februari 2000
Heemschut
19
GRONINGEN
Bijzonder café in Enumatil
Leek In Enumatil (gemeente
Leek), gelegen aan het Hoendiep
ten westen van Hoogkerk en ten
noorden van Leek, ligt bij de brug
een oud schipperscafé (gebouwd
omstreeks 1850-1855), dat gene
raties lang in het bezit van de
familie Otter was. In het begin van
de jaren '90 is het café gesloten.
Het pand bevat behalve het café
ook een winkel, een woongedeelte
en een garage. Vroeger was er ook
een stal, grenzend aan de café
ruimte, maar inmiddels is de stal
tot woonruimte verbouwd. Boven
is een uitgestrekte zolder met een
paar kamertjes.
Volgens de heer Koldeweij, als
deskundige voor interieurs werk
zaam bij de Rijksdienst voor
Monumentenzorg, is het café
interieur uniek en zeker monu
mentwaardig omdat het zowel
bijzonder is als nog helemaal gaaf.
De gehoute blinden met de
suggestie van een paneel erop
geschilderd en de gehoute* deuren
zijn nog intact. De kleine bar, de
kast achter de bar, houten wanden
met sjabloneerwerk en de balken-
zoldering, de ingang met een
tochtdeur: dit alles is nog zoals
vroeger en in goede staat. Ook is
dat het geval met de achterwand
van de caféruimte. Deze is
uitneémbaar, zodat de caféruimte
vergroot kan worden met de
achterliggende ruimte. Het café
laat precies de toestand van omst
reeks 1890/1900 zien. Ook bijzon
der is de combinatie met de
Café Enumatil in Leek. Foto
Nieuwsblad van het Noorden.
winkel. De winkel dateert van na
de oorlog, maar is ingericht zoals
dorpswinkels er omstreeks 1940
uitzagen, met houten schappen en
bakken voor de koopwaar en een
houten toonbank.
Het pand is in 1998 gekocht door
een beleggingsmaatschappij, die
voor zover bekend niet van plan is
het pand te laten restaureren voor
zover bekend, maar het wil door
verkopen. De monumentencom
missie van de gemeente Leek
zoekt, gesteund door Heemschut,
een liefhebber, die het café wil
restaureren. Het café kan een rol
spelen als toeristische pleister
plaats. Een fietsroute loopt prak
tisch langs het café en wordt door
getrokken. Er zijn plannen voor
het maken van een vaarroute via
het Hoendiep voor toeristen die
het drukke en gevaarlijke Van
Starkenborghkanaal willen vermij
den. Een aanlegplaats in Enumatil
maakt het schipperscafé aantrek
kelijk voor varensgasten en ook de
winkel kan dan misschien een
trekpleister worden.
Heemschut zoekt mee naar een
goede bestemming voor het
bijzondere interieur van het café
in Enumatil.
*gehout: op een goedkope hout
soort wordt een duurdere hout
soort nagebootst.
Tineke Vooijs is PR-meclewerker van
Heemschut Groningen tel. (050)
3181645.
GRONINGEN
Nieuwe woonwijk tast waardevol
landschap aan
Leek In de zomer van 1998 teken
den Heemschut Drenthe en
Heemschut Groningen protest
aan tegen de plannen van de
gemeenten Leek en Noordenveld
om tussen de dorpen Leek en
Roden een groot nieuw woonge
bied te creëren. Heemschut
schreef toen te vrezen dat er - als
deze plannen zouden doorgaan -
niets overblijft van het landschap
pelijke waardevolle gebied tussen
beide kernen. En dat terwijl alle
deskundigen het er over eens
lijken dat de veenontginning
Oostindië en het landgoed
Terheijl als landschappelijk waar
devolle gebieden juist zouden
moeten worden versterkt.
Inmiddels zijn we anderhalfjaar
verder en zijn de ontwikkelingen
doorgegaan. Althans aan de
Groningse kant van de grens. De
Drentse gemeente Noordenveld
heeft voorlopig pas op de plaats
gemaakt, nu er een Structuurvisie
Noordenveld in voorbereiding is.
De gemeente Leek daarentegen
heeft niet stilgezeten en in novem
ber kon men de concept-
Startnotitie Oostindië presenteren
waarin nog steeds wordt uitgegaan
van een nieuwe woonwijk ten
zuiden van Leek tussen het
Leekster Hoofddiep en de provin
ciegrens.
Onlangs hebben Heemschut
Drenthe en Heemschut
Groningen de gemeente Leek nog
maar eens per brief gewezen op de
bezwaren tegen deze locatie en
tegen de doorsnijding van het
landgoed Terheijl en het unieke
potkleigebied De Maatlanden in
het kader van de verkeersafwikke
ling van de nieuwe wijk. In de brief
heeft Heemschut de gemeente
ook nog weer eens geattendeerd
op de mogelijkheid om de uitbrei
ding van het dorp in westelijke
richting te zoeken. Dit zou een
veel geringere ingreep betekenen
die veel minder ten koste van het
landschap gaat.
Bertus Boivin, PR-medewerker
Heemschut Drenthe, tel.
(0592)317809.
ZEELAND
De schil om Zierikzee
Op het voormalige eiland
Schouwen-Duiveland (sinds
enkele jaren één gemeente) vervult
het stadje Zierikzee met ongeveer
10.000 inwoners een centrum
functie. Het bouwcontingent voor
de gemeente komt in hoofdzaak
ten goede van de kern Zierikzee.
Het gemeentebestuur beraadt zich
op de ontwikkeling van deze kern
en vraagt aan de hand van een
tiental modules, de zogenaamde
Bouwstenen Structuurvisie
Zierikzee, de mening van de
inwoners, waarna een definitief
plan wordt opgesteld dat opnieuw
aan de mening van de inwoners zal
worden getoetst.
Al tijdens de eerste ronde
ontstonden er voornamelijk bij de
Heemkundige Vereniging Stad en
Lande van Schouwen-Duiveland
grote bedenkingen met name
tegen geplande bebouwing van de
Centrumschil, een grotendeels
open gebied tussen het oude
omwalde centrum en de daarom
heen liggende buitenwijken.
Hoewel in de loop der jaren enige
nieuwbouw het gebied is binnen
geslopen, kon omdat dit
verspreide laagbouw betreft het
onbelemmerde uitzicht op de
historische binnenstad behouden
blijven. De eerste inbreuk op het
gebied is de geplande nieuwbouw
van het gemeentehuis in een
gedeelte van de Centrumschil.
'Met pijn in het hart' gingen Stad
en Lande en ook Heemschut met
deze bouwplannen accoord,
omdat het gemeentebestuur
beloofde dat verdere bouw in de
Schil achterwege zou blijven. Een
nieuw opgerichte actiegroep die
zich 'Belvedère' noemt is echter
begin november een handtekenin
genactie begonnen, gericht tegen
de bouw van het nieuwe gemeen
tehuis.
In deelmodule 3 wordt de Schil
beschreven als 'een uitwisselings-
gebied voor bijzondere stedelijke
functies, zoals sociale, culturele,
maatschappelijke en recreatieve
functies'. Een overgangsgebied,
dat er in zijn ideale vorm uit zal
moeten zien als een stedelijke
campus. Dit zou betekenen dat er
geen ruimte is voor zakelijke
