Jargon
Draag ook een
monument voor
oktober
2000
Heemschut
23
waarin in vogelvlucht de geschie
denis van dit polderlandschap
wordt verteld. Molens hielden het
water, vriend en vijand van de
Nederlanders, in bedwang. De
naam Kinderdijk zou zijn ontstaan
toen tijdens de Elisabethsvloed in
1421 een wiegje met een kind in
het gebied aanspoelde. In de
Alblasserwaard speelden de pro
blemen met de afwatering vanaf de
dertiende eeuw een belangrijke
rol. Om het overtollig water kwijt
te raken, zocht de mens naar
steeds nieuwe en geavanceerdere
oplossingen. Allereerst werden er
afwateringssloten gegraven, de
weteringen. Daarna werden
kanalen, sluizen en bergboezems
aangelegd, waarin het water met
behulp van molens werd opgema
len. De eerste watermolens
dateren uit het midden van de
18de eeuw.
Wanneer de eerste windbemaling
werd ingevoerd, is niet precies
bekend. In ieder geval waren begin
16de eeuw windpoldermolens
volop in bedrijf. In het tweede deel
wordt het mooie polderlandschap
van de Kinderdijk per seizoen in
beeld gebracht. Fotograaf Knol
ging daarvoor een heel jaar lang
op pad. Slechts een bezoek ter
plekke, mits op het juiste tijdstip,
kan wedijveren met de afgebeelde
schoonheid in het boek.
Het boek, zeer geschikt als relatie
geschenk [voor informatie
uitgeverij De Stroombaan: tel.
(078) 6415177], is ook verschenen
in een Engelse Franse en Duitse
editie.
Papendrecht, De Stroombaan, 1999.
95 p. ISBN90 76496 03X.
Prijs f 45,-.
Hoekse Waard
In 1998 en 1999 vond op diverse
locaties in Rotterdam en de
Hoeksche Waard de manifestatie
AIR -Zuidwaarts/Southbound
plaats. AIR (Architecture
International Rotterdam) stelt
zicht ten doel het architectuurde
bat over architectonische en
stedenbouwkundige ontwikkelin
gen van de hedendaagse stad aan
te zwengelen; brengt visies van
ontwerpers bij bestuurders,
opdrachtgevers en publiek, stimu
leert kwaliteit, is kritisch, infor
meert en vergroot de belang
stelling voor architectuur, steden
bouw en landschapsarchitectuur.
Zij heeft al vele manifestaties op
haar naam staan.
Het thema van deze interdiscipli
naire architectuurmanifestatie was
de inrichting van de zuidflank van
de Randstad en de delta tussen
Rotterdam en Antwerpen, met
name de Hoeksche Waard. Vooral
in dit agrarische gebied is de druk
van de verstedelijking voelbaar.
AIR Zuidwaarts/Southbound ging
op zoek naar nieuwe concepten
voor het gekozen gebied, waarin
de synthese van nieuwe stedelijke
functies en landschappelijke en
cultuurhistorische waarden
centraal staat. Door diverse disci
plines werd de Hoeksche Waard
onderzocht en bestudeerd. De
ontwerpopgave omvatte het
ontwikkelen van nieuwe concep
ten en strategieën voor het gebied.
Acht ontwerpteams maakten een
plan. Het boek en de tentoonstel
ling dienen als bijdrage aan het
debat over de ruimtelijke inrich
ting in Nederland.
In het boek Hoeksche Waard. Waar
het landschap begint' door Sjoerd
Cusveller, Anne-Mie Devolder,
Henk Haan e.a. zijn de resultaten
van de onderzoeken, ontwerpop-
gaven en ontwerpen weergegeven.
Busstim, Thoth, 2000. 160p.
ISBN90 6868 238 5. Prijs f 65,-
(Er is ook een Engelstalige versie
verschenen).
Bossche vestingwerken
Bij uitgeverij Waanders verscheen
vorig jaar in de serie Bossche
archeologische en bouwhistori
sche bijdragen 'De moerasdraak;
achthonderd jaar Bossche vestingwer
ken' door R. Glaudemanstn G. van
Twssefibroek.
