Geen GSM-antenne
op kerktorens
Dronrijp en
Rijpwetering
36
Heemschut
antennes op één opstelpunt (sitesharing).
Op het gebied van antennes hebben gemeenten
een behoorlijke beleidsvrijheid, ze hebben bijna
carte blanche om alles in goede banen te leiden,
en kunnen dus ook aangesproken worden op on
gewenste ontwikkelingen. Alleen een verbod op
het oprichten van antenne-installaties zit er niet
in. Want dat is in strijd met het recht van vrije
meningsuiting, vastgelegd in een Europese wet.
De Rijksdienst voor de Monumentenzorg helpt
de gemeenten een eindje. De dienst heeft een
handreiking uitgebracht voor het beoordelen
van vergunningaanvragen, als er beschermde
monumenten in het spel zijn. Zo'n aanvraag
moet volgens de Monumentenwet tekeningen
bevatten. Die moeten een duidelijk inzicht
geven in de installatie en netvoeding, opstel- en
bekabelingwijze, tracé van de bevestiging van de
bekabeling en bevestigings- en verankeringsde
tails.
Vooral bij antennes boven op torens moetje
attent zijn dat er niets mis kan gaan. Ze hebben
natuurlijk af en toe last van sterke wind. Het
monument is dan kwetsbaar, zeker als de
antenne bevestigd is aan natuurstenen onderde
len. Veel aandacht dus voor de manier van
bevestiging en de degelijkheid van de onder
grond. Bij de meeste antennes is een zoge-
naamde factsheet verkrijgbaar, waarin de fabri
kant de maximaal toelaatbare windbelasting
aangeeft.
Brandrisico
Aanleg van de antenne is overigens een heel
gedoe, als je het goed en veilig wilt doen. Zo
moet om technische redenen een aantal kabels
opstijgen, en dus vloeren en dergelijke passeren.
Dat gebeurt via verticale dakgoten. Daarbij moet
de brandwerendheid behouden blijven.
Dan de apparatuur van de antenne-inrichting.
Volgens het RDMZ moet die in één stalen kast
ondergebracht worden, geplaatst in een ruimte
met een laag brandrisico en een lage vuurbelas-
ting. Onacceptabel vindt de RDMZ het om
kasten en dergelijke in ruimten te plaatsen die
geheel of gedeeltelijkuit hout bestaan. Verder is
er een kans op 'vochtopeenhoping in het muur
werk', maar ook daar heeft de RDMZ een
antwoord op: 'kabeldoorvoeren door muren
dienen op afschot (afwaterend naar buiten) te
worden geboord en te worden voorzien van een
kunststof mantelbuis.'
Uiteraard moet je attent zijn op het kabeltracé.
'Doorboringen van en bevestigingen aan monu
mentale onderdelen dienen tot het uiterste
beperkt te blijven.' Niet acceptabel zijn in dit
verband kabels dwars door orgels en vast, histo
risch meubilair.
De beheerder van een antenne-installatie heeft
ongetwijfeld noten op zijn zang. Hij wil het hele
jaar door, 24 uur per etmaal, toegang hebben tot
de antenne, en dus ook tot bijvoorbeeld een
toren. Hij moet namelijk reparaties kunnen
uitvoeren. Om hem zijn zin te geven, moet er
soms heel wat geregeld worden. Vooral als hij
alleen via een kerk die in particuliere handen is
in de gemeentelijke toren kan komen.
Volgend probleem: als je gaat restaureren, en je
plaatst een steiger, stuitje op de antenne. Die
moet een vrij zicht hebben, anders functioneert
hij niet naar behoren. Maar onderhoud en
restauratie moeten natuurlijk ongehinderd
kunnen doorgaan. Kortom, het is iets dat de
eigenaar van het monument in het contract met
de exploitant moet regelen.
Stralingsgevaar?
Is een gsm-antenne geen aanval op je gezond
heid? Daarover deden allerlei verhalen de
ronde, mensen klaagden zelfs over pijntjes die
op gsm-antennes terug te voeren waren. Maar
na uitvoerig onderzoek moest dat als gezeur
afgedaan worden: effecten op de gezondheid
zijn er niet. Alleen als je vlak voor een antenne
staat, tot ongeveer 3 meter, kan je lichaams
weefsel iets in temperatuur oplopen.
Dakdekkers, schilders en andere ambachtslie
den die met restauraties bezig zijn, kunnen daar
in theorie mee te maken krijgen. In dat geval
moet de werkgever ze voorlichten over mogelijk
stralingsgevaar. Maar het blijven uitzonderin
gen. De antennes zitten meestal boven in een
mast van 5 meter hoog, die op een hoog gebouw
is geplaatst.
Blikseminslag
Is een gsm-antenne veilig voor bliksem en
brand? Dat zou je verwachten. Maar volgens de
RDMZ is gebleken dat een aantal al geplaatste
antenne-installaties toch niet afdoende daarte
gen beschermd is, omdat de voorschriften van de
rijksoverheid kennelijk niet helemaal duidelijk
waren. Er is dus een risico, zeker als zenderkas-
ten onder een houten vloer zijn geplaatst. De
Rijksdienst heeft verschillende suggesties om
bliksem en brand vóór te zijn.
Bij een aanvraag voor een vergunning geeft de
Rijksdienst advies aan de gemeente. Ze laat zich
daarbij vooral leiden door de volgende criteria:
De antenne-installatie mag beeld en silhouet van
het monument niet aantasten. Fysieke aantasting
moet tot het uiterste minimum beperkt blijven.
De antenne-installatie mag geen invloed hebben
op de brandveiligheid bij blikseminslag.
Informatie over antenne-installaties voor mobiele
telecommunicatie. Ministeries van Verkeer,
Volkshuisvesting, Sociale Zaken en Volksgezondheid,
1999.
Plaatsing telecommunicatieapparatuur op, in en aan
monumentale gebouwen, een handreiking.
Rijksdienst voorde Monumentenzorg, 1999.
Dronrijp Er mag geen GSM-
mast op de toren van de Hervormde
Kerk in Dronrijp worden geplaatst.
Dat heeft de monumentencommis
sie van Hüs en Hiem, die waakt over
de Friese monumenten, aan de
gemeente Menaldumadeel meege
deeld.
Zo'n antenne doet afbreuk van de
toren. Voor de mast moeten op
verschillende plaatsen gaten
geboord worden en dat tast het
monument te veel aan, vindt de
commissie.
Eerder diende een buurtvereniging
in Dronrijp een bezwaarschrift in
bij de gemeente.
De RDMZ heeft een stokje gesto
ken voor plaatsing van een GSM-
mast op de Onze Lieve Vrouwe
Geboortekerk in Rijpwetering.
Provider Dutchtone was all illegaal
begonnen met plaatsing en stond
op het punt het leien dak te
vervangen door een kunststofdak,
omdat natuursteen problemen
geeft bij de ontvangst. Maar de
Rijksdienst duldt geen kunststof in
de kerktoren en legde de werk
zaamheden meteen stil. De
gemeente Alkemade had eerder
geen problemen met de mast,
maar ziet zich nu de geconfronteerd
met het negatieve advies van de
RDMZ. De dienstwil wel tijde
lijke toestemming geven.
Dutchtone mag dan gebruik
maken van de toren tot een
gemeenschappelijke mast is verre
zen op bedrijventerrein Het
Veenderveld in
Roefsarendveen. De gemeente
moet zijn standpunt nog bepalen,
maar legt zich vermoedelijk bij het
advies van de RDMZ neer.
februari 2000
