m
-■/ "C.
X/Kv. ~-4.
/.W .ë&TJi,
tv HbsT
december 1998
Heemschut
15
Detail vluchtperspectief van B.F. van
Berckenrode, 1625.
De kerk dateert uit 1620-1623 en vermoedelijk
is Hendrick de Keyser verantwoordelijk voor het
ontwerp. De Keyser was 'Mr Beeltsnijder ende
Steenhouwer' in dienst van de stad Amsterdam.
Hij stierf echter in 1621waarna de bouw werd
voortgezet door de Keyser's zoon Pieter, in
samenwerking met stadstimmerman Hendrick
jacobsz. Staets en stadsmetselaar ComelisI
Danckerts de Rij. Wat het aandeel van Staets is
geweest is onduidelijk. In de Kronike van Staets,
na diens dood door zijn schoonzoon opgete
kend, staat: 'Staets was bijzonder op zijn
ontwerp, de Noorderkerk'. DeArchitectura
Modema (1631) een uitgave met de belangrijk
ste werken van De Keyser bevat drie prenten
van de Noorderkerk. Over samenwerking
tussen de twee stadsmeesters wordt in gepn
enkele kroniek ook maar iets gemeld. Zij
leefden vermoedelijk niet op goede voet met
elkaar.
Dat de plattegrond een Grieks kruis vormt, is
aan de buitenzijde door de invulling van de
hoeken met verschillende dienstwoningen
nauwelijks te zien. De armen van het kruis
hebben een houten tongewelf die rusten op de
vier hoofdpijlers. De ruimte-werking van het
interieur is overweldigend. In de jaren '60
waren bij een restauratie de muren ontpleis-
terd. De warme rode baksteen gaf aan de kerk
een beslotenheid. Bij de restauratie zijn de
muren weer witgepleisterd, waarmee de kerk
een zekere intimiteit heeft verloren. Nu straalt
het interieur een koele, serene schoonheijd uit;
men waant zich in een schilderij van Saenredam.
In het boek vertelt Walter Kramer, die dobr zijn
betrokkenheid bij de restauratie de kerk als
geen ander kent, over de geschiedenis van de
kerk en wat daaraan vooraf ging, de omgeving,
hoe de Jordaan is ontstaan en over de bouw van
de kerk, ook in relatie tot latere centraalbouw.
Kramer beschrijft het verloop van de restaura-
i— V
tie en maakte vele foto's tijdens het werk. Het
zijn allemaal korte, vlot geschreven hoofdstuk
ken; over het interieur, de grafzerken, verlich
ting (de modern ogende kronen zijn gaslampen
uit 18491), het Knipscheerorgel, de kappen,
veranderingen in de 19de eeuw, over de
Februaristaking en de lapjesmarkt enz. Er is
ook een hoofdstuk over de Archeologische
Dienst van de gemeente Amsterdam, die
huurder is van de aanbouw aan de
Noordermarkt. De zuidelijke arm van de kerk
doet bovendien dienst als expositieruimte. Met
zeer veel plezier heb ik als oud- buurtbewoner
over het wel en wee van de Noorderkerk
gelezen.
Van de Noorderkerk zijn in de loop van de
eeuwen heel wat afbeeldingen gemaakt. De
meeste zijn in het boek te vinden. Voorts vele
tekeningen, oude en recente foto's.
Walter Kram.er, 'De Noorderkerk in Amsterdam
Zwolle, Waanders, 1998.160p. ISBN90 400
9254 0 .Prijsf 45,-.
Heemschut 1993, afl. 4 (aug), p. 28-29.
De Noorderkerk is ook op zaterdag open. Er is altijd
iemand van de Noorderkerkgemeente die U het een
en ander kan vertellen. Men treft er een boekentafel
en er kan koffie gedronken worden. Buiten op de
Noordermarkt is de biologische boerenmarkt.
Interieur gerestaureerde Noorderkerk met
kroonluchter
