Nieuwe bestemming gezocht
voor uniek Waterscnapshuis
Tineke Vooijs
Onderdendam ligt aan een kruispunt van waterwegen ten oosten
van Winsum. In de Middeleeuwen was Onderdendam een
centrum van rechtspraak en bestuur voor de omgeving. Nog
steeds is hier het waterschap Noorderzijlvest gevestigd in een
opvallend gebouw, vlakbij de brug over het Winsumerdiep.
32
Heemschut
Het westelijk deel van het waterschapsgebouw
is een rijksmonument. Het werd gebouwd in
1619 en kwam inl621inhetbezitvanhet
Winsumer en Schaphalster zijlvest. Het water
schapshuis in Onderdendam is uniek als oudste
zijlvesterhuis en oudste waterschapshuis van de
provincie Groningen. Voor 1900 had geen
ander waterschap in Groningen een eigen
wa terschapshui s
De benedenverdieping stamt uit 1619, de
bovenverdieping uit 1660. Het mooiste vertrek
is de vergaderzaal op de eerste verdieping, met
een schouw uit omstreeks 1747 en de balken-
zoldering nog geheel intact. Ook de twee bene
denvertrekken zijn voorzien van de oorspron
kelijke balkenzoldering. Bij de restauratie van
1963-1965 zijn hier schouwen uit Friesland
geplaatst en een beschilderde bedstedenwand
(nu gebruikt als kastenwand) afkomstig uit een
boerderij in Eenrum.
Het waterschapshuis is sinds de Tweede
Wereldoorlog enorm uitgebreid. Door de
oostelijke aanbouw uit de jaren 1960-1965, en
vooral door de uitbreidingen van 1972 en 1991-
1992 is kantoorruimte gecreëerd. In 1992
werkten 35 personen in het waterschapsge
bouw. Op het ogenblik zijn er 80 personen
werkzaam. Weer is er ruimtegebrek. Ditmaal
wordt het niet opnieuw uitgebreid; het bestuur
heeft besloten te verhuizen naar een nieuw en
groter gebouw aan de rand van de stad
Groningen, vlakbij het sportcentrum Kardinge.
Schaalvergroting
Als gevolg van de Waterschapswet van 1992
krijgen de waterschappen in Noordoost-
Nederland een taak erbij: de waterzuivering.
Bovendien is een proces van schaalvergroting
aan de gang: zo komen er met ingang van 1
januari 2000 twee waterschappen in de provin
cie Groningen en Noord-Drenthe in plaats van
de vier bestaande waterschappen en het
Zuiveringschap Drenthe. Het vergrote water
schap Noorderzijlvest zal dan het westelijk deel
van dit gebied beheren vanuit het nieuwe
waterschapshuis in de stad Groningen; het
nieuwe waterschap Hunze en Aa's krijgt het
beheer over het oostelijk deel vanuit een nieuw
gebouw in Veendam. Deze schaalvergroting
wordt noodzakelijk geacht voor een integraal
waterbeheer: de zorg voor de waterkering, de
regeling van de waterstand, het onderhoud van
de vaarwegen en de waterzuivering (kwanti-
teits- en kwaliteitsbeheer). De veranderingen
in de organisatie van de waterschappen leiden
in het hele land tot het betrekken van nieuwe
gebouwen.
Noodzaak herbestemming
Het probleem is een goede bestemming te
vinden voor de vrijkomende waterschapshui
zen. Dit lijkt ook een probleem in
Onderdendam.
Tot nu toe heeft zich geen gegadigde gemeld.
Het bestuur van het waterschap heeft het
gemeentebestuur van Bedum (waar
Onderdendam deel van uitmaakt) gevraagd of
de gemeente Bedum het gebouwencomplex in
Onderdendam wil overnemen. Bedum heeft
immers een nieuw gemeentehuis nodig. Het
gemeentebestuur van Bedum heeft negatief op
dit aanbod gereageerd vanwege de excentrische
ligging van het waterschapshuis.
Niet splitsen
Het waterschap overweegt niet de gebouwen te
splitsen en de onderdelen een verschillende
bestemming te geven. Het bestuur zoekt een
instelling die het totale complex overneemt.
Heemschut zoekt mee.
Drs. M.J.A. Vooijs is PR-medewerker van
Heemschut Groningen, tel. (050)3181645.
februari 2000
