Kasteeltuin Culemborg
gereconstrueerd
m mm
my K" '^.ItCjSfo ft
Math Berkers
Dankzij 20 jaar vrijwilligerswerk
Wanneer noem je iemand een amateur? Hoelang kun je nog van
vrijwilligerswerk spreken? Deze vragen blijven door mijn hoofd
spoken na een bezoek aan de Kasteeltuin Culemborg. Als alles
gaat volgens plan, en dat is nog maar afwachten, dan is over
3 jaar de inrichting van de kasteeltuin voltooid. Ongeveer 20 jaar
zijn de vrijwilligers van de Stichting Kasteeltuin Culemborg dan
aan het werk geweest; 20 jaar, en nog steeds even enthousiast.
Begrijpelijk: het resultaat is iets om trots op te zijn.
k-i 1
fi
Wf
28
Heemschut
oktober 2000
Kasteel Culemborg moet een imposant bouw
werk zijn geweest. Het was een waterburcht.
Het geheel was omgeven door grachten.
Waarschijnlijk maakte een oude zijarm van de
Lek deel uit van het grachtenstelsel.
Heerjohan II van Bosinchem gaf rond 1350de
opdracht tot de bouw van het kasteel. In eerste
aanleg was het een vijfhoekig gebouw met een
verdedigingstoren (de zogenaamde Witte
Toren) en een vierkante woontoren. Dit oudste
gedeelte wordt nu de Opperhof genoemd.
Tekening Roelant Roghman(1597-1686) van het
machtige kasteel.
In de eeuwen daarna wordt het complex steeds
uitgebreid. Voor het kasteel komen stallen en
een werk- en opslag terrein, de Nederhof.
Vlak naast de Witte toren wordt nog een toren
gebouwd, de Ronde Toren. Op het eerste
gezicht vreemd. Een aannemelijke verklaring is
dat de nieuwe uitbreidingen in het schootsveld
lagen van de Witte Toren. In 1650 is het
complex voltooid.
Tijdens de Franse bezetting in 1672 heeft het
kasteel veel te lijden. Het wordt daarna niet
meer opgeknapt. Een halve eeuw later wordt
een begin gemaakt met de afbraak van het
complex. Het bouwmateriaal werd, zoals
gebruikelijk, hergebruikt. De Zuiderzeedijk is
er mee versterkt en waarschijnlijk zijn de stenen
ook gebruikt voor de stadswallen van
Culemborg. In 1812 worden de laatste resten
van de Nederhof gesloopt. Voorlopig valt het
doek voor de Heren en Graven van Culemborg.
In 1982 koopt de gemeente Culemborg het
terrein aan. De piekwaar eens het trotse kasteel
gestaan heeft, is verworden tot een verwaar
loosde fruitboomgaard en een siertuin met een
vervallen theekoepeltje. Het vervolg laat zich
raden, maar niet in dit geval.
Cultuurhistorisch stadspark
Amateur-archeoloog de heer Alink had tien jaar
eerder al onderzoek verricht naar de funda
menten van het kasteel. Hij weet B en W van
Culemborg achter zijn plannen voor recon
structie van de kasteeltuin te krijgen. Het resul
taat is dat er in 1985 een Stichting kasteeltuin
Culemborg in het leven wordt geroepen. De
Stichting krijgt toestemming om archeologisch
onderzoek te verrichten en neemt de taak op
zich om het gebied om te vormen tot een
cultuurhistorisch stadspark. Voor een vrijwilli-
gersclub een ambitieuze uitdaging. Als eerste
vi/:.-.
j, -
Fi
£55*
IC'r-- a.-:,'»-- SfJ J
tftiawi
