Beschermd stadsgezicht
enorme stimulans
Jaap Kamerling
Bouw NewMetropolis zou het niet gehaald hebben bij eerdere invoering
Komend voorjaar zal de binnenstad van Amsterdam - het gebied
binnen de Singelgracht - eindelijk officieel worden aangewezen
tot beschermd stadsgezicht. Over de betekenis ervan en waarom
het allemaal zo lang moest duren hadden we een interview met
Rob Apell, directeur van het Gemeentelijk Bureau Monumenten
zorg en Marleen Slooff, projectcoördinator binnenstad.
2
Heemschut
december 1998
Stads- en dorpsgezichten zijn volgens de
Monumentenwet groepen van onroerende
zaken, die van algemeen belang zijn wegens
hun schoonheid, hun onderlinge ruimtelijke
of structurele samenhang dan wel hun weten
schappelijke of cultuurhistorische waarde,
waarin zich één of meer monumenten bevin
den. Een mooie definitie, zeker. En art. 3 5 van
dezelfde wet regelt de bescherming van deze
stadsgezichten.
Binnen minimaal twee jaar moeten bescher
mende bestemmingsplannen gemaakt zijn,
die exact bouwhoogte, kapvorm, rooilijnen,
parcellering, plinten en gevelindeling etc. in
het te beschermen gebied regelen.
Voor gedeeltelijke en gehele sloop van een
Science Centre NewMetropolis van Renzo
Piano in het Oosterdok. Foto's Bureau
Monumentenzorg Amsterdam/Han van Cool.
bouwwerk is een sloopvergunning nodig en
voor vervangende nieuwbouw een bouwver
gunning. En die vergunningen worden allemaal
getoetst aan de eisen van een bestemmingsplan.
Sloopvergunningen waren al nodig maar
worden nu nog nadrukkelijker getoetst. Nu telt
de Amsterdamse binnenstad liefst reeds
42 bestemmingsplannen, waarvan de meeste
volgens Marleen Slooff voldoen aan de eisen
van een beschermd stadsgezicht. Vier bestem
mingsplannen zullen nog wat moeten worden
aangescherpt.
Rob Apell: 'In feite werd de Amsterdamse
binnenstad reeds behandeld als was het een
beschermd stadsgezicht, er werd al jaren gean
ticipeerd op de komst van deze nieuwe juridi
sche status.'
Voorstel al in 1989
In 1989 al offreerde de toenmalige minister van
Cultuur Elco Brinkman het aanwijzingsvoorstel
aan de gemeente.
En in februari 1997 gaf de gemeenteraad het
voorstel het groene licht. Dat het zo lang moest
duren, heeft te maken met de gevolgen van de
aanwijzing voor de prijzen van huurwoningen,
die de gemeenteraad vreesde. Eigenaars
zouden verbeteringen aan hun huizen op basis
van de Monumentenwet kunnen doorbereke
nen in de huurprijs. Apell: 'Daarover deden
veel indianenverhalen de ronde. Binnenkort
wordt in de Tweede Kamer het 'Besluit huur
prijzen woonruimte' zo aangepast, dat het
effect op de huurprijs binnen aanvaardbare
perken zal blijven'.
Dat de aanwijzing in november 1998 formeel
nog zijn beslag niet heeft gekregen komt volgens
Apell omdat de nieuwe staatssecretaris Rik van
der Ploeg zich eerst uitgebreid wil laten infor
meren over allerlei zaken.
Psychologisch effect
De winst van de definitieve aanwijzing zal
vooral gaan zitten in het psychologisch effect.
De aandacht van gemeenteraad en bevolking
voor de historische kwaliteit van de bebouwing
van de binnenstad zal sterk toenemen, volgens
Apell.
En ook de mentaliteit rond de waardering van
de historische binnenstad zal gunstig beïnvloed
