panden om het hotel heen laten
opknappen, maar daarbij de garantie hebben
dat ze in goede handen bleven. Om die reden
kwam het bij Stadsherstel terecht. Daarbij
genoegen nemend met een minder hoge
opbrengst dan anders het geval zou zijn.
Het in eigendom houden gaat Wim Eggenkamp
soms nog niet ver genoeg. Van bijzondere
gebouwen, zoals kerken, wil hij ook de exploi
tatie in eigen hand houden. 'Wij hebben
geleerd dat derden, bijvoorbeeld horeca-mensen,
de grenzen van de exploitatiemogelijkheden
opzoeken. Dat heeft er bijvoorbeeld toe geleid,
dat wij na tien jaar de exploitatie van de Vondel-
kerk terug genomen hebben. Het eerste wat we
gedaan hebben, is de kerk ontroeten en ont
vetten. De neogotische schildering was nage
noeg geheel, aan het zicht onttrokken.'
Gestoffeerd
Stadsherstel heeft na een dure aankoop, als
gewone huurprijzen niet meer kostendekkend
zijn, nog een tweede optie achter de hand:
gestoffeerd verhurenDan verhuurt de maat
schappij aan buitenlanders die tijdelijk in
Amsterdam komen werken, terwijl de werkgever
bereid is forse huurprijzen te betalen. Leuk
vindt Eggenkamp het niet. Daar is Stadsherstel
niet voor, want als toegelaten instelling is de
maatschappij een woningbouwvereniging, die
panden primair wil verhuren aan Amsterdamse
mensen. Maar nood breekt wetten.
Door de fusie, enkele jaren geleden, met het
Amsterdams Monumenten Fonds heeft Stads
herstel behalve 440 woonhuizen nu 8 kerken in
eigendom. Waaronder de Posthoorn-, Vondel-,
Park-, Schellingwoude- en Amstelkerk, De
Duif, de Gerardus Majella- en de Schuilkerk in
Diemen. Stadsherstel was al de grootste woon-
huisrestaurerende instelling in Nederland, wat
de kerken betreft is de NV nu ineens de derde
in grootte, na de Groninger en Friese stichtin
gen. Volgens Eggenkamp heeft de fusie overi
gens niets te maken met de hoge koopprijzen,
10 jaar geleden al vroeg het AMF of het onder
de paraplu van Stadsherstel kon functioneren.
Onder het motto van schoenmaker hou je bij je
leest, was het antwoord destijds nee. Het AMF
begon toen op eigen kracht. Maar bij een
hernieuwd verzoek van AMF gingen de
commissarissen van Stadsherstel om.
Fiscale nadelen
Op de vraag of hij zelf architect is, antwoordt
Wim Eggenkamp: 'Ik ben helemaal niets'.
Maar rekenen kan hij, en hij maakt me graag
deelgenoot van zijn grote ongenoegen. Een
eigenaar-bewoner van een monument die
inkomstenbelasting betaalt, legt hij uit, geniet
belastingaftrek. 'Het merkwaardige is dat
restaurerende instellingen in het leven zijn
geroepen de meest moeilijke klussen op te
knappen, maar in financiële en fiscale zin een
veel slechtere positie hebben dan de eigenaar
bewoner die veel inkomen heeft en dus veel
inkomstenbelasting betaalt. Alles wat hij op
knapt is, op de zogenaamde drempel na, fiscaal
aftrekbaar. En ook het onderhoud van zijn bezit
kan hij aftrekken. Nou, ik krijg als restaure
rende instelling geen cent onderhoudsgeld, en
bovendien dreigt voor de AMF-panden, dat
daarbij vennootschapsbelasting betaalt moet
worden.'
Hoe zit het eigenlijk met de winst die de NV
maakt? De maatschappij is een NV. Maar de
NV werd in 1956 ook toegelaten in de zin van
de Woningwet en als zodanig mag zij geen
winst maken. Deregelijke NV's komen zelden
of nooit voor. Ook is het heel uitzonderlijk, dat
een woningbouwvereniging een NV-vorm
heeft.De restauraties komen tot stand met geld
van de aandeelhouders. Stadsherstel betaalt
daar altijd 5% rente over, ongeacht de markt,
dat is het dividend, Meer mag niet van de over
heid. Het is in feite geld lenen tegen een zeer
lage rente Een aandeelhouder bij Stadsherstel
doet dan ook vooral uit maatschappelijke
betrokkenheid, mee 'Als je geld wil verdienen,
moetje het niet beleggen bij Stadsherstel.'
100jaar Woningwet; tot 14-10 in het ABC in
Haarlem, Groot Heiligland 47.
Hetzelfde thema in Amsterdam,
Spaarndanunerplantsoen 140 en Rotterdam.
(Thuis in Rotterdam, t/m 23-9, bel VW).
Stadsgezichten uit de 20ste eeuw, t/m 2-9 in
Amsterdams Historisch Museum.
De veranderende stad; Schilderijen en foto's over
Almere. Tot 8-7 in stadhuis Almere.
Landschappen; van 10-6 t/m 19-10 in museum
De Oude Wolden in Bellingwolde.
Coming soon; vier exposities met het werk van de
jongste generatie architecten, stedenbouw
kundigen en landschapsarchitecten. T/m 29-7
in de Van Nelle Ontwerpfabriek, Rotterdam.
't Oldambt en De Blauwe Stad, verleden, heden en
toekomst; t/m 2 2 -8 in Museum Stad Appingedam.
Duiker in Den Haag; t/m 2-12 in Dienstboden
huis De Koepel op landgoed Zonnestraal,
Hilversum.
De tijdloze schoonheid van de nacht; t/m 28-7 in
Architectuurcentrum Aorta, Utrecht, Acher de
Dom 14.
ZUID-HOLLAND
De vijfde nota
De subcommissie ROHeemschut Zuid-Holland
heeft zich de afgelopen maanden gestort op de
Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening. Voorts
heeft men op een reactie over dit belangrijke
document opgesteld. Heemschut Zuid-
Holland is te spreken over de heldere keuze
voor groene en rode contouren, maar maakt
zich zorgen over de middencategorie, de zoge
naamde balansgebieden. Daar kan het zowel
goed als fout gaan, maar de instrumenten op
lager niveau, bij de provincies maar zeker ook
bij de gemeenten ontbreken om tot een verant
woorde inrichting van deze gebieden te komen.
Masterplan Dever
Lisse De Stichting Vrienden van 'tHuys Dever
heeft onlangs een maserplan gepresenteerd dat
handelt over de inrichting van het gebied om de
historische woontoren heen. Oprukkende
nieuwbouw en een andere agrarische bedrijfs
voering direct om het huis heen dreigen ofwel
het huis aan het zicht te onttrekken of te doen
wegvallen tegen achtergrond van grootschalig
en soms te hoog nieuwbouwgeweld. Daar het
hier duidelijk gaat om de inrichting van het
gehele gebied om de woontoren heen is de zaak
in behandeling gegeven vn de subcommissie
ruimtelijke ordening, die hierover zal rapporte
ren in de vergadering van 11 juni.
