Anne Frank Huis spannend
complex geworden
Jaap Kamerling
Wie tot voor kort bij de Amsterdamse Westerkerk langs de
Prinsengracht wandelde zag de hele dag door een onafgebroken
rij bezoekers in twee richtingen met moeite het smalle trapje
bestijgen en afdalen van de beletage van huurpand nr. 265,
direct naast het Anne Frank Huis. Sinds 1960 liefst 14 miljoen
mensen. Dit jaar werd naast de twee historische panden van het
museum een moderne nieuwe vleugel geopend naar een ontwerp
van Benthem Crouwel Architecten.
Heemschut
13
De afgelopen jaren werden bovendien het
oude voor- en achterhuis zorgvuldig gerecon
strueerd en geconserveerd en het huurpand
gerenoveerd door architect Cor Bouwstra, in
nauwe samenwerking met de nestor van de
monumentenrestauratie prof. C.L. Temminck
Groll. Wie nu het museum betreedt komt vanaf
de straat langs een flauw hellende baan een
moderne ruime entree binnen zonder tegen
vertrekkende bezoekers op te botsen.
We nemen samen met architect Cor Bouwstra
een kijkje in het vernieuwde Anne Frank
complex.
Die vernieuwing is een verhaal op zich. Al
dertien jaar liep het Anne Frank Huis rond met
vernieuwingsplannen. Het museum kon de
jaarlijkse stroom van 900.000 bezoekers niet
langer aan. Hoe kun je zulke enorme aantallen
opvangen in de smalle optrekjes van een oud
grachtenhuis en via een oud trapje?
De nieuwbouw op de boek
Prinsenengracht/Westermarkt. Foto auteur.
Het aanvankelijke vernieuwingsplan voorzag in
een glazen museumpaviljoen in de binnentuin
van het Anne Frank Huis, uiteindelijk bijna
geheel ondergronds. De omwonenden en ook
Heemschut zagen weinig in dat plan. De buurt
bewoners vreesden jarenlange overlast tijdens
de bouw en Heemschut heeft weinig op met
bebouwing van historische tuinen.
Uiteindelijk is men bij het Anne Frank Huis
wel blij met de wijziging, die daarna optrad in
de gedachtenvorming. Men kreeg nu van de
gemeente gedaan, dat het oninteressante
studentenhuis direct naast de Anne Frank
panden mocht worden afgebroken.
Op de plaats daarvan verrees een doelmatig en
modern museumgebouw met 20 studentenap
partementen erboven naar een ontwerp van het
bekende architectenduo Benthem Crouwel, die
ook tekenden voor de nieuwbouw van een
totaal ander complex: Schiphol.
De nieuwbouw is redelijk in harmonie met de
bestaande omgeving.
Labyrint
Ik wandel met Bouwstra langs de uitgestippelde
museumroute. Ik herinner me weer het kruip
door- sluip door werk van tien jaar geleden,
toen ik voor het eerst het museum bezocht.
Trapje op, tapje af, gangetje door, bochtje om.
Het Anne Frank Huis is nog steeds het labyrint
van gangetjes en optrekjes als vanouds maar nu
veel authentieker.
De grote verdienste van de reconstructie is
namelijk, dat het oude voorhuis, dat jaren lang
dienst deed als entree en educatief centrum van
het Anne Frank Huis en daardoor zijn oude
karakter verloor, weer geheel in de staat van de
jaren '40-'45 is teruggebracht.
Zoals Temminck Groll elders in dit nummer
ook al zegt, het gebouw en zijn interieur zelf
vormen in feite het museum, niet in de eerste
plaats de voorwerpen. En dat interieur heeft nu
weer het authentieke karakter, zoals dat in het
dagboek uitvoerig is beschreven. Anne en de
andere onderduikers waren weliswaar onderge
doken in het achterhuis maar om aan de
beklemming van het verduisterde achterhuis te
ontkomen scharrelden ze 's avonds en in het
weekeinde vaak rond in het voorhuis. De vaste
gebruikers daarvan waren de personeelsleden
van de firma's Opecta en Van Gies en Co. Vader
Frank was directeur van Opecta dat handelde
in bindmiddelen voor jam, die je zelf kon
maken. En de firma Gies maakte specerijen
mengsels, die in worst worden verwerkt.
Beneden in het voorhuis is nu weer het oude
magazijn van de firma's ingerichte zoals het in
de oorlog eruit zag. Aan de hand van oude
foto's is de vroegere situatie gereconstrueerd
vertelt Bouwstra. Je ziet waar de kruiden
gemalen werden en waar de jampreparaten
werden verpakt. De vloer is weer bedekt met de
bakstenen klinkers van toen. Video's en praat
palen vertellen het verhaal van het werk, dat
gewoon doorging en het leven van de onder
duikers, die achter boven zaten zonder dat de
werknemers van het magazijn daar iets van
mochten weten.
'Overdag moeten we altijd erg zacht lopen en
december 1999