Het boekje werd uitgegeven naar
aanleiding van de restauratie van
de vestingwerken van 'De onover
winnelijke moerasdraak' de naam
die door de Geuzen aan Den
Bosch werd gegeven. Ten behoeve
van de restauratie is er uitvoerig
onderzoek gedaan naar de vesting
werken door de archeologische en
bouwhistorische afdeling van de
stad. Door de eeuwen heen is er
aan de vesting gebouwd, hersteld,
verbeterd toegevoegd en afgebro
ken. Dit boekje is een leesbaar
verslag van de onderzoekresulta
ten, bedoeld voor een breed
publiek. Het laatste hoofdstuk is
gewijd aan de toekomst van de
vesting, waarin plannen en ont
wikkelingen aan de orde komen,
die echter nog in een voorstadium
verkeren. Vast staat, dat van de
oude vesting de authentieke
ommuring zoveel mogelijk behou
den blijft. Door verbeteringen aan
de grond- en waterkerende func
ties, het herstel van sluizen en de
gracht aan de zuidzijde van de
stad, worden deze elementen weer
opgenomen in de huidige water
huishouding. Reconstructies
worden bij de restauratie niet uit
de weg gegaan. De gemeente heeft
in 1999 het ontwikkelingsplan
Versterkt Den Bosch voor de
vestingwerken opgesteld, waarin
uitgangspunten voor restauratie
voor de verschillende onderdelen
zijn opgesteld en plannen tot 2015
zijn neergelegd. Attractief Den
Bosch speelt daarbij een belang
rijke rol. De binnenstad moet een
nog grotere toeristische trekpleis
ter worden.
Zwolle, Waanders, 1999. 80p.
ISBN90 400 93822. Prijs f22,50.
Ford Awards
Ford Nederland bekroont elk jaar
projecten voor het behoud van het
natuurlijk en cultureel erfgoed.
Inzendingen uiterlijk 1 november.
Tel. (020) 6277706.
Mezekooi, mezekouw: aan
oosterse versterkingskunst
ontleend verdedigingswerk.
Het was een op een kooi gelij
kende uitmetseling, gedragen
door kraagstenen en latei of
op bogen tussen steunberen.
Werd gemaakt boven een
poortgang en andere delen,
die aan bestorming bloot
stonden.
Uit: Bouwkundige termen,
Haslinghuis-J anse
Ook dit jaar schakelt de redactie
weer graag zijn lezers in bij het
selecteren van gebouwen voor de
monumentenstatus in de nabije
toekomst. Dit keer willen we de
kandidaten beperken tot de cate
gorie van gebouwen, die kort na de
tweede wereldoorlog zijn gebouwd:
de wederopbouwarckitectuur.
Aanleiding hiertoe is de inventari
satie van deze architectuur met het
oog op officiële bescherming.
Gebouwen uit deze periode zijn
niet altijd zo gewild omdat het om
vrij zakelijke architectuur gaat.
Toch zijn er prachtige voorbeel
den van wederopbouwarchitectuur
zoals het Groothandelsgebouw in
Rotterdam. Vele lezers zullen
kerken, scholen en 'bejaardente
huizen' uit deze periode kennen.
In nieuwbouwwijken waren het
vaak kerken, die hoe strak van stijl
ook zo'n nieuwe wijk toch variatie
en levendigheid gaven. Gaatu eens
voor u zelf na welke voorbeelden
uit deze bouwperiode u kent, die
het behoud zeker waard zijn. Uw
inzending zal in het december
nummer worden gepubliceerd. De
lengte graag niet langer dan plm.
100 woorden. Vermeld u daarbij
o.a. locatie, bouwjaar, architect,
functie en eventueel herbestem
ming alsmede de reden waarom u
het gebouw voordraagt. Graag ook
een kleurenfoto van het gebouw.
Insturen voor 6 november of
e-mailen naar redactie@heem-
schut.nl
Redactie
Impressie Landelijke Heemschutdag
2000 in Zuid-Beveland.
Foto B.J.M. Duim el.
